2 min
Waar komen ze vandaan?
In België wordt op een aantal plaatsen hop aangeaard, zodat de scheuten geen kleurtje opdoen en blank kunnen worden geoogst. Poperingen is het zwaartepunt van de hopteelt.
Hoe kwam ik er aan?
Okke Amerongen haalde voor foodies hopscheuten uit Poperingen, organiseerde een tweetup in Utrecht en deelde uit. Dat was heel aardig, want hopscheuten zijn verschrikkelijk duur.
Wordt er in ons land geen hop meer geteeld.
Jazeker, er is één hoptuin in Reimerstok in Limburg. De familie Wouters teelt daar hop voor Gulpen Bier en Puurzaam. Twee rassen: de Mercur, die vooral voor het bittertje in het bier dient. En daarnaast de Hallertauer voor het aroma.
Is het een vergeten groente?
Ik zou graag van die term af willen, want veel groenten die tien jaar geleden nog vergeten leken, zijn weer hervonden. Vanaf nu hanteer ik de term hervonden groente, zodat de term vergeten groente gereserveerd kan worden voor de groentela in de koelkast na twee weken. Ja, hopscheuten zijn een hervonden groente. Vanaf wanneer men de hopplanten is gaan aanaarden om de spruiten te bleken is mij niet bekend.
Beetje geschiedenis?
De hop komt ook gewoon in het wild voor, het is een zonminnende klimmer, meer botanische informatie is te vinden op: http://www.plantaardigheden.nl/plant/beschr/gonnve/hop.htm
In de Romeinse tijd werd de hop al gebruikt, verschillende auteurs noemen hem, waaronder Plinius, maar dan heet de plant nog homulus of of lupus salictarius. De Romeinen plantten de hop al aan in hun tuinen en aten de scheuten.
Waarschijnlijk gebruikten de Saksen en Franken al hop bij het brouwen van hun bier, in de 7e en 8ste eeuw. De oudste hoptuin stond in Hallertau (voor zover nu bekend) volgens een document uit 736. En er is een schenking van hoptuinen ‘humlonarias’ bekend uit 768
In de Capitulare de Villis, instructies over het inrichten en beoefenen van het boerenbedrijf geschreven in opdracht van Karel de Grote, staat hij ook op het lijstje, als humolone, maar niet voor de kruiden- of moestuin, dus niet direct als groente.
Hildegard van Bingen beschrijft in de 12e eeuw de conserverende werking van hop in bier, waardoor deze slechts de helft van de alcohol nodig heeft om lang goed te blijven. Wat ons land betreft zullen de kloosters bij het brouwen van hun bier wel hop gebruikt hebben, maar er werd ook gagel gebruikt. Hoptuinen zijn er pas vanaf de middeleeuwen. Het hop voor de brouwerijen van ’s-Hertogenbosch werd geteeld in hoptuinen aan beide zijden van de Maas tussen de stad en het stadje Heusden. Maar dat gaat dan vooral om de bellen.
De hopscheuten waren een vrolijke bijkomstigheid, in het vroege voorjaar, wanneer verse groente nog schaars was. Volgens de middeleeuwse instructies mag je ze tot de maand mei afsnijden.
In “het Vermakelijk Landleven” uit de 17e eeuw vinden we bij het tuinieren instructies voor en over de hop (humulus lupulus) En wel bij de maand november. Beetje vreemde maand voor deze plant. Een samenvatting en hertaling:
“Het kruid windt en vlecht zichzelve om stokken, staken en andere dingen, waar je het bij zet. Het groeit ruimschoots op volle aarde en goed verzorgde akkers. De bellekens worden in augustus of september geoogst om er bier mee te brouwen.
De jonge spruiten worden gekookt en in het voorjaar als salade met olie en azijn gegeten.”
In de 18e eeuw is de hop een smakelijk bijgerecht op de goed gevulde dis geworden. Gestoofd in bouillon gebonden met boter en broodkruim en met nootmuskaat, of gestoofd in room en ook met nootmuskaat. Niet heel veel variatie in de recepten. In de 19e eeuw zie ik de hopscheuten niet meer terug.
Zijn ze lekker?
De gebleekte hopscheuten hebben een licht nootachtig smaakje. Ze zijn knapperig en delicaat. Je moet deze versie beslist niet blancheren, maar rauw in gerechten verwerken.
Wilde hopscheuten hebben een veel diepere nootachtige smaak, zijn ook wat vezeliger en minder krokant. Dan begrijp je het koken en stoven wel.
Okke Amerongen heeft een website in het leven geroepen, speciaal over de hopscheuten. Daar vind je ook recepten en meer:
www.hopscheuten.nl
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Vergeten groente is niet veel slimmer dan hervonden groente. Bij hervonden denk je dat ze eerder vergeten waren: Kifkif, zoals de Marokkanen zeggen.
Die groenten zijn weggebleven uit het grote commerciële circuit van de supers en d. omdat ze niet het benodigde volume's creëerden, maar vergeten zijn ze nooit geweest. De generatie van mijn grootouders kreeg 's nachts 't koud zweet van de herinnering aan rutabaga, spruitenstronken, topinamboer en ander oorlogsvoer.
Ondertussen zijn bij de duizenden en duizenden zelftuiners (die in een parallel circuit werken) altijd haverwortels en ijskruid, rocambol of rabarber over de haag gegaan van de een naar de ander. Men vecht al decennia bij de DeSlechte om elke kopie van de oude Stappaerts.
Wat nu gebeurt is een zoektocht naar exclusiviteit, naar iets wat de ander niet heeft ("schat heb je satsuma's meegebracht?"). Het zijn geen 'hervonden' groenten het zijn "pronkgroenten".
Nick, ik deed het vooral voor het historische experiment en de vergelijking met wilde hopscheuten, die meer beet en smaak hebben, maar minder delicaat zijn. Ik denk dat dit als high end product wel een hervonden groente is, maar dat de gewone hopscheut niet dezelfde kans op de markt gaat maken. Beter wachten op de asperges.
NB: het begrip 'hervonden groenten' is bedacht door Caroline van der Lee van Kasteel Groeneveld in Baarn. Naar aanleiding van een uitzending van Familie Nederland over Vergeten Groenten vorige week. Belde een Vlaamse jongeman die meende dat deze groenten helemaal niet vergeten zijn. Veel gebeurd in tien jaar tijd dus met de herintroductie van erfgoedgewassen. Mooi zo! Niet voor niets zo aan de weggetimmerd met het Genootschap der Vergeten Groenten, De Ommuurde Tuin en de Spinazieacademie en alle andere aanhangers van ht culianire erfgoed!
Ik at ze paar jaar terug bij Sergio Herman en vond ze geweldig lekker.
Maar ja, die man maakt alles geweldig lekker. :-)
Had ook graag een portie gehad van Okke, maar de foodmiles (ophalen op station Utrecht) gingen me te ver.
Ik vind ze de moeite niet waard.
Ze zijn vooral zeldzaam.
Ze zijn niet te vinden in de gewone handel, maar worden enkel in selecte restaurants geserveerd. Bof. Daarom schrijf ik er niet over.
N.B. De stad heet Poperinge, niet Poperingen (check and double check, please)