In memoriam voor de tuinbouw?

Gistermorgen zat ik om tafel met GreenQ Improvement Centre directeuren Peter Klapwijk en Marc Grootscholten. Samen stonden we stil bij het nieuws dat ons bereikte, namelijk dat de familie Van Dijk uit Harmelen de deuren van haar bedrijf sluit. Voor ingevoerden slaat dat nieuws in als een bom. Het is meer dan het zoveelste berichtje over de kwakkelende tuinbouw.
Van Dijk Harmelen is een begrip in de tuinbouw. Het was in de tachtiger jaren van de vorige eeuw al een bedrijf waar de tuinbouw tegenop keek. De Van Dijks waren het toonbeeld van solide ondernemers. Als je deed zoals zij dan kwam je d’r.

Destijds groeiden er nog komkommers en kerststerren in de kassen. Later werden het paprika’s. Hun twaalf hectare glas was voor ons destijds imposant en van de sociale betrokkenheid van de ondernemers kon menig teler iets leren. Zo ook Klapwijk en Grootscholten die in die tijd nog aan het begin van hun eigen carrière stonden. Dat gold ook voor mij, als beginnend journalist. Alle drie bewaren we hele goede herinneringen aan deze hartelijke mensen, die altijd kozen voor het collectief en op meerdere plaatsen bestuurlijk actief waren.

Ook Van Dijk Harmelen groeide. Rustig en steady, zeker niet roekeloos zoals op bedrijven die in de sale en lease back-tijd hun capaciteit zo ver uitbreiden dat er overaanbod ontstond.
De problemen van Van Dijk zijn vermoedelijk direct terug te voeren tot die situatie. Daar bovenop kwam de Ehec crisis, die bedrijven op nog meer achterstand heeft gezet. Aad van Dijk jr. Werd uitgenodigd om uit te leggen in Eén Vandaag . Diezelfde Aad is ook voortrekker van STAP, het initiatief dat de glastuinbouwsector uit de crisis te moest trekken. Ik schreef er eerder deze week een weblog over, niet vermoedend dat het zo dichtbij zou komen.

Niet alleen de familie Van Dijk gooit de handdoek in de ring. Als telers de voortdurende malaise zelf niet zat zijn, zal Rabobank de komende twee weken in een aantal gevallen de geldkraan afsluiten. Paprikatelers, maar ook telers van andere vruchtgewassen, moeten namelijk hun planten voor het nieuwe seizoen zaaien en hebben oogstkrediet nodig om die planten aan te schaffen. In veel gevallen lukt dat niet meer. LTO Nederland verwacht dat dit jaar 100 ha paprika’s minder geplant wordt als het jaar ervoor (totaal 1360 ha in 2012). Kenners verwachten dat de krimp zelfs groter zal zijn.

Grote vraag is wat nu er gaat gebeuren met de bedrijven die op de markt komen. Wie nog wil investeren vindt ze voor het oprapen op deze site. En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Voor een appel en een ei mogen ze weg, er zijn namelijk nauwelijks kopers voor te vinden. Een openbare veiling van glastuinbouwbedrijven leverde vorige week bitter weinig goede biedingen op. Bedrijven zijn onverkoopbaar geworden.

Tegelijkertijd blijkt dat er toekomst is voor goede paprika’s. Afgelopen zaterdag liepen Nederlandse consumenten in Amersfoort nog weg met goed smakende bijzondere paprika’s, in alle kleuren en vormen.

Vroeger keek je naar de Van Dijks om te zien wat je moest doen om er te komen. Nu de Van Dijks zijn gevallen, slaat de angst me om het hart: heeft Nederland over 5 jaar nog een tuinbouw van betekenis?

Ik ben vandaag heel verdrietig. Voor mij voelt het bericht als een in memoriam voor de Nederlandse tuinbouw.

Foodlog filmde bij de Van Dijks in de serie LesLokaal: