2 min
Chocolade is gezond. Dat zegt onderzoek na onderzoek. Is het echt waar?
Jurgen Seppen zocht het uit. Hij is moleculair bioloog en biomedisch onderzoeker. Voedsel is zijn hobby.
Om de discussie over gezondheidsclaims van voeding wat feestelijker te maken wil ik de effecten van chocolade op onze gezondheid eens onder de loep nemen.
Uit epidemiologisch onderzoek blijkt dat mensen die veel chocolade eten een lagere bloeddruk hebben en minder hart- en vaatziekten dan mensen die minder chocolade eten. De meest recente meta analyse die ik kon vinden, met in totaal maar liefst 114.000 deelnemers, laat een indrukwekkend effect zien. De groep met de hoogste chocoladeconsumptie had maar liefst 37% minder hart- en vaatziekten en 29% minder beroertes. Chocolade lijkt dus gezond.
Maar let op, deze gegevens zijn gebaseerd op epidemiologisch onderzoek waarbij mensen werd gevraagd naar hun chocolade consumptie en gezondheid. Een groot aantal vergelijkbare studies is op een hoop gegooid en wanneer er dan gekeken wordt naar hart- en vaatziekten rolt er een beschermend effect van chocolade uit.
Een probleem bij dit soort onderzoek is natuurlijk dat we niet zeker weten of de groepen mensen die weinig en veel chocolade eten wel volledig vergelijkbaar zijn. Je zou kunnen redeneren dat verstorende factoren het effect van chocolade alleen maar verminderen. Immers, mensen die veel (chocolade) eten en daardoor te dik zijn hebben meer last van hart en vaatziekten. Bovendien corrigeren goede epidemiologische studies voor dit soort effecten.
Toch lijkt het voorbarig wanneer chocoladeproducenten op basis van dit onderzoek: “”goed voor hart en bloedvaten”” op hun repen mogen zetten.
Het voordeel van chocolade is dat proefpersonen voor studies naar gezondheidseffecten van deze lekkernij relatief makkelijk te vinden zijn. De commerciële belangen van chocoladefabrikanten verklaren misschien ook waarom er zoveel wetenschappelijke literatuur over chocolade te vinden is. Ik zag Mars, Hershey’s en Unilever als sponsors voorbijkomen.
Er zijn dan ook een flink aantal gecontroleerde onderzoeken naar de gezondheidseffecten van chocolade uitgevoerd. Hierbij kregen proefpersonen chocolade of een chocoladeplacebo te eten en werden vervolgens de gevolgen van deze “”behandeling”” gemeten. Dit soort “”randomized controlled trials”” sluiten veel van de nadelen van epidemiologische studies uit en kunnen eenduidig bewijzen wat de gezondheidseffecten van een stof zijn.
Helaas is dit niet zo eenvoudig, je moet grote groepen mensen langere tijd chocolade of een chocolade placebo te eten geven voordat er voldoende hartaanvallen en beroertes optreden om statistisch betrouwbare resultaten te verkrijgen. Dat lukt dus niet. Het alternatief is een zogenaamde surrogaat marker te gebruiken, in dit geval het meten van de invloed van chocolade op bloeddruk.
Er is veel kortdurend onderzoek gedaan naar de invloed van chocolade op bloeddruk. Een meta analyse van dergelijke studies liet zien dat chocolade de bloeddruk verlaagt. Het effect is echter niet indrukwekkend en bovendien is er ook voldoende onderzoek te vinden dat geen enkel effect van chocolade op bloeddruk laat zien.
De gezondheidseffecten van chocolade worden toegeschreven aan polyfenolen, een hele familie van stoffen die ontstekingen kunnen remmen, als antioxidant werken en het bloed cholesterol gehalte kunnen verlagen. Witte chocolade bevat vrijwel geen polyfenolen en wordt daarom als placebo in het chocoladeonderzoek gebruikt. Echt dubbelblind onderzoek is het dan natuurlijk niet omdat de deelnemers weten of ze een placebo krijgen. De betere trials gebruiken daarom een chocoladedrank die uit ondoorzichtige bekers wordt gedronken of gekleurde witte chocolade. Een aantal trials die op deze wijze zijn opgezet laten geen positief effect van chocolade op bloeddruk zien.
Mijn conclusie van de gecontroleerde onderzoeken naar het effect van chocolade is dat de werking op bloeddruk een stuk minder overtuigend is dan de beschermende werking die het epidemiologisch onderzoek suggereert.
Er is dus een verschil tussen de effecten van chocolade in epidemiologisch onderzoek en de meer gecontroleerde studies.
Hoe dit te verklaren? De gecontroleerde studies kunnen eenvoudigweg niet lang genoeg zijn om een effect te zien, of bloeddruk is niet geschikt als surrogaat marker voor gezondheidseffecten van chocolade.
Een andere mogelijke verklaring voor het verschil tussen de gecontroleerde en epidemiologische studies is dat het chocoladegebruik in de epidemiologische studies niet goed is gemeten. Overgewicht is een belangrijke risicofactor bij hart- een vaatziekten. Het is niet onwaarschijnlijk dat mensen met overgewicht hun chocolade inname minder eerlijk opgeven dan dunnere mensen.
Conclusies
1. Is chocolade een medicijn? Nee.
2. Kan chocolade helpen tegen hart- en vaatziekten? Misschien.
3. Moeten er supplementen met chocolade polyfenolen op de markt komen? Nee.
Fotocredits: Siona Karen
Dit artikel afdrukken
Uit epidemiologisch onderzoek blijkt dat mensen die veel chocolade eten een lagere bloeddruk hebben en minder hart- en vaatziekten dan mensen die minder chocolade eten. De meest recente meta analyse die ik kon vinden, met in totaal maar liefst 114.000 deelnemers, laat een indrukwekkend effect zien. De groep met de hoogste chocoladeconsumptie had maar liefst 37% minder hart- en vaatziekten en 29% minder beroertes. Chocolade lijkt dus gezond.
Maar let op, deze gegevens zijn gebaseerd op epidemiologisch onderzoek waarbij mensen werd gevraagd naar hun chocolade consumptie en gezondheid. Een groot aantal vergelijkbare studies is op een hoop gegooid en wanneer er dan gekeken wordt naar hart- en vaatziekten rolt er een beschermend effect van chocolade uit.
Een probleem bij dit soort onderzoek is natuurlijk dat we niet zeker weten of de groepen mensen die weinig en veel chocolade eten wel volledig vergelijkbaar zijn. Je zou kunnen redeneren dat verstorende factoren het effect van chocolade alleen maar verminderen. Immers, mensen die veel (chocolade) eten en daardoor te dik zijn hebben meer last van hart en vaatziekten. Bovendien corrigeren goede epidemiologische studies voor dit soort effecten.
Toch lijkt het voorbarig wanneer chocoladeproducenten op basis van dit onderzoek: “”goed voor hart en bloedvaten”” op hun repen mogen zetten.
Het voordeel van chocolade is dat proefpersonen voor studies naar gezondheidseffecten van deze lekkernij relatief makkelijk te vinden zijn. De commerciële belangen van chocoladefabrikanten verklaren misschien ook waarom er zoveel wetenschappelijke literatuur over chocolade te vinden is. Ik zag Mars, Hershey’s en Unilever als sponsors voorbijkomen.
Er zijn dan ook een flink aantal gecontroleerde onderzoeken naar de gezondheidseffecten van chocolade uitgevoerd. Hierbij kregen proefpersonen chocolade of een chocoladeplacebo te eten en werden vervolgens de gevolgen van deze “”behandeling”” gemeten. Dit soort “”randomized controlled trials”” sluiten veel van de nadelen van epidemiologische studies uit en kunnen eenduidig bewijzen wat de gezondheidseffecten van een stof zijn.
Helaas is dit niet zo eenvoudig, je moet grote groepen mensen langere tijd chocolade of een chocolade placebo te eten geven voordat er voldoende hartaanvallen en beroertes optreden om statistisch betrouwbare resultaten te verkrijgen. Dat lukt dus niet. Het alternatief is een zogenaamde surrogaat marker te gebruiken, in dit geval het meten van de invloed van chocolade op bloeddruk.
Er is veel kortdurend onderzoek gedaan naar de invloed van chocolade op bloeddruk. Een meta analyse van dergelijke studies liet zien dat chocolade de bloeddruk verlaagt. Het effect is echter niet indrukwekkend en bovendien is er ook voldoende onderzoek te vinden dat geen enkel effect van chocolade op bloeddruk laat zien.
De gezondheidseffecten van chocolade worden toegeschreven aan polyfenolen, een hele familie van stoffen die ontstekingen kunnen remmen, als antioxidant werken en het bloed cholesterol gehalte kunnen verlagen. Witte chocolade bevat vrijwel geen polyfenolen en wordt daarom als placebo in het chocoladeonderzoek gebruikt. Echt dubbelblind onderzoek is het dan natuurlijk niet omdat de deelnemers weten of ze een placebo krijgen. De betere trials gebruiken daarom een chocoladedrank die uit ondoorzichtige bekers wordt gedronken of gekleurde witte chocolade. Een aantal trials die op deze wijze zijn opgezet laten geen positief effect van chocolade op bloeddruk zien.
Mijn conclusie van de gecontroleerde onderzoeken naar het effect van chocolade is dat de werking op bloeddruk een stuk minder overtuigend is dan de beschermende werking die het epidemiologisch onderzoek suggereert.
Er is dus een verschil tussen de effecten van chocolade in epidemiologisch onderzoek en de meer gecontroleerde studies.
Hoe dit te verklaren? De gecontroleerde studies kunnen eenvoudigweg niet lang genoeg zijn om een effect te zien, of bloeddruk is niet geschikt als surrogaat marker voor gezondheidseffecten van chocolade.
Een andere mogelijke verklaring voor het verschil tussen de gecontroleerde en epidemiologische studies is dat het chocoladegebruik in de epidemiologische studies niet goed is gemeten. Overgewicht is een belangrijke risicofactor bij hart- een vaatziekten. Het is niet onwaarschijnlijk dat mensen met overgewicht hun chocolade inname minder eerlijk opgeven dan dunnere mensen.
Conclusies
1. Is chocolade een medicijn? Nee.
2. Kan chocolade helpen tegen hart- en vaatziekten? Misschien.
3. Moeten er supplementen met chocolade polyfenolen op de markt komen? Nee.
Fotocredits: Siona Karen
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Wat de waarde van het onderzoek(je) en haar bevindingen is, laat ik in het midden. Maar wel grappig: Fair Trade Chocolate Perceived as Healthier.
“Ethical food claims can bias consumers to see poor-nutrition foods in a healthier light,” reports a research team led by psychologist Jonathon Schuldt of California State University, Northridge. The researchers call this an example of the “halo effect,” where one positive attribute leads us to assume the presence of others.
For many consumers, the label “fair trade” promotes the inaccurate assumption that a chocolate bar is lower in calories than its competitors.
Over de opname/ afbraak van resveratrol: (cit. van mijn site)
'Voor het opnemen van Resveratrol is op de eerste plaats een goede darmwerking/flora noodzakelijk. De lever is daarna belangrijk, om Resveratrol in de goede chemische vorm te behouden. Het lijkt, dat zogenaamde 'gallaten' , andere flavonolen die ook in rode druiven voorkomen, de afbraak van Resveratrol in minder nuttige stoffen ('sulfotransferase') voorkomen'
(Resveratrol: A boon for treating Alzheimer: http://www.belightestarbem.com.br/arquivos/1176932958_resvera-alzheimer.pdf).
ps
als geconstateerd wordt, dat met 50 gram bosbessen per dag een oudere bijna het adaptief-cognitieve vermogen van een jongere bereikt - dankzij de polyfenolen (terwijl de controlegroep ver achter blijft) - is het toch verleidelijk, om die polyfenolen als supplement te slikken - zeker als diezelfde polyfenolen ook nog eens helpen tegen bijna alle aantastingen.
'dat is dan de enige belangrijke vinding' ? Nee. Er zijn dus meer belangrijke vindingen. Zoals ik al vermelde, zijn alle epidemiologische onderzoeken bediscussieerbaar.
Het aantal factoren dat van invloed kan zijn is te groot. En niet te overzien door specialisten op enkele (of één) vakgebied(en). Waardoor er altijd vraagtekens gezet kunnen worden - niet alleen bij de kwaliteit van de gebruikte parameters.
Is een gezond voedingspatroon bepalend ? Deze materie is enorm complex, de invloed van allerlei chemische producten en natuurlijke factoren is enorm. Bepaalde supplementen en kruiden kunnen dan (gedeeltelijk) compenseren voor schadelijke invloeden/ processen.
Een gezonde voeding is wel de basis, helemaal mee eens. Voeding, die gebaseerd is op het traditionele Mediterrane en Japanse dieet - inclusief kruiden - heeft haar enorme waarde bewezen.
Deze perfecte dieeten zijn praktisch bijna niet haalbaar. Omdat we méér willen.
Er zijn enorm gezonde aanvullingen mogelijk vanuit onze eigen keuken, zoals koolstamppot, rauwe zuurkool, hutspot, snert, en lokale kruiden. Het strikt volgen van één dieet, met buitensluiting van enorm belangrijke andere producten ? Te beperkt !
Houd het plezier en de creativiteit erin !
En geniet verantwoord van je gembersnacks, olijven, nootjes, paddestoelen en oregano in het gebakken ei, knoflook, gedroogde vijgen, abrikozen, algen, garnalen... en pure chocolade.
Smakelijk !
Frank Buurman,
In het stukje boven heb ik proberen aan te geven dat er inderdaad hele overtuigende epidemiologische aanwijzingen zijn dat chocolade gezond is. Als je dan een gecontroleerd onderzoek doet blijkt bewijs voor de gezondheid van chocolade lastig te verkrijgen.
De studies in celkweek en dieren die je aanhaalt kunnen niet meer zijn dan aanleidingen om goed onderzoek in mensen te doen. Dit is op grote schaal gedaan en het effect van chocolade is dan gering. Dat is toch uiteindelijk de enige belangrijke vinding?
De redenatie is vervolgens dat al die gezondheidseffecten van polyfenolen etc. niet goed uit de gecontroleerde studies komen omdat de inname niet hoog genoeg is. Vervolgens worden mensen volgepompt met grote hoeveelheden actieve ingredienten. Ik noem dat van de dolle omdat ik er van overtuigd ben dat een gezond voedingspatroon geen supplementen nodig heeft. Ik denk ook dat veel mensen supplementen als een soort aflaat zien om een ongezonde levensstijl te compenseren.
Wat betreft de fysiologische concentraties van resveratrol komen we bij mijn vakgebied in de buurt.
Een probleem met dit soort stoffen is dat ze heel snel worden ontgift in ons lichaam. Concentraties in plasma van een paar micro Molair (uM) zijn haalbaar met normale inname van wijn maar daarbij moet je bedenken dat 80%-90% inactief is, want ontgift door conjugatie met glucuronzuur of sulfaat.
Als je dus in celkweek een effect ziet van 5uM moet de concentratie in plasma een factor 5 hoger liggen en dat wordt lastig. Vandaar dus die trials met hoge doses resveratrol.