Lees ook
Jan schreef ons:

Dick en gewaardeerde collega’s,

Wat zou het fijn zijn als bij het onderstaande artikel ook de negatieve kant van dit ‘nieuws in de ogen van Katan’ breder kan worden belicht. Ik gebruik geen twitter en bij het terugluisteren van de radio uitzending heb ik zijn uitspraak dat ‘ gezond eten niet meer helpt’ niet zelf kunnen terughoren.

Het lijkt mij nauwelijks nodig om de stelling dat het nooit te laat is om gezond te gaan eten wetenschappelijk te toetsen. Ons lichaam verbruikt bouwstoffen en energie voor zijn immuunsysteem. En er is voldoende consensus over het feit dat ons gemiddeld eetpatroon meer inflammatoir is dan nodig. Als er een grote brand is, hoopt de brandweer ook dat er geen gelijktijdige stroom van ‘ vlammen in de pan’ en ‘schoorsteen branden’ aan de orde zijn.



Daarnaast is de kop van het artikel iets wat veel ’leefstijlontkenners’ graag horen en als bevestiging zullen zien dat ze niets hoeven te doen. Ze denken immers te weten dat er wel pillen zijn tegen allerlei metabole ziekten als je ongezond leeft. En de persoonlijke kosten vallen best wel mee....

Ik meen te weten dat het communiceren van berichten met de bedoeling om te zenden wat het volk graag wil horen, populisme heet. Dat is vast niet de bedoeling van Katan. Daarom is mijn vraag of jullie er als redactie een en ander breder kunnen belichten, niet retorisch bedoeld.

Ik schreef Jan terug dat Martijn Katan een koele onderzoeker is. Hij houdt zich aan bewijs volgens de premisse dat er eenduidige oorzakelijkheden in biologische systemen moeten zitten en dat daar wellicht diens makke zit. Causaliteit zoals die in de natuurkunde of chemie (Katans vak) zit in de biologie (waarvan de voedingswetenschap een onderdeel is) misschien wel heel anders in elkaar. Biologen onderzoeken complexe systemen waarin 'causaliteiten' fundamenteel kunnen veranderen als het systeem op een aantal punten verandert. Dat betekent dat er geen universele causaliteiten zijn, maar slechts systeemeffecten onder voorwaarden. Die voorwaarden behoren dan ook het eigenlijke onderwerp van onderzoek te vormen.

Katans oud-collega aan de Vrije Universiteit, is voedingsonderzoeker Jaap Seidell. Hij greep de coronacrisis aan om nog eens te zeggen dat je juist gezond moet eten. Seidell zal nooit beweren dat een voedingsmiddel helpt tegen een virus, maar wel dat gezond eten en leven je weerstand verhoogt. Of daar bewijs voor is? Nee, geen causaal. Toch weten we dat wie gevarieerd en matig eet, beweegt, goed slaapt en stress weet te vermijden het doorgaans langer klachtenvrij leeft dan iemand die dat allemaal niet doet. Daar is helemaal geen bewijs of ingewikkeld onderzoek (waar toch zelden iets uitkomt) voor nodig.

Ook viroloog Jaap van Dissel van het RIVM zei onlangs dat hij zorgt voor een goede nachtrust om niet ook door Covid-19 gevloerd te worden. De sterkste mensen zullen overleven. Overigens, zeggen virologen bij voorkeur ' we zien dat ..', niet dat ze onomstotelijk bewijs hebben. Kijken leert je het meest in dat vak.

En heeft Katan nou misschien óók gelijk? Ja natuurlijk, want er zijn bitter weinig bewijzen in de voedingsleer. Is het een relevant gelijk? Kijk, dat is andere koek.

Dit artikel afdrukken