Diabetes type 2 kan door ingrijpende aanpassingen in voeding en activiteit omgekeerd worden, dusdanig dat diabetici de insulinespuit kunnen wegdoen. Dagelijkse fitness verbetert de hart-long gezondheid, ook van hartpatiënten die al een aanval en/of ingreep gehad hebben. Depressiviteit wordt bestreden met lange afstanden hardlopen. Ontstoken darmen knappen aanzienlijk op van strenge diëten, zoals FODMAP.

Migraine
Het inzicht dat voeding ons ziek maakt en dus ook misschien wel weer gezond kan maken, inspireerde onderzoekers van het Amerikaanse National Institutes of Health te kijken naar de rol van vetten in de voeding bij migraine. Anekdotisch bewijs leert dat de frequentie en ernst van hoofdpijnaanvallen beïnvloed kunnen worden met het dieet. Het overheersende westerse dieet bevat een ongezonde hoeveelheid omega-6 vetten, meervoudig onverzadigde vetzuren. Misschien lag daar een oorzaak.

Christopher Ramsden, expert op het gebied van vetten en dan in het bijzonder van lipide peroxidatie, of vetzuuroxidatie, zette met zijn onderzoeksgroep een randomized controlled trial (RCT) op met drie diëten, met meer of minder omega-3 vetten en omega-6 vetten en een standaarddieet. Het onderzoek werd gepubliceerd in het vakblad BMJ. Er deden 182 proefpersonen die lijden aan migraine mee aan het klinische experiment. Om de resultaten in de proefperiode met de verschillende diëten te kunnen kwantificeren, hielden ze bij hoe vaak en hoe heftig de migraineaanvallen waren.

Inflammatie
Vooral omega-6 vetten zijn gevoelig voor degradatie onder invloed van zuurstof. Dat levert onder meer chemisch zeer actieve restproducten op die schade aan cellen toebrengen. En op den duur allerlei ziekten veroorzaken, die als onderliggend fenomeen de laaggradige systemische inflammatie hebben, een permanent sudderende ontsteking van het organisme.

Het verwarrende is dat omega-6 vetten in kleine hoeveelheden ook anti-inflammatoir zijn. Dat heeft deze plantaardige oliën hun goede naam gegeven. Maar in de overdaad waarin het in het huidige eten zit (denk aan gefrituurde etenswaren en het gebruik van margarine in plaats van boter) is het schadelijk.

Zelf een experiment opzetten om de inname van omega-3 te verhogen en omega-6 te verlagen moet niet zo moeilijk zijn. De in omega-6 olie gebakken kibbeling laten staan en veel Hollandse Nieuwe eten
Omega-3 vetten, die vooral in vette vis zitten (maar ook van plantaardige herkomst zijn), hebben een tegenovergesteld effect: ze verminderen de inflammatie. Omega-6 en omega-3 vetten strijden in het lichaam om dezelfde metabole paden, de ketens van chemische reacties waarin ze verwerkt worden tot allerlei grondstoffen voor onder meer hormonen. Daarnaast dienen ze als brandstof in de mitochondriën, de energiecentrales in elke cel, en worden vetzuren ingebouwd in de celwanden. Het soort vet dat in de voeding zit is terug te vinden in de celwanden.

Oxylipides
Een groep metabolieten van de vetzuuroxidatie zijn de oxylipides, een verzamelnaam voor een groot aantal stofjes, die talloze fysiologische processen reguleren. Afhankelijk of ze ‘afstammen’ van het omega-6 linolzuur (LA) of het omega-3 alfa-linoleenzuur (ALA) zijn ze pro-of anti-inflammatoir.

Op die oxylipiden richtte het onderzoek van Ramsden en collega’s zich. Meer omega-3 vetten in absolute zin, maar ook in verhouding tot omega-6, leverde meer van de metaboliet 17-HDHA op, dat volgens het onderzoek de hoofdpijn vermindert. Maar ook los van de ontdekking van het mogelijke vetzuuroxidatiepad dat migraine kan beïnvloeden, is de uitkomst van deze trial goed nieuws voor migrainepatiënten: een dieet met meer omega-3 vetten en minder omega-6 vetten leidde tot minder migraineaanvallen.

Vette vis
Maar hoe zorg je voor meer omega-3 vetten en minder omega-6 in je dieet? De diëten die gebruikt werden in de RCT waren precies uitgekiend. De verschillende maaltijden, met meer of minder omega-3, moesten ook op elkaar lijken om de studie geblindeerd te houden. Wie elke dag een stuk zalm op zijn bord ziet, voelt zich alleen daardoor misschien al beter.

Over voeding in de praktijk laten de onderzoekers zich niet uit. Wel is bekend dat veel kant-en-klaar maaltijden, gefrituurde en gebakken producten en ander bewerkt voedsel veel omega-6 en weinig omega-3 bevatten. De belangrijkste bronnen van omega-3 zijn vette vis, zoals zalm, sardines, makreel en vooral haring (kabeljauw bevat bijvoorbeeld maar heel weinig omega-3). Vis, maar ook algen(olie) en krill(olie), bevatten de twee omega-3 soorten EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). ALA zit in (de olie van) zaden en noten, vooral lijnzaad, walnoten en soja.

Vaak wordt de werking van omega-3 vetten toegeschreven aan de combinatie met andere bioactieve stoffen in vis, zoals mineralen en eiwitten. Daarom zou visolie uit capsules minder werkzaam zijn. Ook daarover spreekt dit onderzoek zich niet uit. Zelf een experiment opzetten om de inname van omega-3 te verhogen en omega-6 te verlagen moet niet zo moeilijk zijn. De in omega-6 olie gebakken kibbeling laten staan en veel Hollandse Nieuwe eten.
Dit artikel afdrukken