3 min
Tijdens de tweede aflevering van It's the food my friend klonk gisteravond een eensgezind pleidooi van de drie sprekers: boeren moeten zo min mogelijk in zee gaan met supermarkten. Maar de economische realiteit blijkt weerbarstig. Alexis de Roode doet verslag
Het moest over de toekomst van de supermarkt en de boer gaan, in de tweede aflevering van It's the food, my friend. Het ging echter vooral over de toekomst van de boer. Die moet zoveel mogelijk los komen van de supermarkt, was de eensgezinde boodschap van de drie sprekers, om de macht over het voedselsysteem terug te geven aan boeren en consumenten. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want twee van de drie sprekers bleken voor hun inkomen afhankelijk van de supermarkt. David Klingen, die met verve de stelling verdedigde dat boeren de supermarkt zo lang mogelijk buiten de deur moeten houden, gaf desgevraagd toe dat hij zelf na twee maanden in ghee was gegaan met Albert Heijn. "Ik moest de huur ook betalen".
Klingen handelt in Ghee en is eigenaar van het merk GheeEasy.
Tegen neoliberaal, pro agro-ecology
In de nieuwe debatreeks van "It's the food, my friend" wordt aan alle sprekers gevraagd om een stelling te poneren, die de kern van hun betoog samenvat. Hanny van Geel, woordvoerder van de wereldwijde boerenorganisatie Via Campesina, hield een pleidooi voor de rechten van kleine boeren en tegen de neoliberale landbouwpolitiek. Haar stelling luidde, samengevat: "Kies voor agro-ecology in de hele voedselproductieketen, dat leidt tot meer voedselsoevereiniteit."
Playing hard to get
David Klingen, voorheen duurzaamheidsmanager bij supermarkten, nu producent van Indiase ghee en Hollandse cider, pleitte voor meer identiteit in de voedselmarkt. Zijn stelling was tweeledig: "Producenten moeten zich focussen op NIET aan de supermarkt verkopen" en "Supermarkten moeten werken met producenten die niet gefocust zijn op de verkoop aan supermarkten."
De jonge boer Corneel van Rijn, die met zijn vader en broer een multifunctionele biologische melkveehouderij runt in het Groene Hart, vertelde dat hij droomt van een supermarkt die door een boerencoöperatie wordt gerund. Hij bezong de voordelen van directe verkoop, maar is voor volume evengoed afhankelijk van de supermarkt. Zijn stelling: "Boeren verdienen een eerlijke prijs."
In de zaal zat een complete vertegenwoordiging van alle geledingen van de voedselproductieketen, inclusief landbouwwetenschappers, banken en consultants. Marc Jansen, directeur van het CBL (de Nederlandse koepel van levensmiddelenverkopers, waaonder supermarkten), zat ook in de zaal. Tijdens de einddiscussie meldt hij dat hij de stelling van David Klingen wel uitdagend vond. "Playing hard to get kan een goede strategie zijn, ook in relaties. Jos Looije wilde zijn kleine cherry tomaatjes jarenlang niet aan retail verkopen. Nu verkoopt hij ze bij AH onder zijn eigen merk."
'Het beeld klopt niet'
Tijdens de naborrel voegt Jansen toe: "Ik had gehoopt dat het meer over de verbinding tussen boeren en supermarkten zou gaan. Het ideaalbeeld dat sprekers schetsten, is niet de werkelijkheid. Het zou een milieuramp zijn als heel Amsterdam het Groene Hart in reed om boodschappen bij de boer te doen. Bovendien heeft de aandacht voor duurzaamheid en de discussie over voedselveiligheid in de afgelopen jaren geholpen om boeren en supermarkten sterker met elkaar te verbinden."
Dick Veerman (Foodlog) vroeg Hanny van Geel in de zaal hoeveel keuze ze consumenten nog wilde bieden in een wereld waarin boeren voor de buurt produceren en de buurt alles zoveel mogelijk bij hen koopt. Wereldomspannende handels- en distributiesystemen zijn efficiënt en kunnen iedereen precies brengen wat hij wil. Wat is daar mis mee of bedoelde ze misschien dat er iets heel anders mis is, wilde hij weten. Zij antwoordde dat ze niet tegen handel is, maar wel tegen de economisch onhoudbare prijsvorming die er het gevolg van is. Het leverde schurende tweets op:
Een man van middelbare leeftijd, consultant in de agronomie, miste de verdieping: "Ik heb tien jaar gewerkt in de agro-ecologie, maar dan in wetenschappelijke zin. Het verhaal van Hanny van Geel vond ik prima, maar de twee andere verhalen hadden een te hoog hallelujagehalte naar mijn zin. Landbouw wordt ook geregeerd door economische feiten. Die zijn vaak hard. In West-Afrika is Striga een grote plaag; dat is een parasitaire plant die alle granen en bonen aantast. Het kost 15 miljard euro per jaar om het oogstverlies te compenseren met import. De oorzaak is al lang wetenschappelijk bekend: een verarmde bodem. Maar alle NGO's en ontwikkelingsgelden richten zich op veredeling als remedie. Dat is de realiteit van landbouw. Meer agro-ecology is hard nodig."
'Gehyped beeld'
Marjolein Hoogendoorn, marktonderzoeker en boerendochter uit Limburg: "Ik vond het beeld van de wip-wap van David Klingen wel verhelderend. Dat liet duidelijk zien dat een nichemarkt geen grote maatschappelijk omslag kan bewerkstelligen als de grote masse niet meebeweegt richting meer duurzaamheid. Maar nicheconcepten zoals Marqt zijn soms zo hip en gehyped dat het bij veel Nederlanders weerzin opwekt. Volgens mij kan dat de duurzame beweging van de massa afremmen. Mijn ouders halen wel appels bij de boer, maar zouden nooit naar Marqt gaan."
wip-wap David Klingen
NB: Een compleet verslag van de drie lezingen en discussies zal maandag worden gepubliceerd op de website van Stichting CLM. De avond werd op WUR-TV opgenomen en is hier te bekijken.
(Toegevoegd 21/2, 00:15h) Over het hierboven gebruikte begrip agro-ecology: Miguel Altieri, die in er een definitie van geeft en het in een korte video toelicht:
Fotocredits: Ghee Easy, David Klingen
Dit artikel afdrukken
Klingen handelt in Ghee en is eigenaar van het merk GheeEasy.
Tegen neoliberaal, pro agro-ecology
In de nieuwe debatreeks van "It's the food, my friend" wordt aan alle sprekers gevraagd om een stelling te poneren, die de kern van hun betoog samenvat. Hanny van Geel, woordvoerder van de wereldwijde boerenorganisatie Via Campesina, hield een pleidooi voor de rechten van kleine boeren en tegen de neoliberale landbouwpolitiek. Haar stelling luidde, samengevat: "Kies voor agro-ecology in de hele voedselproductieketen, dat leidt tot meer voedselsoevereiniteit."
Playing hard to get
David Klingen, voorheen duurzaamheidsmanager bij supermarkten, nu producent van Indiase ghee en Hollandse cider, pleitte voor meer identiteit in de voedselmarkt. Zijn stelling was tweeledig: "Producenten moeten zich focussen op NIET aan de supermarkt verkopen" en "Supermarkten moeten werken met producenten die niet gefocust zijn op de verkoop aan supermarkten."
De jonge boer Corneel van Rijn, die met zijn vader en broer een multifunctionele biologische melkveehouderij runt in het Groene Hart, vertelde dat hij droomt van een supermarkt die door een boerencoöperatie wordt gerund. Hij bezong de voordelen van directe verkoop, maar is voor volume evengoed afhankelijk van de supermarkt. Zijn stelling: "Boeren verdienen een eerlijke prijs."
In de zaal zat een complete vertegenwoordiging van alle geledingen van de voedselproductieketen, inclusief landbouwwetenschappers, banken en consultants. Marc Jansen, directeur van het CBL (de Nederlandse koepel van levensmiddelenverkopers, waaonder supermarkten), zat ook in de zaal. Tijdens de einddiscussie meldt hij dat hij de stelling van David Klingen wel uitdagend vond. "Playing hard to get kan een goede strategie zijn, ook in relaties. Jos Looije wilde zijn kleine cherry tomaatjes jarenlang niet aan retail verkopen. Nu verkoopt hij ze bij AH onder zijn eigen merk."
'Het beeld klopt niet'
Tijdens de naborrel voegt Jansen toe: "Ik had gehoopt dat het meer over de verbinding tussen boeren en supermarkten zou gaan. Het ideaalbeeld dat sprekers schetsten, is niet de werkelijkheid. Het zou een milieuramp zijn als heel Amsterdam het Groene Hart in reed om boodschappen bij de boer te doen. Bovendien heeft de aandacht voor duurzaamheid en de discussie over voedselveiligheid in de afgelopen jaren geholpen om boeren en supermarkten sterker met elkaar te verbinden."
Dick Veerman (Foodlog) vroeg Hanny van Geel in de zaal hoeveel keuze ze consumenten nog wilde bieden in een wereld waarin boeren voor de buurt produceren en de buurt alles zoveel mogelijk bij hen koopt. Wereldomspannende handels- en distributiesystemen zijn efficiënt en kunnen iedereen precies brengen wat hij wil. Wat is daar mis mee of bedoelde ze misschien dat er iets heel anders mis is, wilde hij weten. Zij antwoordde dat ze niet tegen handel is, maar wel tegen de economisch onhoudbare prijsvorming die er het gevolg van is. Het leverde schurende tweets op:
Een man van middelbare leeftijd, consultant in de agronomie, miste de verdieping: "Ik heb tien jaar gewerkt in de agro-ecologie, maar dan in wetenschappelijke zin. Het verhaal van Hanny van Geel vond ik prima, maar de twee andere verhalen hadden een te hoog hallelujagehalte naar mijn zin. Landbouw wordt ook geregeerd door economische feiten. Die zijn vaak hard. In West-Afrika is Striga een grote plaag; dat is een parasitaire plant die alle granen en bonen aantast. Het kost 15 miljard euro per jaar om het oogstverlies te compenseren met import. De oorzaak is al lang wetenschappelijk bekend: een verarmde bodem. Maar alle NGO's en ontwikkelingsgelden richten zich op veredeling als remedie. Dat is de realiteit van landbouw. Meer agro-ecology is hard nodig."
'Gehyped beeld'
Marjolein Hoogendoorn, marktonderzoeker en boerendochter uit Limburg: "Ik vond het beeld van de wip-wap van David Klingen wel verhelderend. Dat liet duidelijk zien dat een nichemarkt geen grote maatschappelijk omslag kan bewerkstelligen als de grote masse niet meebeweegt richting meer duurzaamheid. Maar nicheconcepten zoals Marqt zijn soms zo hip en gehyped dat het bij veel Nederlanders weerzin opwekt. Volgens mij kan dat de duurzame beweging van de massa afremmen. Mijn ouders halen wel appels bij de boer, maar zouden nooit naar Marqt gaan."
wip-wap David Klingen
NB: Een compleet verslag van de drie lezingen en discussies zal maandag worden gepubliceerd op de website van Stichting CLM. De avond werd op WUR-TV opgenomen en is hier te bekijken.
(Toegevoegd 21/2, 00:15h) Over het hierboven gebruikte begrip agro-ecology: Miguel Altieri, die in er een definitie van geeft en het in een korte video toelicht:
Fotocredits: Ghee Easy, David Klingen
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dat is juist (en een gevolg van de vraag: wie is David precies?). David produceert op basis van ingekochte zuivel en doet dat in zijn zuivelonderneming onder eigen merk en voor private label.
Ik had de merknaam Ghee Easy niet genoemd. De redactie heeft dit later toegevoegd.
Voor de goede orde (en in tegenstelling tot wat in bovenstaand artikel wordt gesuggereerd): Ghee Easy wordt op het moment NIET verkocht in het supermarkt-kanaal. En, we zijn ook niet in gesprek met een supermarkt. Wel wordt in de Ghee Easy-productieruimte ghee gemaakt voor het merk Bio-Today (deze ghee is te koop bij verschillende supermarkten). Groet, David.
#112 Dirk, mooie reactie van jou, ik mis alleen de noodzaak om bij bijna elk artikel op dit forum zover uit te waaien. Met misschien nog wel de grootste ergernis dat 1 vertakking altijd de sterkste stroom lijkt te hebben en het verst landinwaarts rijkt.
Het klopt volledig dat ik de relatie boer supermarkt een heel interessante vind.
Want die bestaat nagenoeg niet denk ik, altijd (98% of zo) is er een relatie tussen de supermarkt en een handelaar/tussenpersoon die er geregeld een boer aan de haren bij slepen voor de vorm en de plaatjes.
Die zelfde boer krijgt eigenlijk altijd maar een kort lopend contract van 1 jaar waar hij steeds weer over moet onderhandelen en waar niks geen zekerheid voor een redelijke termijn van bv 5 jaar aan zit. En toch moet hij steeds weer investeren, vaak ook door nieuwe regelgeving, maar het feit dat hij maar per jaar kan verkopen maakt hem verkoop technisch heel kwetsbaar, de koper weet, hij moet er 15 jaar mee doen, dus er is elk jaar de noodzaak om te verkopen, leegstand is geen optie.
Verder hoop ik dat er een econoom op Foodlog rondzwerft die mij kan uitleggen hoe het mogelijk is dat bedrijven zoals AH en Jumbo gezien worden als zulke goede bedrijven die goed draaien en de rest wel even gaan overnemen.
Beide genoemde bedrijven zijn heer en meester in het laat betalen van hun leveranciers, vaak pas na 90 dagen, het product komt just in time binnen en heeft een maximale shelf time van pak hem beet 2 weken.
Dan is de opbrengst er dus, dat betekend dat er zo'n beetje 75 dagen geld al op de rekening staat voor dat het naar de leveranciers gaat.
Met dit geld wordt een heel groot stuk vd groei gefinancierd, zo niet alles, maar dit is ongedekt geld, er staan geen zekerheden tegen over.
Als ik met zo'n balans bij de bank zou komen zeggen ze mij dat ik feitelijk failliet ben, maar hun zijn kern gezond en doen het super.
Kan iemand mij dit uitleggen.
@Frank,#105: Ondanks de puntwens van Dick, toch een puntje van orde over je opmerking dat het in de laatste reacties niet echt over het onderwerp meer gaat. Dat is natuurlijk vaker zo, lees bijv. eens de kookrubriek van de nrc, het begint meestal wel over het recept/onderwerp, maar waaiert naarmate het duurt uit naar alle kanten, net als bij een rivier eigenlijk, eerst houdt die zich aan de bedding, maar naarmate dichter bij zee, verlegt die zich, splitst zich op, waaiert uit, vervlecht zich in de delta (mits niet bedijkt door de moderator). Ik ben geen retoricus, maar lijkt me een logische dynamiek hebben, begin dus gewoon bij het begin te lezen voortaan, en niet bij het eind. Ik denk dat die relatie supers-producenten je trouwens meer aan het hart gaat, dan dat thema agroecologie versus neoliberaal, klopt dat?? Dat is bijv. bij mij andersom. Ik voel als agronoom juist weer meer bij het relaas van die consulent in gevecht met die striga op verarmde bodems, en zijn ergernis over instanties die de verkeerde top-down research opleggen