3 min
Op dit moment gaat de Nationale Cholesteroltest door Nederland. Uit z'n verband gerukt en wetenschappelijk onvoldoende verdedigbaar, zegt Gert Schuitemaker van Fit met Voeding.
Vanaf half februari kan elke Nederlander tussen 30 en 70 jaar zijn cholesterol laten meten. Gratis. Een nieuw dieptepunt in de ‘cholesterolgekte’, die epidemische vormen heeft aangenomen.
Cholesterolgekte
Een ieder die denkt dat het cholesterolgehalte veel zegt over de gezondheid van hart- en bloedvaten, lijdt in meer of mindere mate aan de ‘cholesterolgekte’. Daarom biedt het tijdschrift Fit met Voeding in haar nieuwste nummer een korte therapie tegen deze vorm van (zelf)bedrog. Spekkoper zijn tot nu toe zowel de farmaceutische als de voedingsindustrie. Cholesterolverlagers (‘statines’) behoren tot de populairste medicijnen ter wereld. Het gebruik van cholesterolverlagende voedingsmiddelen met plantensterolen zoals bepaalde margarines is eveneens wijdverbreid.
Twijfels aan onafhankelijkheid
Dat de cholesterolgekte zó om zich heen heeft kunnen grijpen, komt vooral doordat maar weinigen de gekte durven aan te pakken. Bij de Nederlandse Hartstichting weet men echt wel dat meerdere risicofactoren in het geding zijn bij hart- en vaatziekten en dat cholesterol alleen maar zoveel aandacht krijgt omdat het een kaskraker is. Van een ‘onafhankelijke’ stichting zou je een kritische houding verwachten, maar helaas. De Hartstichting schaarde zich bijvoorbeeld al snel achter de sterolenmargarine van Unilever, een van haar sponsoren, en beveelt Becel pro.activ van harte aan voor mensen met een verhoogd cholesterolgehalte. Het is geen verrassing dat beide organisatie betrokken zijn bij de gratis ‘Nationale Cholesterol Test’.
Advertentiebelangen media
Ook de media durven de gekte niet of nauwelijks aan te pakken. Samen met journalist Toine de Graaf ondervond ik in 2005 dat redacties van tv-programma’s en landelijke kranten niet bereid waren om de mogelijke risico’s van Becel pro.activ onder de aandacht van het Nederlandse publiek te brengen. Misschien ook niet zo vreemd: Unilever is immers de grootste adverteerder van Nederland. Grappig was dat toen Foodwatch in 2012 onze boodschap herhaalde, de grootste nieuwssite van Nederland (nu.nl) dit volledig negeerde. Maar ja, nu.nl is onderdeel van de grootste tijdschriftenuitgever van Nederland, die voor haar advertentie-inkomsten voor een belangrijk deel afhankelijk is van Unilever.
Risico
Wie gegrepen is door de cholesterolgekte wil zijn cholesterol omlaag hebben. Begrijpelijk. Toch kan dit gepaard gaan met een zeker risico. De bijsluiters van de statines vermelden heel wat mogelijke bijwerkingen, zoals spierpijn. Die pijn ontstaat doordat deze medicijnen niet alleen het enzym HMG CoA-reductase remmen, maar ook de aanmaak van de lichaamseigen stof coënzym Q10 die belangrijk is voor de energievoorziening in de spieren. Uit een recent onderzoek gepubliceerd in JAMA ophthalmology bleek verder de kans op cataract bij statinegebruikers verhoogd.
Ook arts slachtoffer
Ook de voedingsmiddelen met plantensterolen lijken niet voor iedereen even gezond. Bovendien: het is nooit vastgesteld dat plantensterolen werkelijk het risico van hart- en vaatziekten verlagen. Dit wordt slechts verondersteld aan de hand van theoretische berekeningen op basis van het cholesterolverlagend effect. Wie zijn cholesterol heeft weten te verlagen, wordt gefeliciteerd door de huisarts. Maar de arts is zelf ook slachtoffer van de cholesterolgekte en daardoor blind voor de eventuele risico’s van een laag cholesterol. Zo hebben Japanse onderzoekers kortgeleden geconcludeerd dat er een verband is tussen een lage cholesterolconcentratie in het bloed en een toename van oxidatieve DNA-schade. Dit verklaart volgens de onderzoekers mogelijk de relatie tussen een lage cholesterolspiegel en een verhoogd risico van kanker zoals in eerdere studies is gevonden. Ik voorzie dat men in afzienbare tijd terug zal komen op de extreem lage cholesterolwaarden die nu uit preventief oogpunt worden omarmd.
Let maar liever op oxycholesterol
Cholesterol is op zichzelf geen stofje om bang voor te zijn. Waar we wel voor moeten oppassen, is het ‘oxycholesterol’. Oxycholesterol is één van de schadelijke factoren bij het dichtslibben van bloedvaten. Dit geoxideerde cholesterol komt niet alleen voor in onze voeding, maar ook in ons bloed. Oxycholesterol zit vooral in eipoeder. Voor de voedingsindustrie is eipoeder een uitkomst en te prefereren boven de moeilijk hanteerbare eieren. Eipoeder wordt gemaakt door in grote ketels eieren in een hete luchtstroom en onder hoge druk te verstuiven. Hierdoor wordt het cholesterol in de eieren geoxideerd en ontstaat het oxycholesterol. Wie hart- en vaatziekten wil voorkomen, dient producten waarin eipoeder is verwerkt zoveel mogelijk te vermijden. Hierbij gaat het vooral om koekjes en andere bakkerswaren, naast allerlei (zoete) snacks. Hoogbewerkte leverproducten, zoals leverworst, zijn ook rijke bronnen.
Oxycholesterol ontstaat ook in ons bloed. Net als ijzer kan ook cholesterol ‘roesten’, wanneer er onvoldoende bescherming is tegen oxidatie. Vooral het ‘slechte’ LDL-cholesterol blijkt de vorming van het oxycholesterol in de hand te werken. Dit relativeert de betekenis van een verhoogd cholesterol. Cholesterol is namelijk – indien niet gedegradeerd tot oxycholesterol – een uiterst nuttig stofje. Het lichaam maakt hieruit vitamine D, geslachtshormonen en stresshormonen zoals het cortisol. Aan cholesterol zelf worden antioxidatieve eigenschappen toegekend. Cholesterolrijke eieren vormen ook geen bedreiging voor ons hart zoals ons jaren is voorgehouden. Niet het zuivere cholesterol is een risicofactor, óók niet direct het LDL-cholesterol, maar het oxycholesterol in het lichaam.
De kunst is om cholesterol weer in perspectief te gaan zien. Er is méér op de wereld dan cholesterol, zoals in Fit met Voeding wordt onderbouwd.
Fotocredits: Nationale Cholesteroltest.
Dit artikel afdrukken
Cholesterolgekte
Een ieder die denkt dat het cholesterolgehalte veel zegt over de gezondheid van hart- en bloedvaten, lijdt in meer of mindere mate aan de ‘cholesterolgekte’. Daarom biedt het tijdschrift Fit met Voeding in haar nieuwste nummer een korte therapie tegen deze vorm van (zelf)bedrog. Spekkoper zijn tot nu toe zowel de farmaceutische als de voedingsindustrie. Cholesterolverlagers (‘statines’) behoren tot de populairste medicijnen ter wereld. Het gebruik van cholesterolverlagende voedingsmiddelen met plantensterolen zoals bepaalde margarines is eveneens wijdverbreid.
Twijfels aan onafhankelijkheid
Dat de cholesterolgekte zó om zich heen heeft kunnen grijpen, komt vooral doordat maar weinigen de gekte durven aan te pakken. Bij de Nederlandse Hartstichting weet men echt wel dat meerdere risicofactoren in het geding zijn bij hart- en vaatziekten en dat cholesterol alleen maar zoveel aandacht krijgt omdat het een kaskraker is. Van een ‘onafhankelijke’ stichting zou je een kritische houding verwachten, maar helaas. De Hartstichting schaarde zich bijvoorbeeld al snel achter de sterolenmargarine van Unilever, een van haar sponsoren, en beveelt Becel pro.activ van harte aan voor mensen met een verhoogd cholesterolgehalte. Het is geen verrassing dat beide organisatie betrokken zijn bij de gratis ‘Nationale Cholesterol Test’.
Advertentiebelangen media
Ook de media durven de gekte niet of nauwelijks aan te pakken. Samen met journalist Toine de Graaf ondervond ik in 2005 dat redacties van tv-programma’s en landelijke kranten niet bereid waren om de mogelijke risico’s van Becel pro.activ onder de aandacht van het Nederlandse publiek te brengen. Misschien ook niet zo vreemd: Unilever is immers de grootste adverteerder van Nederland. Grappig was dat toen Foodwatch in 2012 onze boodschap herhaalde, de grootste nieuwssite van Nederland (nu.nl) dit volledig negeerde. Maar ja, nu.nl is onderdeel van de grootste tijdschriftenuitgever van Nederland, die voor haar advertentie-inkomsten voor een belangrijk deel afhankelijk is van Unilever.
Risico
Wie gegrepen is door de cholesterolgekte wil zijn cholesterol omlaag hebben. Begrijpelijk. Toch kan dit gepaard gaan met een zeker risico. De bijsluiters van de statines vermelden heel wat mogelijke bijwerkingen, zoals spierpijn. Die pijn ontstaat doordat deze medicijnen niet alleen het enzym HMG CoA-reductase remmen, maar ook de aanmaak van de lichaamseigen stof coënzym Q10 die belangrijk is voor de energievoorziening in de spieren. Uit een recent onderzoek gepubliceerd in JAMA ophthalmology bleek verder de kans op cataract bij statinegebruikers verhoogd.
Ook arts slachtoffer
Ook de voedingsmiddelen met plantensterolen lijken niet voor iedereen even gezond. Bovendien: het is nooit vastgesteld dat plantensterolen werkelijk het risico van hart- en vaatziekten verlagen. Dit wordt slechts verondersteld aan de hand van theoretische berekeningen op basis van het cholesterolverlagend effect. Wie zijn cholesterol heeft weten te verlagen, wordt gefeliciteerd door de huisarts. Maar de arts is zelf ook slachtoffer van de cholesterolgekte en daardoor blind voor de eventuele risico’s van een laag cholesterol. Zo hebben Japanse onderzoekers kortgeleden geconcludeerd dat er een verband is tussen een lage cholesterolconcentratie in het bloed en een toename van oxidatieve DNA-schade. Dit verklaart volgens de onderzoekers mogelijk de relatie tussen een lage cholesterolspiegel en een verhoogd risico van kanker zoals in eerdere studies is gevonden. Ik voorzie dat men in afzienbare tijd terug zal komen op de extreem lage cholesterolwaarden die nu uit preventief oogpunt worden omarmd.
Let maar liever op oxycholesterol
Cholesterol is op zichzelf geen stofje om bang voor te zijn. Waar we wel voor moeten oppassen, is het ‘oxycholesterol’. Oxycholesterol is één van de schadelijke factoren bij het dichtslibben van bloedvaten. Dit geoxideerde cholesterol komt niet alleen voor in onze voeding, maar ook in ons bloed. Oxycholesterol zit vooral in eipoeder. Voor de voedingsindustrie is eipoeder een uitkomst en te prefereren boven de moeilijk hanteerbare eieren. Eipoeder wordt gemaakt door in grote ketels eieren in een hete luchtstroom en onder hoge druk te verstuiven. Hierdoor wordt het cholesterol in de eieren geoxideerd en ontstaat het oxycholesterol. Wie hart- en vaatziekten wil voorkomen, dient producten waarin eipoeder is verwerkt zoveel mogelijk te vermijden. Hierbij gaat het vooral om koekjes en andere bakkerswaren, naast allerlei (zoete) snacks. Hoogbewerkte leverproducten, zoals leverworst, zijn ook rijke bronnen.
Oxycholesterol ontstaat ook in ons bloed. Net als ijzer kan ook cholesterol ‘roesten’, wanneer er onvoldoende bescherming is tegen oxidatie. Vooral het ‘slechte’ LDL-cholesterol blijkt de vorming van het oxycholesterol in de hand te werken. Dit relativeert de betekenis van een verhoogd cholesterol. Cholesterol is namelijk – indien niet gedegradeerd tot oxycholesterol – een uiterst nuttig stofje. Het lichaam maakt hieruit vitamine D, geslachtshormonen en stresshormonen zoals het cortisol. Aan cholesterol zelf worden antioxidatieve eigenschappen toegekend. Cholesterolrijke eieren vormen ook geen bedreiging voor ons hart zoals ons jaren is voorgehouden. Niet het zuivere cholesterol is een risicofactor, óók niet direct het LDL-cholesterol, maar het oxycholesterol in het lichaam.
De kunst is om cholesterol weer in perspectief te gaan zien. Er is méér op de wereld dan cholesterol, zoals in Fit met Voeding wordt onderbouwd.
Fotocredits: Nationale Cholesteroltest.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_s_c1.png)
En THE LANCET van vandaag:
kopieer:
http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(14)60240-3/fulltext?elsca1=ETOC-LANCET&elsca2=email&elsca3=E24A35F
Zinnetje uit de Telegraph van Dick #67
Thus two readers report quite independently that their doctors did not mention the dread word “statin”, but rather suggested they take “lipid” tablets to lower their “borderline-high” cholesterol levels.
Niet te geloven toch. En dan dit nog. Britain becomes statins capital of Europe according to study. Ik hoop toch echt dat wij in NL het licht gaan zien en de betekenis van cholesterol in het juiste perspectief zien.
De Telegraph van gisteren.
Eerst voeding, dan geneesmiddelen. Het is letterlijk zo. Rode gist rijst is een traditioneel Japanse functional food, bestaande uit rijst waarop de schimmel Monarda heeft gegroeid, het werd aangeraden aan o.a. mensen met hoge bloeddruk. Vlak nadat een onderzoeker had gepubliceerd over de cholesterolverlagende werking van diverse lovastatinen als belangrijke werkzame stoffen hierin, hebben farmaceutische firma's deze stoffen (toevallig?) ook ontdekt in schimmels, gepatenteerd en (analogen) gesynthetiseerd. Vervolgens werd het voedingsmiddel (omdat het geneeskrachtige stoffen bevatte!) in veel landen verboden. Er is erg veel verdiend aan de gepatenteerde statinen, met een alsmaar uitbreidende doelgroep, 400 euro per maand kon een patiënt (zijn verzekering) aanvankelijk wel kwijt zijn. Er kwam ook steeds meer naar voren over bijwerkingen. En toen kwam dit: ''Red yeast rice and therapeutic lifestyle change decrease LDL cholesterol level without increasing CPK or pain levels and may be a treatment option for dyslipidemic patients who cannot tolerate statin therapy.'' (Becker DJ et al, Ann Intern Med Jun 16 2009;150(12):830-9, W147-9.).
In 2004 heb ik (NTvFjg17,nr4) in een overzicht op een rijtje gezet wat er bekend was aan wetenschappelijk onderzoek over knoflook, sterolen (becel), artisjok, enz. en de prijs per punt cholesterolverlaging berekend. Het goedkoopste en tevens erg veilige middel was haverzemelen. Dit overzicht ook aangeboden aan enkele bladen zoals van de stichting Bloedlink (die zegt op te komen voor belangen van mensen met verhoogd cholesterol). Men had geen interesse.
Cornelis, ik heb in 1964 drie maanden in La Spezia gewerkt en daar een lezing over het Mediterrane leefwijze gevolgd. Het rijkelijk gebruik van kruiden werd toen als een zeer wezenlijk onderdeel van deze leefwijze gezien.
30 jaar later heb ik voor Unilever een conferentie over de voordelen van extra vergine olijfolie gevolgd in Tel Aviv. De voorzitter opende deze conferentie met de mededeling dat in alle landen waar deze olie wordt gebruikt veel minder oogklachten voorkomen. Ik heb dit 4 jaar geleden nog eens besproken met een Spaanse oogarts. Hij vertelde mij dat in Spanje ondanks de felle zon veel minder oogklachten voorkomen, met name maculadegeneratie. En in Melbourne is over deze vraag onderzoek verricht en is bevestigd dat het gebruik van extra vergine olijfolie voor deze patiënten aan te bevelen is.
De bekendste Nederlandse hoogleraar weet dan te vertellen dat het allemaal niet wetenschappelijk bewezen is. En dat zal ongetwijfeld ook gelden voor het gebruik van kruiden.