De 'Grote Kamer' van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens behandelde vandaag 2 klimaatzaken. Het is voor het eerst dat het Europees Hof moet oordelen over de gevolgen van klimaatverandering voor de mensenrechten. Dé centrale vraag: schendt een land de mensenrechten als het te weinig doet tegen klimaatverandering? Als het antwoord 'ja' is, zal dat een precedent scheppen voor alle 46 landen die bij het mensenrechtenverdrag zijn aangesloten.
De ene zaak is aangespannen door een Franse oud-burgemeester, die vindt dat de Franse overheid te weinig doet om de opwarming en daarmee zeespiegelstijging tegen te gaan, waar zijn gemeente (vlakbij Duinkerke, in Frans Vlaanderen) last van kan krijgen, schrijft de NOS.
In de andere claimen 2.000 Zwitserse vrouwen - die zich op grond van hun gemiddelde leeftijd van 73 jaar de Club van Klimaatsenioren noemen - dat hun leven en gezondheid gevaar lopen doordat Zwitserland te weinig doet aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. De temperaturen in Zwitserland stijgen sneller dan het wereldwijde gemiddelde en er zijn steeds vaker hittegolven. "Door de klimaatverandering hebben we meer hittegolven en oudere vrouwen lijden daar meer onder. Zij sterven vaker tijdens deze hittegolven dan anders het geval zou zijn," zegt Elisabeth Stern op de BBC. "Sommige mensen zeggen, waarom klaag je, je gaat toch dood. Maar we willen niet doodgaan alleen omdat onze Zwitserse regering er niet in geslaagd is om met een fatsoenlijk klimaatbeleid te komen."
De Zwitserse regering ontkent niet dat klimaatverandering de gezondheid kan beïnvloeden, maar verweert zich door te zeggen dat dit niet specifiek in verband kan worden gebracht met de gezondheid van oudere vrouwen.
'Absolute koploper'
Nederlandse juristen volgen de zaken bij het Europees Hof met grote interesse, omdat Nederland met de Urgenda-zaak "een absolute koploper" was met het doen van een beroep op het aspect van de mensenrechten. Wereldwijd zijn er inmiddels al duizenden klimaatrechtszaken aangespannen.
In de Urgenda-zaak oordeelde de Hoge Raad in 2019 dat de overheid verplicht is méér te doen om "gevaarlijke klimaatverandering" tegen te gaan. Daarbij stelde de Hoge Raad dat "het Europese mensenrechtenverdrag lidstaten verplicht om hun inwoners te beschermen tegen "reële en onmiddellijke risico's". En dat er wereldwijd overeenstemming bestaat over de mate waarin klimaatverandering een gevaar vormt," aldus de NOS. In de door Milieudefensie gewonnen klimaatzaak tegen Shell speelden mensenrechten eveneens een belangrijke rol.
Mocht het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordelen dat landen inderdaad meer moeten doen voor het klimaat, zal dit een "enorme reikwijdte" hebben in Europa, zegt jurist Roger Cox, die advocaat was bij zowel de Urgenda- als de Shell-klimaatzaak. Want dat is een bevestiging dat het niet halen van klimaatdoelen mensenrechten schendt en dat de politiek niet actief genoeg is in het tegengaan van klimaatverandering. En dat zou tot snellere internationale klimaatactie moeten leiden. Ondanks de winst van Urgenda bij de Raad van State tegen de Staat der Nederlanden doet de Nederlandse overheid volgens Urgenda nog altijd te weinig.
In de andere claimen 2.000 Zwitserse vrouwen - die zich op grond van hun gemiddelde leeftijd van 73 jaar de Club van Klimaatsenioren noemen - dat hun leven en gezondheid gevaar lopen doordat Zwitserland te weinig doet aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. De temperaturen in Zwitserland stijgen sneller dan het wereldwijde gemiddelde en er zijn steeds vaker hittegolven. "Door de klimaatverandering hebben we meer hittegolven en oudere vrouwen lijden daar meer onder. Zij sterven vaker tijdens deze hittegolven dan anders het geval zou zijn," zegt Elisabeth Stern op de BBC. "Sommige mensen zeggen, waarom klaag je, je gaat toch dood. Maar we willen niet doodgaan alleen omdat onze Zwitserse regering er niet in geslaagd is om met een fatsoenlijk klimaatbeleid te komen."
De Zwitserse regering ontkent niet dat klimaatverandering de gezondheid kan beïnvloeden, maar verweert zich door te zeggen dat dit niet specifiek in verband kan worden gebracht met de gezondheid van oudere vrouwen.
'Absolute koploper'
Nederlandse juristen volgen de zaken bij het Europees Hof met grote interesse, omdat Nederland met de Urgenda-zaak "een absolute koploper" was met het doen van een beroep op het aspect van de mensenrechten. Wereldwijd zijn er inmiddels al duizenden klimaatrechtszaken aangespannen.
In de Urgenda-zaak oordeelde de Hoge Raad in 2019 dat de overheid verplicht is méér te doen om "gevaarlijke klimaatverandering" tegen te gaan. Daarbij stelde de Hoge Raad dat "het Europese mensenrechtenverdrag lidstaten verplicht om hun inwoners te beschermen tegen "reële en onmiddellijke risico's". En dat er wereldwijd overeenstemming bestaat over de mate waarin klimaatverandering een gevaar vormt," aldus de NOS. In de door Milieudefensie gewonnen klimaatzaak tegen Shell speelden mensenrechten eveneens een belangrijke rol.
Mocht het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordelen dat landen inderdaad meer moeten doen voor het klimaat, zal dit een "enorme reikwijdte" hebben in Europa, zegt jurist Roger Cox, die advocaat was bij zowel de Urgenda- als de Shell-klimaatzaak. Want dat is een bevestiging dat het niet halen van klimaatdoelen mensenrechten schendt en dat de politiek niet actief genoeg is in het tegengaan van klimaatverandering. En dat zou tot snellere internationale klimaatactie moeten leiden. Ondanks de winst van Urgenda bij de Raad van State tegen de Staat der Nederlanden doet de Nederlandse overheid volgens Urgenda nog altijd te weinig.
