1 min
Lizet Kruyff lanceerde met een verhaal over roken, óók een dispuut over de vraag wat 17e eeuwer Gabriël Metsu voor een apparaat op een van zijn schilderijen heeft afgebeeld. Zie het 'ding' rechts: is het een rookoven of een vroege grill-bakoven? Of nog iets anders?
De vraag werd uitgezet onder diverse kunstkenners en culi's. De eerste die reageerde is Bert Natter, auteur van het Rijksmuseum Kookboek.
Bert schreef ons het volgende:
Het is een interessante kwestie, maar ik heb er niet heel veel verstand van, volgens Johannes van Dam ben ik immers ‘een freelancer zonder duidelijke specialisatie’.
Ik neem aan dat mensen die in de zeventiende eeuw vis wilden roken, die zoutten en gewoon in de schoorsteen hingen.
In Engeland werd in ‘fabrieken’ op lage temperatuur haring houdbaar gemaakt.
Als je op hoge temperaturen rookt, dan gaart het vlees tegelijkertijd en helpt het proces weinig aan de houdbaarheid. Die wijze van roken bestond wel degelijk in die tijd in onze contreien en deze methode kan weinig anders dan de bedoeling hebben gehad om vlees of vis een andere smaak te geven.
Aan de andere kant zegt een van de forumleden dat er in kookboeken uit die tijd weinig over roken te vinden is, dat lijkt er op te duiden dat het roken van vis vooral in de lagere kringen gebeurde.
Een speciale rookoven of iets dergelijks lijkt me vooral nuttig als je geen open vuur in de keuken hebt, zoals tegenwoordig, of als je op grote schaal werkt.
Het apparaat op het schilderij is een intrigerend ding, dat zonder meer, maar mij lijkt het dat het toch eerder iets te maken heeft met een spit, zoals een van de leden ook suggereert. Je ziet het spit immers staan, schuin naar achteren. Dat past ongetwijfeld in de gleuf en kan daarin ronddraaien, bijvoorbeeld met het gevogelte dat boven de meid hangt maar wie weet ook met de visjes die ze toont.
Misschien zorgt het apparaat voor een gelijkmatige temperatuur rondom door het klepje dat onder de schaal zichtbaar is te sluiten en maakt het apparaat het mogelijk om het spit nadat het vlees is dicht geschroeid wat verder van het vuur te halen en boven de lekbak te laten draaien?
Bert Natter
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ha Marein, het is dus waarschijnlijk een voorzetgrill voor het roosteren, zie de posting van Bert Natter ergens hierboven. Mij is indertijd verteld dat het om een rookoventje ging, maar dat blijkt dus niet te kloppen. Ik heb dat altijd klakkeloos aanvaard, want ik ben niet zo'n roker.
Waarom heeft dit apparaat iets met roken te maken? Omdat die dame gerookte vis toont? Ik kan op deze afbeelding niet zo veel zien, ook niet of het vis is. Maar volgens mij hangen er vogels boven. Misschien is het een plukmachine.
Marein
Scherpte helpt soms bij het maken van een duidelijke positie, zolang we elkaar de kop maar niet inslaan en duidelijk verifieerbare argumenten gebruiken. Als je het bovenstaande plaatje in het groot bekijkt, zou je zomaar kunnen denken dat het een 'mond' is die aan de opening van een soort hooghangende haardopening is gehangen. Op basis van het plaatje is Nick's 'voorzethaard' niet onplausibel.
Ik ben vooral benieuwd of de waarheid rond dit apparaat naar boven komt.
Interessante informatie en ook zo helder toegelicht, dank aan Bert Natter.
In Dorothy Hartley vind je ook mooie tekeningen van visrokerijen op grotere schaal en kleinschalig in tonnen.
Het ziet er naar uit dat het 'oventje' geen rookoven kan zijn. Intrigerend apparaat, en jammer dat er geen bewaard lijken te zijn.
Het is jammer dat Nick zo ongenuanceerd uit de hoek meent te moeten komen. Dat helpt niet bij de waarheidsvinding. But... it's the small cockerel that crows on his dungheap.