Lees ook
Sinds oktober 2021 hebben 15 landen in Europa, Azië, Afrika en Noord-Amerika uitbraken gemeld van hoog-pathogene vogelgriep bij pluimvee. Het risico voor mensen neemt toe, waarschuwt de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE). "Deze keer is de situatie moeilijker en risicovoller omdat we meer varianten zien opduiken, waardoor ze moeilijker te volgen zijn," zei OIE-directeur-generaal Monique Eloit afgelopen week. "Uiteindelijk is het risico dat het muteert of dat het zich vermengt met een menselijk griepvirus dat tussen mensen kan worden overgedragen, dan krijgt het plotseling een nieuwe dimensie."

Eerste mens besmet
De eerste besmetting van een mens met vogelgriep kwam deze week aan het licht in Engeland. En hoewel er in dit geval sprake is van bijzondere omstandigheden - de betreffende man liet zo'n 20
eenden bij hem in huis - is het H5N1-vogelgriepvirus de afgelopen jaren vaker overgesprongen naar de mens. In ongeveer de helft van de gevallen had dat een dodelijke afloop. "Als er één, twee of drie mensen besmet raken, is dat zorgwekkend", onderstreepte Eloit. Toch vindt ze dat haar vakgenoten niet te snel de alarmbel moeten luiden over de risico's van uitbreiding. Voor overdracht van vogelgriep is nauw contact nodig.

De door Covid-19 (SARS CoV-2) inmiddels beroemde viroloog Marion Koopmans en haar vakgroep aan de Erasmus Universiteit houden zich al jaren bezig met van dier op mens overspringende virussen en en hebben een reputatie opgebouwd rond vogelgriepvirussen. Koopmans vindt dat het vogelgriepvrius nauwlettend in de gaten moet worden gehouden vanwege de risico's voor de volksgezondheid. Omdat de samenleving inmiddels heeft ervaren hoe disruptief een infectieziekte kan zijn, heeft het uitspreken van het risico een ander gewicht dan pre-Covid.
Vogelgriepuitbraken zijn geen ongewoon verschijnsel; meestal vallen ze samen met de vogeltrek die in de herfst begint. Wel lijkt het erop dat 'het vogelgriepseizoen' en de voorkeur van het virus voor waterrijke gebieden verschuift. Wordt ergens een uitbraak vastgesteld, dan gaat een strikt protocol van start, met ophokplicht, ruiming en vervoersverboden. "In Nederland valt de schade nog relatief mee, doordat de pluimveesector heeft geleerd van het verleden. De hygiënemaatregelen zijn hier superstrikt," zegt hoogleraar virologie Wim van der Poel van Wageningen Universiteit in De Gelderlander.

Economische impact
Als het vogelgriepseizoen langer wordt, en de ziekte algemener wordt, kan dat wel fikse economische gevolgen hebben. Nu al leidt de maandenlange ophokplicht ertoe dat legkippenhouders hun eieren moeten 'afwaarderen' van vrije uitloop naar het goedkopere scharrelei. Biologische eieren verdwijnen uit de schappen omdat ze niet langer aan de eisen van het biokeurmerk voldoen; biologische legkippen mogen immers niet meer buiten lopen. Ook kunnen regeringen besluiten bij een uitbraak handelsbeperkingen door te voeren.

Vaccin?
Reden voor de Nederlandse pluimvee-industrie om te pleiten voor andere oplossingen dan ruimen en ophokken: een vaccin bijvoorbeeld. Op dit moment is een experiment met een vaccin tegen hoogpathogene vogelgriep in voorbereiding. Dat zou enig soelaas kunnen bieden, zij het dat er ook dan rekening gehouden moet worden met handelsgevolgen. Verschillende landen sluiten de import van vlees en eieren van gevaccineerde dieren uit.
Dit artikel afdrukken