De lockdowns hebben onze gezondheid niet meer aangetast dan Covid-19 zelf. Tot die conclusie komt een team van onderzoekers dat onder meer de World Mortality Dataset onder de loep nam. De onderzoekers richtten zich op de vraag of er verband is tussen lockdowns en sterfte, mentale gezondheid en toegang tot de zorg, schrijft De Morgen (zie 4.12).

Landen die snel tot strenge maatregelen (lockdowns) overgingen, zoals Australië en Nieuw-Zeeland, namen geen oversterfte waar. Het omgekeerde deed zich voor: minder doden dan in voorgaande jaren door minder griep- en verkeersdoden. In landen waar weinig maatregelen werden genomen, zoals Rusland, Brazilië, de VS en Zweden, was de oversterfte juist hoog.

Evenmin konden de onderzoekers een oorzakelijk verband vaststellen tussen gezondheidsschade en uitgestelde of niet verleende zorg als gevolg van de lockdowns. Ook het verband met mentale aandoeningen is niet bewezen. "Niet naar school kunnen heeft impact op de mentale gezondheid van kinderen, maar een naaste verliezen aan Covid-19 ook. Het verband tussen het grote dodental en de rouw en angst die dat veroorzaakt wordt vaak vergeten als oorzaak van mentale problemen”, zeggen de onderzoekers.

De onderzoekers wijzen er verder op dat het vergelijken van gevolgen van de lockdowns, zoals leerachterstanden, met de situatie van vóór de pandemie, een 'valse tegenstelling' is. De pandemie is er immers al.

De conclusies staan haaks op een relletje dat in Nederland vorige week ontstond naar aanleiding van een video-interview met oud-CBS-topman ir. Jan van der Zanden. Hij haalde met een WOB-verzoek boven water dat de lockdowns juist wel schadelijker zouden zijn geweest dan Covid-19 zelf.



Afgestompt
Uit onderzoek blijkt dat anderhalf jaar na het begin van de coronapandemie mensen zich minder aan de coronaregels houden en minder bang zijn. Die 'afstomping' is niet zo verrassend. Wanneer we frequent iets engs ervaren, worden we daar minder gevoelig voor. Dit heet 'desensibilisatie' en helpt mensen om te gaan met angstige ervaringen. Het is echter wel zorgwekkend. "Ik ben bang dat wanneer de situatie omtrent COVID-19 weer verslechtert, het publiek minder sterk geneigd zal zijn om de aanbevolen maatregelen – zoals het dragen van een mondkapje en afstand houden – op te volgen”, zegt hoofdonderzoeker Hannah Stevens in Scientias (3.1).

Volgens Stevens moeten communicatieonderzoekers aan de slag om uit te zoeken hoe het publiek weer te sensibiliseren is: "het testen van de effectiviteit van verschillende communicatiestrategieën kan in de toekomst weleens het verschil maken tussen leven en dood.” Alleen al het bewust zijn van het feit dat we zijn afgestompt, kan helpen. Dat we ons niet meer zo angstig voelen dan voorheen, betekent immers niet dat het gevaar geweken is.

3. Het 'nieuwe gezond'

Toelichting ›

4. Overig

Dit artikel afdrukken