1 min
Al jaren onderhandelt de Europese Commissie over een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Politiek links en rechts hebben jarenlang aan beide zijden van het touw getrokken, met als resultaat nu een akkoord waar ieder wel commentaar op heeft. Links vindt dat er niet snel genoeg stappen gezet worden naar meer vergroening en biodiversiteit, Rechts vindt dat er teveel gemorreld wordt aan de directe inkomenssteun.
Is het terecht dat boeren inkomensondersteuning krijgen?
Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is ontstaan rond 1962, al bijna 60 (!) jaar geleden. De voedselproductie werd snel opgeschroefd, de oorlog was immers net voorbij. De toenmalige politiek wilde de prijs van voedsel kunstmatig laag houden om verdere welvaart te kunnen opbouwen. Als compensatie om de boer toch een redelijk inkomen te laten verdienen kreeg hij directe inkomenssteun vanuit het GLB-fonds. Jarenlang heeft dit goed gefunctioneerd. Maar het werkte ook versnelde schaalvergroting en efficiëntie in de hand. Dat ging ten koste van landschappelijk schoon en biodiversiteit.
De afgelopen 25 jaar zijn die gevolgen steeds zichtbaarder geworden. Dat leidde tot een nieuwe politieke prioriteit: de GLB gelden moeten doelmatig besteed moeten worden. Niet ten koste, maar ten gunste van landschap en biodiversiteit. Niet om schaalvergroting te bevorderen terwijl kleinere boeren massaal stoppen. Maar nee, zeggen veel boeren, daar was het niet voor opgericht! We hebben recht op deze inkomenssteun.
Daarin hebben ze gelijk. Daar was het niet voor opgericht.. Maar, is het terecht daar 60 jaar later nóg een beroep op te doen?
In die 60 jaar is de globalisering doorgegaan. We exporteren volop naar de landen om ons heen, en een flink deel verder over de wereld. We ondernemen grotendeels op de wereldmarkt, ook al hebben we dat vaak uitbesteed aan onze coöperaties. Omgekeerd importeren we volop, ook veel grondstoffen voor onze exportproducten. Inmiddels ‘gebruiken’ we elders de hoeveelheid land van ruim 2x Nederland, en zijn we als het ons uitkomt maar wat blij met open grenzen.
Ik vind het in deze context niet terecht, na 60 jaar en de huidige omstandigheden, een blijvend beroep te doen op inkomenssteun. Het is maatschappelijk geld. Dat moet volgens mij een maatschappelijk doel dienen. En niet meer als ‘extra investeringsbudget’ waarvan ook nog eens de grootste boeren het meest profiteren. Daarom is de koers die ingezet is met het nieuwe GLB en het nationaal strategisch plan de juiste koers die maatschappelijke doelen als landschap, biodiversiteit en vastlegging van CO2 dient. Zodat ook ons platteland gevarieerd en vitaal blijft. Daarom zou van mij de hervorming van het GLB nog wel een stapje verder mogen gaan. Want, wat willen we? Zovéél mogelijk boeren toekomst proberen te geven, of zo snel mogelijk naar bijna allemaal héél grote boeren in Nederland?
Dit artikel afdrukken
Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is ontstaan rond 1962, al bijna 60 (!) jaar geleden. De voedselproductie werd snel opgeschroefd, de oorlog was immers net voorbij. De toenmalige politiek wilde de prijs van voedsel kunstmatig laag houden om verdere welvaart te kunnen opbouwen. Als compensatie om de boer toch een redelijk inkomen te laten verdienen kreeg hij directe inkomenssteun vanuit het GLB-fonds. Jarenlang heeft dit goed gefunctioneerd. Maar het werkte ook versnelde schaalvergroting en efficiëntie in de hand. Dat ging ten koste van landschappelijk schoon en biodiversiteit.
De afgelopen 25 jaar zijn die gevolgen steeds zichtbaarder geworden. Dat leidde tot een nieuwe politieke prioriteit: de GLB gelden moeten doelmatig besteed moeten worden. Niet ten koste, maar ten gunste van landschap en biodiversiteit. Niet om schaalvergroting te bevorderen terwijl kleinere boeren massaal stoppen. Maar nee, zeggen veel boeren, daar was het niet voor opgericht! We hebben recht op deze inkomenssteun.
Daarin hebben ze gelijk. Daar was het niet voor opgericht.. Maar, is het terecht daar 60 jaar later nóg een beroep op te doen?
In die 60 jaar is de globalisering doorgegaan. We exporteren volop naar de landen om ons heen, en een flink deel verder over de wereld. We ondernemen grotendeels op de wereldmarkt, ook al hebben we dat vaak uitbesteed aan onze coöperaties. Omgekeerd importeren we volop, ook veel grondstoffen voor onze exportproducten. Inmiddels ‘gebruiken’ we elders de hoeveelheid land van ruim 2x Nederland, en zijn we als het ons uitkomt maar wat blij met open grenzen.
Ik vind het in deze context niet terecht, na 60 jaar en de huidige omstandigheden, een blijvend beroep te doen op inkomenssteun. Het is maatschappelijk geld. Dat moet volgens mij een maatschappelijk doel dienen. En niet meer als ‘extra investeringsbudget’ waarvan ook nog eens de grootste boeren het meest profiteren. Daarom is de koers die ingezet is met het nieuwe GLB en het nationaal strategisch plan de juiste koers die maatschappelijke doelen als landschap, biodiversiteit en vastlegging van CO2 dient. Zodat ook ons platteland gevarieerd en vitaal blijft. Daarom zou van mij de hervorming van het GLB nog wel een stapje verder mogen gaan. Want, wat willen we? Zovéél mogelijk boeren toekomst proberen te geven, of zo snel mogelijk naar bijna allemaal héél grote boeren in Nederland?
Dit is weer typisch hoe de @volkskrant dit brengt. Lees even mee @lientje1967 . Als je het stukje leest zie je dat dus 2/3 van de statenleden dat NIET vinden. Waarom de titel dan net klinkt of een overgrote meerderheid het dus wel wilt is de "journalistiek" anno nu.
— Joep (@Joep68723925) December 8, 2021
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#57 Piet met dien verstande dat alles wat wel voldoet naar binnen mag. Open grenzen voor duurzaam geproduceerd.
De hele wereld problematiek hangt aan overconsumptie van inferieure goederen. En ja onze zwaagdijkse succes, onze vion, onze campina, en ons voormalige unilever gaan daar onder leiden. Maar het creëert ook kansen, kansen voor ondernemers, start ups, kleinere succesvolle melkfabrieken zoals Rouveen, boeren die ondernemen, Zoeken, schakelen. Of dat nu in bio is of voer, of bouwmateriaal what ever.
Als wij als Europa blijven janken naar onze eigen productie en ondertussen de rest van de wereld uit melken, als wij wijzen naar de rest van de wereld maar blijven graaien, dan is de boel toch ziek, verdorven, achterbaks.
En uiteindelijk is de pot leeg gevreten, centen op gemaakt, volk volgevreten en lui.
Martinus, je pleit voor continentale landbouw. Een hek om Europa om landbouwproductie dat niet aan EU eisen voldoet te weren. In dat geval gaan EU prijzen en wereldmarktprijzen uit elkaar lopen.
Dat is terug gaan naar de periode van vóór de val van de Berlijnse muur toen de EU graanprijs een cent of 5 per kg hoger was dan de wereldmarktprijs. Met tevens exportrestituties en importheffingen. Ik denk niet dat de politiek terug wil naar de toestand van vóór 1990.
#55 Piet, je doet nu net of GLB een vergoeding is voor het opgeven van je mei-telling. Dat is natuurlijk niet zo. Die data moet er blijven en ik geloof ook in het belang van de mei opgave. RVO/LNV zal een ander pressie middel moeten vinden om die data te krijgen.
Buitenlands veevoer moet dus voldoen aan de EU regels. Voldoet het niet komt het er niet in. Hiermee creëer je betere prijzen en dus potentieel voor Frankrijk, Polen ed. Deze gaan daardoor weer minder aardappelen, Uien ed produceren wat weer kans geeft voor betere prijzen voor NW EU. Veehouderij zal geconfronteerd worden met hogere voerkosten, dus krimpen en meer richting productie trekken. Zo zal een heel deel van het hoognodige EU landbouwbeleid via natuurlijke weg ontstaan.
Bij een gemiddelde akkerbouwer zitten er aardappelen, uien, bieten (humaan) in het bouwplan naast tarwe (veevoer). verder komen we nog tegen kool, bollen, groenten, bloemen, bonen. Ik geloof dus niet helemaal in jouw 1/3 verhouding. Door het verdwijnen van goedkoop GMO import voer zal er wel een shift ontstaan.
Subsidies tbv inkomen of vermogen zijn desastreus voor ondernemerschap en innovatie (techniek/ mechanisatie/ systemen/ Marketing).
Martinus, voedselzekerheid krijg je alleen met data die boeren aanleveren. En GLB is juist een instrument om data van boeren te verzamelen. Wanneer je GLB gaat afschaffen is het nog maar de vraag of er genoeg data van boeren aangeleverd worden om voedselzekerheid te berekenen en/of interventievoorraden aan te houden. (Cosun doet dat in het klein met suiker.)
Een gelijke footprint voor humane voedsel productie ben ik wel voor, maar hoe zit dat met de productie van veevoer. Wanneer je daar een gelijke footprint voor maakt komt er dan genoeg veevoer op de EU markt? Ook GLB is vooral sturend bij veevoerproductie.
Op een Nederlands akkerbouwbedrijf is er gemiddeld genomen een verhouding humane voedselproductie/veevoerproductie van ongeveer 1 op 3. Op hetzelfde perceel 1 keer humane voedselproductie en 2 keer veevoerproductie. Daarvan afwijken geeft teeltproblemen. Verplicht bouwplan is van nature niet nodig.
Bij GLB speelt ook om een wat goede verhouding tussen plantaardige humane voedselproductie en productie van veevoer te krijgen. Ook van belang voor voedselzekerheid. Economisch gezien voegt GLB geld niets toe en is meer wat met geld strooien. Maar het neveneffect is wel dat de verhoudingen op landbouwmarkten niet te ver uit elkaar gaan lopen. Voor voedselzekerheid heb je een redelijke verhouding nodig inzake humane voedselproductie/veevoerproductie.
Zonder GLB geld bestaat de kans dat met een hoge graanprijs (zoals nu) van plantaardige humane voedselproductie wordt overgestapt naar veevoerproductie. Van minder arbeidsintensieve en risicovolle grove groenteteelt naar arbeidsarme en risicoarme graanteelt. En dan krijg je landbouwmarkten die uit de pas gaan lopen. Teveel veevoerproductie en te weinig plantaardige humane voedselproductie
GLB afschaffen betekend dat beide, voedselzekerheid en aanhouden interventievoorraden, gaan ontaarden in nattevingerwerk.
Voor landbouwbeleid zijn data, data en nog eens data van boeren nodig, anders lukt niets meer.
#52 Piet, geen plooien glad trekken. Het gaat om FOOTPRINT, dat Spanje/ Polen andere GBM mag gebruiken dan de Nederland hoort daarbij, dat er verschillen zijn in klei, veen, zand dat is nou eenmaal zo. De regelgeving in de gehele EU komen redelijk op een lijn, voor en nadelen redelijk gelijk verdeeld.
Momenteel worden klei akkerbouwboeren afgestraft voor uitspoeling van stikstof en fosfaat van veehouders op het zand. Niemand compenseert dat, zelfs contra wordt er de derogatie toegepast.
Ik geef aan dat je interventie voorraden zal moeten aanhouden, verplichte bouwplan roulatie, en de wereld hoeft niet op slot. Enkel de consumptie van de Europeaan zal aan een bepaalde duurzaamheid moeten voldoen. GLB voegt niets toe aan voedselzekerheid.