Het Corona-effect Nederland overweegt hele steden en regio’s te testen; Koopmans op zoek naar de herkomst van Covid-19

Vandaag het nieuws van 27 november. Hier vind je onze voorgaande selecties.

In de commentaren kunnen we samen het Corona-effect duiden.

Met massaal testen het virus onder controle krijgen, zodat de beperkende maatregelen snel opgeheven kunnen worden. Dat experiment zou Nederland in december of januari kunnen aangaan. Maarten Keulemans schrijft daarover in de Volkskrant (3.1). Met de sneltesten die binnenkort beschikbaar komen, is het mogelijk om een hele stad of regio proactief te testen. Zo kan iedereen die wel besmet is maar dat niet weet worden opgespoord.
Gaat het werken? Dan moet je wel héél veel testen. Bovendien: Mensen die positief testen moeten thuisblijven, maar volgens de Nederlandse cijfers doet een op de vijf dat niet. En omdat sneltests niet erg gevoelig zijn, zullen er nogal wat geïnfecteerden ten onrechte te horen krijgen dat ze negatief zijn. "Als men dan denkt: de remmen kunnen los, dan biedt dat een prachtige kans voor nieuwe superverspreidingen," zegt hoogleraar theoretische epidemiologie Hans Heesterbeek (Universiteit Utrecht).

Wel uitproberen dus, die sneltesten, maar er niet op vertrouwen dat het genoeg is "om zonder extra maatregelen de hele epidemie onder controle te krijgen", denkt Keulemans.

De Nederlandse viroloog Marion Koopmans (Erasmus Universiteit, Rotterdam) maakt deel uit van het tienkoppige onderzoeksteam dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) naar China stuurt om de herkomst van de coronapandemie te achterhalen (NRC, zie 3.2). Het team is na maandenlange onderhandelingen in overleg met China vastgesteld. De Chinezen hebben parallel een eigen onderzoeksteam ingesteld waarmee het WHO-team zal samenwerken.

Hoewel vaststaat dat het SARS-CoV-2-virus in 2019 de eerste mensen ziek gemaakt heeft in de Chinese stad Wuhan, is de precieze bron van het virus nooit opgehelderd. Het onderzoeksteam gaat onder meer in ziekenhuisgegevens op zoek naar aanwijzingen voor ziektegevallen vóór december 2019, aan de hand van longfoto's, patiëntenmaterialen, sterftestatistieken en contacten van de vroegst bekende patiënten. Ook zullen diermarkten en bevoorradingsketens van voedsel in kaart gebracht worden.

Van de 124 bevestigde Covid-19-gevallen uit december kwamen er 119 uit Wuhan en was de rest in Wuhan geweest. Van een subgroep van 41 patiënten had driekwart een link met de Huanan Sea Food Market, een grote overdekte markt in het centrum van de stad, waar behalve vis ook verse groenten en fruit ook vlees en levende wilde dieren werden verkocht. De markt werd op 1 januari gesloten, waarna onderzoekers monsters namen van levende en ingevroren dieren om te proberen het virus te vinden. Geen van de 336 dierlijke monsters was positief. Wel vonden de onderzoekers genetisch materiaal van het virus in 69 van de 842 omgevingsmonsters, in afval, rioolslib. De gevonden virussen waren genetisch nagenoeg identiek aan de virussen die in die tijd bij patiënten werden aangetroffen. "Maar daar houdt het spoor op", aldus de NRC.

Een opvallend teamlid is de Brits-Amerikaanse ecoloog Peter Daszak, die jarenlang nauw samenwerkte met Chinese onderzoekers van het Wuhan Institute of Virology aan de diversiteit van coronavirussen in wilde vleermuizen. Met het oog op de complottheorieën die suggereren dat het virus uit een laboratorium zou zijn ontsnapt - een stokpaardje van de Amerikaanse president Donald Trump - is dat een pikante keus. De Chinezen zouden op hun beurt willen aantonen dat het coronavirus buiten China is ontstaan, en via geïmporteerd voedsel in China terecht is gekomen (de Volkskrant, 3.3).

Het zal nog wel even duren voor het team met resultaten zal komen, zegt ook Koopmans. "De eerste fase zal sowieso komend jaar, misschien half jaar, wel tot conclusies moeten leiden. De mogelijke vervolgstudies kunnen langer duren. Als je kijkt naar het zoeken naar bronnen van andere nieuwe ziekteverwekkers dan heeft dat soms jaren geduurd, dus daar durf ik geen uitspraak over te doen.”