Dat was niet altijd vanzelfsprekend. Jarenlang moest Tennekes vechten voor erkenning. Hij was één van de eersten die een causaal verband meende te kunnen aantonen tussen bijensterfte en het gebruik van neonicotinoïden. In 2010 publiceerde hij zijn boek A disaster in the making. Daarin betoogde hij dat de moderne bestrijdingsmiddelen en dermate grote impact hebben op insecten, dat het ecosysteem van de aarde ontwrichten.
Het boek werd hem niet in dankbaarheid afgenomen. Van de ene op de andere dag is hij 'persona non grata' bij de chemische industrie. Toch geeft Tennekes niet op. "Ik ben activist geworden", zegt hij in de Stentor. "Iedere burger die een ramp ziet aankomen, moet zijn mond opentrekken."
Iedere burger die een ramp ziet aankomen, moet zijn mond opentrekkenDat deed Tennekes dan ook. Ook op Foodlog ging hij in gesprek. Hij publiceerde in 2013 het artikel Bijengezondheid: schone schijn en schreef in de loop der jaren vele reacties. Doorgaans voorkomend van toon. De laatste twee weken was hij opvallend actief op Foodlog. Mogelijk hechtte hij de laatste losse eindjes af.
Mijn levenseinde is in zicht. Ik hoop dat mijn werk zal bijdragen aan radicale hervorming van de landbouw en een sterk verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen. Ik dank mijn duizenden volgers voor hun steun. Ik hoop dat jullie me in goede herinnering zullen houden. Vaarwel !
— Henk Tennekes (@tennekes_tox) June 30, 2020
Vorig jaar zag Tennekes zijn gelijk bevestigd in het internationale IPBES-rapport, waarin wetenschappers wereldwijd waarschuwen voor het uitsterven van planten en dieren. Vincent Harmsen gaf Tennekes zijn gelijk op Follow the Money. "We moeten voorzichtig met de aardbol omgaan. Want die voorziet ons van voedsel. Laten we de aarde dan niet overbelasten met gif om meer te produceren en meer geld te verdienen." Ook in de landbouw wordt, tot Tennekes' grote vreugde, gewerkt aan minder bestrijdingsmiddelen.
Tennekes leed aan een longaandoening en koos voor euthanasie. Op zijn grafsteen komt straks een uitspraak van de Amerikaanse schrijver Chuck Palahniuk te staan: "We all die. The goal isn’t to live forever, the goal is to create something that will". Daarin is Tennekes naar zijn eigen mening geslaagd. "Ik hoop dat dit bewustzijn toeneemt. Laat dat mijn erfenis zijn. Dan sluit ik met een goed gevoel af."
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Een uitgebreid artikel over hem in Trouw. Zijn kernboodschap: "Veel giftige stoffen zijn bij inname over een langere periode schadelijker dan een hoge dosis in één keer. “Neonicotinoïden, de meest gebruikte bestrijdingsmiddelen in de landbouw, zijn zenuwgiffen, die zich binden aan de zenuwreceptoren, waardoor de signaaloverdracht blokkeert. Bij blootstelling gedurende langere tijd bouwt de onomkeerbare schade aan het zenuwstelsel zich steeds verder op. Dan heb je in totaal juist minder gif nodig voor een dodelijk effect”, legt Van der Sluijs uit. “Eigenlijk is er dus helemaal geen veilige dosis.”
Henk Tennekes was eigenlijk van vóór mijn tijd. Maar wat een verademing zijn laatste commentaren 1) en 2).
Ik las in FTM ‘Beledigend en stigmatiserend’ sprekend over ‘Wageningse maffia’, ‘Nietsontziende protagonisten van intensieve landbouw,’ die ‘handjeklap doen met de agrochemie’.
En toch ook zeer geliefd bij een ander publiek.
Ha, een ijveraar voor mijn favoriete 'Hans en Grietje eten'. Slechts op grote schaal haalbaar, volgens Bert van Ruitenbeek als er veel minder mensen op deze aardkloot rondlopen. De in gang gezette daling zou niet snel genoeg zijn. De mondiale corona lockdown was al erg effectief, wellicht werkt een coronavaccin nog beter. Persoonlijk hoop ik van niet.
Door hem leerde ik iets wat ik niet wist. Een mens die liet nadenken. Dat vind ik mooi. Dat schrijf ik als gangbare boer hier. Zo iemand houdt een spiegel voor. Zoiets is goed voor iedereen.
Henk Tennekes verdient een plaats naast Rachel Carson in de milieugeschiedenisboeken.
Goed dat hij vandaag niet verbitterd sterft, maar blij is dat hij wat heeft losgemaakt.
Hulde!
#3, Jos, ik schrok er ook van. Nog onlangs gaf hij hier reacties nav vragen over het onderzoek bij Ekoplaza. Zal hem ook missen.