2 min
Hoe worden we gezond oud? Volgens Dan Buettner is het een combinatie van factoren. Seks, bonen, dutjes, wijn en goede vrienden zijn samen met wat we eten de sleutel voor een lang leven. En, niet te vergeten, waar en hoe we wonen.
Filosofen en artsen breken zich er al sinds Methusalem hun hoofd over: Waarom leven mensen in sommige delen van de wereld zoveel langer dan anderen? Dan Buettner ging de wereld over op zoek naar een antwoord. Zijn reizen brachten hem onder andere naar Griekenland, Nicaragua en Japan. Daarna bracht hij zijn lessen mee terug naar de VS, waar hij een zogenaamde Blue Zone realiseerde. Met succes, als we de cijfers mogen geloven.
National Geographic sprak met de auteur van het boek The Blue Zones Solution: The Revolutionary Plan To Eat And Live Your Way To Lifelong Health.
Bonen als eiwitbron
‘Blue Zones’ is de term van het project, maar staat ook voor delen van de wereld waar mensen het langst leven*. De diëten hebben vooral één ding gemeen: bonen. Waar wij watertanden van dure – met schadelijke ingrediënten – steaks als eiwitbron, lopen bijvoorbeeld Ikarianen (Griekenland) warm voor een stoofpot met (goedkope) black eyed peas.
Niet alleen een plantaardig dieet is het geheim. Twee keer per week seks, ook na je vijftigste. Vijf dagen per week een halfuursdutje; een glaasje wijn per dag - voor de polyfenolen en antioxidanten en tegen stress - en voldoende beweging zijn de ’secret ingredients’. Want sporten doen de kwieke oudjes niet, maar ze geven zichzelf wel “duwtjes” in de rug. Ze doen alles wandelend, kneden hun brood zelf en doen de tuin. Dat houd je in beweging. De Okinawezen (Japan) voegen daar nog iets aan toe. Ze noemen het “moai”, een soort betrokken sociaal netwerk, waar je altijd op kunt terugvallen.
Kosten gezondheidszorg naar beneden
Buettner raakte geïnspireerd en wilde dit ook ‘thuis’. Iowa, de staat van het varkensvlees werd zijn proeftuin. Spencer, een zeer conservatieve stad, werd één van de allereerste steden met een “Blue Zone” certificaat.
De beloopbaarheid van de stad werden aangepakt. Junkfood ging eruit. Door persoonlijk succes van stadsmanager Bob Fagen – die door de ‘nieuwe’ levensstijl van zijn nierziekte af kwam – kreeg hij alle stadsmedewerkers aan boord. In de loop van een jaar zag de stad de kosten van de gezondheidszorg voor deze medewerkers met 25 procent dalen.
Gezonde keuze moet onvermijdelijk zijn
Pak de maatschappij aan, vindt Buettner. Onze genen schreeuwen om de slechte keuzes die de omgeving ons is het gezicht duwt. Het minimaliseren van de marketing van junkfood is maar deels een oplossing laat Buettner weten. Daarnaast moeten economische prikkels om junkfood te produceren, verschuiven zodat de gezondere keuze niet alleen makkelijk is, maar ook onvermijdelijk wordt. Daarbij komt het aanpassen van de woonomgeving en je levensgewoonten. Slower, wandelender en wat sex. Een utopie of mogelijk? Buettner denkt het laatste.
De Nederlandse hoogleraar Public Health Jaap Seidell lijkt er ook iets in te zien. In de onderstaande video legt hij uit hoe hij de Blue Zones ziet:
*Blue Zones zijn demografisch bevestigde en geografisch afgebakende gebieden waar mensen ofwel de leeftijd van 100 met buitengewone percentages bereiken, de hoogste levensverwachting, of het laagste percentage van sterfte op middelbare leeftijd hebben. Buettner selecteerde vijf van deze gebieden.
Fotocredits: ‘X-E2 old statue’ Okinawa troy_williams
Dit artikel afdrukken
National Geographic sprak met de auteur van het boek The Blue Zones Solution: The Revolutionary Plan To Eat And Live Your Way To Lifelong Health.
Bonen als eiwitbron
‘Blue Zones’ is de term van het project, maar staat ook voor delen van de wereld waar mensen het langst leven*. De diëten hebben vooral één ding gemeen: bonen. Waar wij watertanden van dure – met schadelijke ingrediënten – steaks als eiwitbron, lopen bijvoorbeeld Ikarianen (Griekenland) warm voor een stoofpot met (goedkope) black eyed peas.
Niet alleen een plantaardig dieet is het geheim. Twee keer per week seks, ook na je vijftigste. Vijf dagen per week een halfuursdutje; een glaasje wijn per dag - voor de polyfenolen en antioxidanten en tegen stress - en voldoende beweging zijn de ’secret ingredients’. Want sporten doen de kwieke oudjes niet, maar ze geven zichzelf wel “duwtjes” in de rug. Ze doen alles wandelend, kneden hun brood zelf en doen de tuin. Dat houd je in beweging. De Okinawezen (Japan) voegen daar nog iets aan toe. Ze noemen het “moai”, een soort betrokken sociaal netwerk, waar je altijd op kunt terugvallen.
Kosten gezondheidszorg naar beneden
Buettner raakte geïnspireerd en wilde dit ook ‘thuis’. Iowa, de staat van het varkensvlees werd zijn proeftuin. Spencer, een zeer conservatieve stad, werd één van de allereerste steden met een “Blue Zone” certificaat.
De beloopbaarheid van de stad werden aangepakt. Junkfood ging eruit. Door persoonlijk succes van stadsmanager Bob Fagen – die door de ‘nieuwe’ levensstijl van zijn nierziekte af kwam – kreeg hij alle stadsmedewerkers aan boord. In de loop van een jaar zag de stad de kosten van de gezondheidszorg voor deze medewerkers met 25 procent dalen.
Gezonde keuze moet onvermijdelijk zijn
Pak de maatschappij aan, vindt Buettner. Onze genen schreeuwen om de slechte keuzes die de omgeving ons is het gezicht duwt. Het minimaliseren van de marketing van junkfood is maar deels een oplossing laat Buettner weten. Daarnaast moeten economische prikkels om junkfood te produceren, verschuiven zodat de gezondere keuze niet alleen makkelijk is, maar ook onvermijdelijk wordt. Daarbij komt het aanpassen van de woonomgeving en je levensgewoonten. Slower, wandelender en wat sex. Een utopie of mogelijk? Buettner denkt het laatste.
De Nederlandse hoogleraar Public Health Jaap Seidell lijkt er ook iets in te zien. In de onderstaande video legt hij uit hoe hij de Blue Zones ziet:
*Blue Zones zijn demografisch bevestigde en geografisch afgebakende gebieden waar mensen ofwel de leeftijd van 100 met buitengewone percentages bereiken, de hoogste levensverwachting, of het laagste percentage van sterfte op middelbare leeftijd hebben. Buettner selecteerde vijf van deze gebieden.
Fotocredits: ‘X-E2 old statue’ Okinawa troy_williams
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
ArteTV heeft een 5-tal documentaires uitgezonden met betrekking tot enkele gebieden waar opvallend veel vitale 100-jarigen wonen. Oudjes die nog vaak op hoge leeftijd fysieke arbeid verrichten.
De Duitstalige versie staat (nog?) op Youtube: Jungbrunnen der Welt
- Guanacaste - Costa Rica
In de provincie Guanacaste, zijn mensen ouder dan elders in het Midden-Amerika. Het maakt niet uit hoe arm je bent. Bijna honderdjarigen werken elke dag op het land of als visser; ze zijn zelfvoorzienend. Volgens sociologen en statistici die de gegevens verzamelen, spelen nederigheid, hun gevoel van gemeenschap en het niet nastreven van materiële rijkdom een grote rol.
- Abchazië - Oostkust zwarte zee
Abchazië, aan de oostkust van de Zwarte Zee, wordt gekenmerkt door hoge bergen en weelderige vegetatie en een mild klimaat. Mensen worden er ouder dan elders in de voormalige Sovjet-Unie. Volgens een 102-jarige vrouw, is het leven in 100 jaar niet veel veranderd.
In tegenstelling tot de westerse geïndustrialiseerde landen staan de ouderen in het midden en niet aan de kant. De jongeren leren van de ouderen en hebben respect voor hun ervaringen. De ouden zorgen voor de kinderen.
- Campodimele - Italië
Het dorp Campodimele ligt te midden van een landschap dat eeuwenlang niet is veranderd, sterk geïsoleerde ligging. Voor groot vee was nooit plaats; dus alleen pluimvee kan er worden gehouden. Hierdoor eten de inwoners nauwelijks rood vlees.
Het leven wordt nog steeds beïnvloed door "ora et labora" (bid en werk), de oude dagelijkse routines, soberheid: eet wat er groeit en leven in de gemeenschap.
Het dorp werd ontdekt als een achtergrond van klassieke auto rally's. Is het mysterie van het vitaal blijven op hoge leeftijd, voor eeuwig verloren?
Er is een genetische mutatie gevonden bij een kwart van de inwoners, dat voorziet in een versnelde stofwisseling. Vetten en suiker in het bloed leiden niet tot welvaartsziekten. De resultaten zijn onafhankelijk van de leeftijd. Een 70-jarige heeft hier het metabolisme van een normale 15-jarige.
- Hainan - China
Op het Chinese eiland Hainan vertelt het paar Wu, beide meer dan 100 jaar oud, hoe het is in harmonie te leven. Hainan is het verlangen van miljoenen Chinezen. De mensen daar zijn erg oud. Het wordt beschouwd als de bron van de eeuwige jeugd.
Er wordt landelijk geadverteerd als het eiland van een lang leven. China's hogere en middenklasse trekt er naar toe om aan smog en koude van het noorde te ontsnappen.
90 Procent van alle zeer oude mensen, woonden op het platte land. Hebben een positieve levenshouding. Niemand maakt zich ergens zorgen over. Ze zijn behulpzaam, sociaal, en de meeste hebben een betrouwbare familie. De Hainanese keuken wordt gekenmerkt door een groot aantal groene groenten en vis. Er is nagenoeg geen vlees. Er is een balans van vegetarische en niet-vegetarische ingrediënten.
- Loma Linda - Californië
In een kleine gemeenschap in Zuid-Californië leven mensen die ouder worden en gezonder zijn dan elders. De mensen hanteren een paar eenvoudige leefregels. Het stadje opende de tweede oudste zuiver vegetarisch voedsel markt in de Verenigde Staten in 1956.
Centraal staat de Vrije Kerk van de Zevende-dags Adventisten van Loma Linda. De sociale warmte en morele steun voor het dagelijks leven lijken aantrekkelijk voor veel mensen te zijn.
(let niet op de slechte vertaling; dat is niet mijn hobby)
Het feit dat de blue zones op eilanden of in tot voor kort geïsoleerde gebieden liggen doet vermoeden dat genetische mutaties uniek voor de populatie vast ook voor een flink deel debet zullen zijn aan het effect. Immers de genenpool op dit soort plekken is vaak niet al te breed ( eenzelfde mutatie is daardoor wijd verspreid binnen de populatie). Bovendien: door de isolatie bleven generaties lang bij moeilijke omstandigheden - veel van deze streken zijn nog steeds niet de rijksten- alleen de allersterksten in leven, hetgeen zeker ook bijgedragen zal hebben aan 'sterke' genen. Je ziet vergelijkbare effecten ook in de dierenwereld op eilanden en in geisoleerde bergvalleien. Overigens komt het omgekeerde ook voor; ik heb ooit, begin jaren zeventig, kort in een dorpje in Brabant gewoond (tot in de jaren zestig vrij geisoleerd en met maar een paar familienamen) waar tweelingen drie maal zo vaak voorkwamen als gemiddeld in Nederland en ook een - in de algemene populatie zeldzame- rugafwijking veel voorkwam.
Veronica heeft gelijk. Zoals ik bij het filmpje toelichtte (in Het voedsellabyrint én bij het posten van dit filmpje op Facebook): Blue zones zijn ooit bedacht door de Belgische antropoloog Michel Poulain. Hij bestudeerde regio's met vitale ouderen op Sardinië en trok blauwe cirkels op de landkaart om ze te beschrijven. Hij vermoedde dat een combinatie van omgeving, leefstijl en genetische selectie de opmerkelijke vitaliteit in die gebieden zou kunnen verklaren.
Jaap, wat blijft er dan over van de belofte van min of meer geconstrueerde Blue Zones, zoals Buettner en - meen ik te begrijpen - ook jij suggereren? Feitelijk: is er een inschatting te maken van het procentueel belang van de genetische component?