Vroeger was het makkelijk voor de baasjes. De hond kreeg gewoon de restjes van wat de pot schafte, de kat moest zichzelf maar zien te redden. Maar op een gegeven moment werden hond en kat 'huisdier' en kregen ze hun eigen eten. Brokjes en blikken deden hun intrede. Inmiddels zien we onze huisdieren als gezinsleden. En voor je gezinsleden wil je natuurlijk het allerbeste. Eigenlijk hetzelfde als wat wij zelf eten.

Marketeers zijn daar bovenop gesprongen.

Reststromen
Diervoeding is de perfecte eindbestemming van reststromen. Daar zijn we vooral in Nederland heel goed in. Van oudsher gingen reststromen al naar de varkens en de kippen, denk bijvoorbeeld aan de wei die overbleef van het kaasmaken en aan de varkens gevoerd werd. De grote levensmiddelenindustrie in ons land levert nog veel meer interessante reststromen op. Zo gaan bijvoorbeeld de eerste en laatste 100 liter van een batch Heinz ketchup niet in de fles. Het is een reststroom waar we een andere bestemming voor verzinnen. Van al die reststromen van bier, brinta en hagelslag weten veevoerproducenten ingrediënten te maken waaruit ze volwaardige voeders samenstellen. Dieren die brokjes eten, eten eigenlijk beter en uitgebalanceerder dan mensen. Voer en manier van leven zijn door onderzoekers perfect op elkaar afgestemd.

Geen verspilling
In de reststromenindustrie wordt letterlijk niets verspild. Zelfs het zetmeel dat in de frietfabriek aan de messen blijft kleven, wordt afgewassen en opgevangen. Het waswater wordt gedroogd en het zetmeel eruit gewonnen. Logisch, want zetmeel is een essentieel ingrediënt voor brokjes in allerlei soorten en maten. Zetmeel is een koolhydraat, dat vooral in aardappelen en granen zit. Voerproducenten zijn er dol op, want het is goedkoop, ruim voorhanden en gemakkelijk vorm te geven.

Zetmeel is dan ook, naast slachtafval, het belangrijkste ingrediënt van honden- en kattenbrokjes. Dat heeft te maken met nog een belangrijke eigenschap: als je zetmeel 'ontsluit' door het te verwarmen, 'popt' het, net als popcorn. Van rauw zetmeel krijg je buikpijn, ontsloten zetmeel is gewoon een koolhydraatbron. In de extruder, de machine waarmee brokjes gemaakt worden, bindt het bovendien de ingrediënten samen en geeft het de uiteindelijke vorm aan de brokjes. Een bijkomend voordeel: het kost (bijna) niets.

Petfood lucratieve tak van voedingsconcerns
Niet helemaal toevallig zijn de grootste bedrijven die diervoeding maken divisies van voedingsbedrijven. Zij hebben de reststromen onder handbereik. Achter de meeste voermerken in de dierenwinkel zit slechts een handjevol grote, vooral Amerikaanse, bedrijven.

En ook niet helemaal toevallig is dat we met de opkomst van de koolhydraatrijke brokjes, ook een ander probleem zien opkomen dat baasjes en hun huisdieren verbindt: obesitas
In 2022 werd de top-10 van petfoodbedrijven aangevoerd door Mars Petcare - een divisie van Mars, bekend van onder meer M&M's en Twix-repen - dat met tientallen merken, waaronder Pedigree en Whiskas een omzet van $37 miljard genereerde. Samen met de nummers 2: General Mills (ProPlan), 3: Nestlé Purina (Friskies, Beneful), 4: The J.J. Smucker Company (Kibbles 'n Bits) en 5. Hill's Pet Nutrition is Mars Petcare goed voor 91% van de wereldwijde huisdiervoedingmarkt. De totale omzet beliep in 2022 zo'n $100 miljard. Dat is ongeveer vergelijkbaar met die van Nestlé wereldwijd voor mensen en fors meer keer dan Unilever (circa €60 miljard).

Te dik, net als het baasje
En ook niet helemaal toevallig is dat we met de opkomst van de koolhydraatrijke brokjes, ook een ander probleem zien opkomen dat baasjes en hun huisdieren verbindt: obesitas. Niet alleen wij, maar ook onze harige huisgenoten krijgen te veel calorieën binnen, en bewegen te weinig.

Meer dan de helft van onze huisdieren is te dik. Wat te doen? Net als mensen krijgen huisdieren leefstijlinterventies aangeboden, zoals in de obesitaskliniek van Myriam Hesta, hoogleraar dierenvoeding aan de Universiteit Gent.

Glutenvrij en met groenten en aardappelzetmeel
Maar als de ingrediënten zo goedkoop zijn, het zijn immers reststromen, wat bepaalt dan de prijs van het voer? De 'humanisation trend' van petfood. Trends in huisdiervoeding waaien over vanuit de VS naar Europa, en verspreiden zich vervolgens richting Azië (met name China).

Bedrijven die huisdiervoeding maken weten heel goed dat ze niet aan huisdieren verkopen, maar aan hun mensen
Toen een jaar of 10 geleden 'glutenvrij' opgang deed in de VS, zag je ook ineens allerlei 'grainfree' brokken op de schappen verschijnen. Hét basisingrediënt tot die tijd was tarwe, en tarwe bevat nu eenmaal gluten. Ineens was er een boom en een verschuiving naar aardappel(zetmeel). Maar aardappelzetmeel is een factor 3 duurder. Een volgende trend was het toevoegen van 'superfoods' aan het dierenvoer. Dat deden marketeers omdat ze erop rekenden dat hun klant zou denken 'als het voor mij goed is, is het dat ook voor Mimi of Max'. En dus deden meer exotische ingrediënten hun intrede, van zoete aardappel tot banaan en pompoen.

De petfoodmakers met een eigen inkomende stroom grondstoffen moeten het fantastisch hebben gevonden. Reken maar uit. Waar de reststroom tarwe destijds $160 per ton deed, kostte aardappel $500 en pompoen $1000 per ton. Waarom? Omdat die nieuwe reststromen nu eenmaal veel kleiner en schaarser waren. En reken er maar op dat de bulk van het petfood van Mars en Nestlé nog altijd tarwegebaseerd is. Met een beetje extra waardeperceptie, kun je die kosten voor grondstoffen ook nog eens over de kop jagen.

De aanname is: als het voor mij goed is, is het dat ook voor Mimi of Max
Ook doen groenten niet alleen de mens, maar 'natuurlijk' ook de hond en zelfs de kat goed. Dus zien we fel oranje stukjes wortel in het eten van (doorgaans kleurenblinde) Mimi. Niet alleen in het blikvoer, maar zelfs in de brokjes. Breek maar eens zo'n brokje open, als baasje. Of de kat zelf echt beter wordt van wortel, lijkt voor z'n of d'r mens van ondergeschikt belang. Dat gaat zelfs zo ver dat niemand meer opkijkt van veganistisch huisdiervoer en ander vleesloos voer.

Vers
Een nieuwe absurditeit deed zijn intrede. Als Mimi en Max net als wij eten, dan is er natuurlijk niets beters dan vers. En dus zie je inmiddels blikjes, pouches en brokjes met 'verse zalm'. Geef die verse zalm toch gewoon aan mensen, en gebruik de reststromen voor het dierenvoer! Maar dat is niet het denken achter de allernieuwste trends: 100% vlees, vers, zachtjes gestoomd, eten 'op maat', dat je dankzij een abonnement op de 'club' keurig thuisbezorgd krijgt. Op de individuele maat van Mimi. Puur vlees zelfs, geen wortel te bekennen.

Pindakaas voor de hond: €16,41 voor net geen 300 gram. Een potje Calvé voor die prijs zou je laten staan
Marketing
Toch nog even terug naar die vraag: wat bepaalt nou eigenlijk de prijs van het huisdiervoer? Waarom is het ene blikje godsgruwelijk duur en het andere eigenlijk spotgoedkoop? Voor een deel zijn het de grondstoffen, maar vooral is het het merk (de marketing). Bedrijven die huisdiervoeding maken, weten heel goed dat ze niet aan huisdieren verkopen, maar aan hun mensen. Die willen wat ze voor zichzelf wensen - geen genetisch gemodificeerd, maar veganistisch, natuurlijk en zelfs vers voedsel - ook aan de hond of kat voorzetten.

Huisdiervoeding is voor een groot deel gebaseerd op branding: Als je pindakaas in een tube stopt en het 'Kong Stuff'n' voor de hond noemt, kun je het voor beduidend méér verkopen dan een pot huismerk pindakaas: €16,41 voor net geen 300 gram. Een potje Calvé voor die prijs zou je laten staan.

Zolang er geen goede studies zijn die een verband aantonen tussen duurder voer en een betere gezondheid van het dier, hebben marketeers vrij spel. De liefde voor onze huisdieren, gaat vooral door de portemonnee van het baasje. En de honden en katten zelf? Die vinden het leuk om aan onderzoekjes mee te doen naar wat zij het het lekkerste voer vinden, maar verder reikt hun invloed op wat ze eten gewoonlijk niet.

Dit artikel afdrukken