Met de term ‘microbioom’ wordt het complexe geheel van micro-organismen bedoelt die een belangrijke rol spelen in het gezond functioneren van de gastheer. Dat kunnen mensen en andere dieren zijn, maar ook planten. De invloed van het microbioom op de gezondheid en groei van planten werd op Foodlog al eens besproken naar aanleiding van het debat ‘Kan onze voedselproductie zonder chemie?’ in de Rode Hoed.

Een enkel blaadje van een boom of plant is al gastheer voor miljoenen micro-organismen die schadelijk of gunstig kunnen zijn. De micro-organismen in het plantenweefsel zelf worden endophyten genoemd. Planten verkrijgen deze microben vanuit de grond of lucht; ook kunnen ze genetisch zijn doorgegeven met de zaden.

Onderzoekers aan universiteit van Hawaii hebben van die kennis gebruik gemaakt bij de herintroductie in het wild van een bedreigde plantensoort, de Phyllostegia kaalaensis.

De in de natuur geherintroduceerde planten gingen opeens in hoog tempo dood, waarschijnlijk als gevolg van een meeldauwschimmel. Als oplossing werd een mengsel van bladeren van de Phyllostegia Hirsuta toegevoegd. Dat zorgde voor vertraagde en minder ernstige infecties.

Met behulp van DNA sequencing zijn de nodige microben gevonden waarvan een gunstig effect mocht worden verwacht. De gist Pseudozyma aphidis die op de bladeren leeft, is waarschijnlijk de beste beschermer. Deze gistsoort absorbeert passief nutriënten uit de omgeving, maar vreet ook meeldauw weg.

Achteraf gezien, realiseerde Geoff Zahn, één van de onderzoekers, zich dat de regelmatige behandeling met fungicide die de planten kregen voordat ze in de jungle werden geplaatst de planten waarschijnlijk beroofden van hun natuurlijke microbioom. Dit verzwakte vermoedelijk hun immuunsysteem zodat ze kwetsbaar werden voor een schimmelinfectie. Pseudozyma aphidis werkt als het ware als een op maat gemaakt probioticum na een antibioticakuur.

Ook voor cacaotelers is het microbioom van hun gewas van belang. Cacaoboeren ruimen vaak de afgevallen bladeren op om te voorkomen dat ziektes worden overgebracht via de verrotte bladeren. Onderzoek van Natalie Christian, een postdoc aan de universiteit van Illinois, toont echter aan dat het laten liggen van de bladeren van gezonde bomen goed is. Dit blijkt uit onderzoek waarin cacaobomen werden gekweekt met of zonder bladeren (leaf litter) rond hun wortels, waarna ze aan de black pod schimmel werden blootgesteld. De bomen met cacaobladeren hadden de minste schade van de schimmel en zelfs gemixte bladeren gaven bescherming.

Toch weten we nog maar heel weinig over de werking van zulke processen en de producten die er inmiddels op gebaseerd zijn. Dat zegt Jeff Dangl, een geneticus aan Universiteit van North Carolina in Chapel Hill. Er zijn zoveel mogelijke interacties dat veel vragen altijd onbeantwoord zullen blijven. Ook kunnen microben die bepaalde planten helpen in een specifieke situatie anderen weer schaden, waarschuwt Luis Mejía, microbioloog van Institute of Scientific Research and High Technology Services in Panama City. Er zijn dus nog veel vragen, maar het lijkt veelbelovend.
Dit artikel afdrukken