Het lokaal verdwijnen van soorten inheemse schelpdieren als gevolg van invasie door de Japanse oester zal eerder optreden in de voedselarmere Oosterschelde dan in de Waddenzee. Dit concludeert Karin Troost uit haar promotieonderzoek. Zij onderzocht waardoor de Japanse oester zich zo snel heeft kunnen vestigen in Nederland en wat daarvan de gevolgen zijn voor inheemse schelpdieren. Tegenwoordig komen verscheidene niet-inheemse diersoorten voor in Nederland, waarvan de Japanse oester een van de meest succesvolle is. De Japanse oester heeft zich sinds de opzettelijke introductie in 1964 sterk uitgebreid in de Nederlandse kustwateren. Langzaam werd duidelijk dat de zich sterk uitbreidende oestervelden een grote invloed zouden kunnen hebben op de Nederlandse estuaria en inheemse soorten, met name op schelpdieren zoals de kokkel en de mossel. Het succes van de Japanse oester verklaart Troost doordat deze oester alle karaktereigenschappen bezit die doorgaans worden toegeschreven aan succesvolle exoten. Ze groeien bijvoorbeeld snel en kunnen zich goed aanpassen aan verschillende omstandigheden. Ze passen zelfs de omgeving aan aan hun eigen wensen door het bouwen van oesterriffen. Ook heeft de afwezigheid van roofdieren en ziektes in Nederland een grote rol gespeeld.

Voor inheemse schelpdieren blijken de grootste problemen te worden veroorzaakt doordat de Japanse oester grote watervolumes leegfiltert. Hierdoor wordt niet alleen het voedselaanbod verlaagd, maar worden ook larven van schelpdieren gegeten en gedood. Dit geldt evengoed voor Japanse oesterlarven, hoewel die beter kunnen ontsnappen dan larven van inheemse soorten. Negatieve effecten door een verlaging van het voedselaanbod spelen vooralsnog alleen een rol in de Oosterschelde.

Karin Troost (Heerenveen, 1977) studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen waar zij haar promotieonderzoek uitvoerde bij de vakgroep Mariene Biologie (later Marine Benthic Ecology and Evolution), onderzoekschool Functional Ecology. Het onderzoek is ook deels uitgevoerd bij de vakgroep Ocean Ecosystems (voorheen Mariene Biologie) en bij Wageningen IMARES te Yerseke. Het werd gefinancierd door NWO. Na een tijdelijke beleidsfunctie bij Rijkswaterstaat (Natura 2000) trad zij per 1 september in dienst bij Wageningen IMARES.

Pacific oysters in Dutch estuaries. Causes of success and consequences for native bivalves
Datum: 09 oktober 2009
Promotie: mw. K. Troost, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Pacific oysters in Dutch estuaries. Causes of success and consequences for native bivalves
Promotor(s): prof.dr. W.J. Wolff, prof.dr. E.J. Stamhuis
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Bron: persbericht Rijksuniversiteit Groningen
Dit artikel afdrukken