Het nieuws van 5 maart 2021. Hier vind je onze voorgaande selecties.

In de commentaren kunnen we samen het Corona-effect duiden.

WHO schrapt tussenrapportage onderzoeksmissie
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) komt direct met het volledige rapport over de onderzoeksmissie naar de oorsprong van het coronavirus in Wuhan en schrapt de oorspronkelijk voorziene tussenrapportage. "We hadden niet bedacht dat er zoveel deining zou ontstaan," zegt de Nederlandse hoogleraar virologie en missielid Marion Koopman in de Volkskrant (4.1). "Al direct kregen we van alle kanten te horen wat er allemaal mis was met ons rapport, terwijl het nog niet eens was geschreven." Donderdag riep een groep van 26 Amerikaanse, Australische en Europese wetenschappers zelfs op tot een helemaal nieuw onderzoek, omdat de WHO-missie zich 'zou hebben laten afschepen'. "We kunnen ons geen onderzoek naar de oorsprong van de pandemie veroorloven dat minder is dan volstrekt grondig en geloofwaardig," schrijven de wetenschappers in een open brief. Koopmans blijft cool: "Het rapport is geschreven, en wordt vertaald en nagekeken. That’s it."

Vleermuizenvaccin
In de zoektocht naar de oorsprong van het virus duiken steeds opnieuw vleermuizen op. Eén van de (omstreden) theorieën is dat het virus ontsnapt zou zijn uit een laboratorium in Wuhan waar vleermuizenvirussen bestudeerd worden. In Knack (zie 3.10) legt bioloog Dirk Draulans uit hoe het zit met de link tussen coronavirussen (virussen die een groot deel van de gewone verkoudheidsgevallen bij mensen veroorzaken) en vleermuizen.

Van de 6.400 zoogdiersoorten op aarde zijn er 1.400 vleermuissoorten. Die dragen samen in totaal zo'n 3.000 verschillende coronavirussen bij zich, zonder dat ze er zelf ziek van worden. Daar is een reden is voor. Vleermuizen zijn de enige zoogdieren die echt kunnen vliegen. Dat beperkt hun voortplantingsmogelijkheden, want meer dan 2 jongen kan een vleermuismoeder vliegend niet dragen. Het compensatiemechanisme daarvoor is een relatief lange levensduur (gemiddeld 3,5 zo lang als een zoogdier van vergelijkbare afmetingen). Vliegen kost daarnaast vreselijk veel energie. De stofwisseling van een vleermuis in vlucht is dan ook wel drie keer hoger dan van andere zoogdieren. Dat maakt vleermuizen kwetsbaar voor een opstapeling van metabole afvalproducten. In 64 miljoen jaar hebben vleermuizen aanpassingen ontwikkeld waardoor ze minder gemakkelijk schade aan hun DNA oplopen, minder vatbaar zijn voor ziekten en minder last hebben van virussen.

Dat betekent dat het afweersysteem van vleermuizen standaard op een laag pitje staat en dat een virus in vleermuizen aan virulentie kan winnen. Als zo'n virus dan later in soorten terecht komt van wie de afweer wel op scherp staat, kan dat desastreuze gevolgen hebben. De huidige coronapandemie is daar een perfecte illustratie van: SARS-CoV-2 heeft, blijkt uit genetisch onderzoek, zo'n 40 tot 70 jaar in een 'tussengastheer' doorgebracht voor het besmettelijk werd voor mensen. Maar eenmaal onder ons, laat het virus het menselijk immuunsysteem op tilt slaan.

Gezien de vele vleermuissoorten en de miljoenen virussen die bestaan (van maar 300 is bekend dat ze gevaarlijk zijn voor de mens) is het misschien zinvol om vleermuizen te 'vaccineren'. Niet met een spuitje, maar met... een virus! Bouw in een (onschadelijk) virus een vaccin in tegen coronavirussen, introduceer dat op grote schaal in vleermuispopulaties et voilà, de kans op ontwikkeling van in potentie gevaarlijke virussen is drastisch gereduceerd. Ach ja, zegt Draulans droog, de theorie is mooi maar de praktijk weerbarstig.

Diktepreventie
Er is ook een andere manier om ons voor te bereiden op een volgende pandemie, schrijft Bert Wagendorp in zijn column in de Volkskrant (zie 3.6). Afvallen! Jammer genoeg blijkt het tegengaan van overgewicht en obesitas in de verkiezingsprogramma's van de Nederlandse politieke partijen nauwelijks voor te komen. Juist de covid-pandemie heeft de obesitasproblematiek uitvergroot: er blijkt een direct verband tussen coronasterfte en de mate van overgewicht in een land. Maar de politiek in Nederland is niet van het betuttelen, en daar worden politici als snel van beticht als ze het over de voedselkeuzes van de burger hebben. "Covid heeft duidelijk gemaakt dat die bangigheid overboord moet. Al was het maar ter voorbereiding op de volgende pandemie."

3. Het 'nieuwe gezond'

Toelichting ›

4. Overig

Dit artikel afdrukken