De Filipijnse-Amerikaanse voedselfotografe Celeste Noche maakt zich in een podcast zorgen over wat ze ziet als racisme in voedselfotografie. "Media over eten worden door blanken voor blanken gemaakt", zegt Noche. Dat zorgt vaak voor verkeerd beeldmateriaal. Niet-Westers eten wordt fout of generaliserend neergezet. Noche: "denk aan de obligate eetstokjes bij een Vietnamese Pho of die eeuwige gekleurde tuktuk bij een Indiase curry. Waarom zie je bij een bord pasta zelden bestek afgebeeld?"

Omdat fotografen soms niet weten wat ze doen, kunnen beelden zelfs beledigend zijn. Een voorbeeld vindt Noche eetstokjes die rechtop in een bakje rijst staan. Dit verwijst naar het ritueel verbranden van wierook tijdens een begrafenis. Onno Kleyn, culinair columnist Volkskrant, reageert: "stokjes in de rijst steken is dom, omdat het mensen tegen de haren in strijkt. Als culinair schrijver en blogger heb je je maar te informeren." Noche vindt dat de media over eten bol staan van "micro-agressies" die etnische minderheden dagelijks maar moeten accepteren. Dat moet stoppen, vindt ze.

Studenten van de Cambridge Pembroke College laten een zelfde geluid horen. Gerechten als 'Jamaicaanse stoofpot' en 'Tunesische rijst' worden als racistisch ervaren omdat ze niets met Jamaica of Tunesië te maken hebben. De schoolkantine serveert een stoofpot van bloemkool, dadels en tofu met Tunesische rijst en korianderyoghurt. "Sorry, wat is dit?", reageert een student afkomstig uit Tunesië, "Dit eten we niet in Tunesië!" De Nederlandse Marokkaanse kookboekenauteur, foodstylist en culinaire communicatieadviseur Nadia Zerouali zegt ook allergisch te zijn voor dat soort "foute" gerechten. "Op zich sta ik voor vrijheid blijheid in de keuken. Maar Marokkaanse tajine met Libanees brood en een yoghurtsaus? Noem het gewoon niet Marokkaans en er is niks aan de hand."

Waarom zie je bij een bord pasta zelden bestek afgebeeld?
Niets is authentiek
De school uit Cambridge neemt de klachten serieus en gaat kijken of ze hun menu gaan aanpassen. Volgens Sam Leith, journalist van de gerespecteerde Spectator, zouden ze juist precies het tegenovergestelde moeten doen. "Juist eten is een multiculturele mix. Niets is authentiek." zegt hij. "Fish & Chips kent zijn oorsprong in Oost Europa, Ierse aardappelen komen uit Zuid-Amerika en French Toast is helemaal niet Frans." Kleyn sluit zich aan bij Leith: "'Cultureel jatten' is nonsens, het is hysterie, gevoed door hetzelfde onbenul als waarmee slechte culinaire schrijvers en bloggers fouten maken. Er bestaat niet zoiets als culinaire authenticiteit, alles beweegt, alles schuift." Leith ziet een ironische tegenstelling. Wanneer mensen tegen het mengen van rassen zijn, noemen we dit fascisme. Maar wanneer geen rekening gehouden wordt met de oorsprong van eten, is dit een teken van discriminatie. Juist doordat geen rekening gehouden is met authenticiteit van eten, hebben we de beschikking over een grote diversiteit aan voedsel.

Identiteitsdiefstal
Hoe komt het nou dat media over eten racistisch geïnterpreteerd worden? We vroegen het Els Maeckelberghe, Universitair Docent Ethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze stelt dat individuele eigenschappen gegeneraliseerd worden en vervolgens weer op een individu worden geplakt. "Mensen vinden eten belangrijk en hangen een deel van hun identiteit daaraan op. Het verkeerd afbeelden of benoemen van eten ondermijnt deze betekenis en daarmee iemands identiteit." Je zou het een vorm van identiteitsdiefstal kunnen noemen. Iemand geeft zich voor jou uit, maar je weet dat er niets van klopt en wilt niet dat het beeld dat hij van je creëert zich verder verspreidt. Maeckelberghe, van origine Belgische: "De 'Belgische' friet die in Nederland verkocht wordt, is helemaal niet de friet zoals ik deze ken uit België." Ze benadrukt dat het een lastige kwestie is, omdat in theorie heel de wereld kan meekijken en er altijd wel iemand geïrriteerd kan zijn. Media over eten zijn een interactie tussen zender en ontvanger. Ze ziet dan ook een belangrijke taak voor de zender: "de zender is verantwoordelijk voor de media en dient zich van te voren altijd goed te informeren." Maeckelberghe sluit dus aan bij Kleyns visie: culinair journalisten en publicisten moeten het publiek correct informeren. Maar een vergissing is snel gemaakt. Maeckelberghe voegt dan ook toe dat je daar gewoon over moet kunnen praten: "hou het gesprek open en laat miscommunicatie geen enorme Zwartepiet worden die tussen mensen komt te staan."
Dit artikel afdrukken