Het Corona-effect Verwacht het onverwachte, virologen blikken vooruit

Twee jaar geleden kondigde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de pandemie aan. Voor het grootste gedeelte van de wereldbevolking duurt het al lang genoeg. Voor virologen is 2 jaar maar een korte kennismaking met een virus. In De Morgen blikken virologen vooruit naar de toekomst van het coronavirus (2.1). Ze zijn er zeker van dat dit virus onder ons blijft. De vraag is welke verschijningsvormen het aanneemt. Dat is zeker nog geen uitgemaakte zaak.

Het meest geciteerde (en gehoopte) scenario is het 'winterverkoudheidspakket'. Niet omdat het virus verandert, maar doordat steeds meer mensen gevaccineerd, geïnfecteerd of beide zijn, denkt de Rotterdamse viroloog Marion Koopmans. Op de achtergrond is het virus dan constant aanwezig, zo bouwen ook kinderen weerstand op. Dat zou ook het einde van de pandemie betekenen. Viroloog Kevin Ariën wijst erop dat dan ook zware ziekte en sterfte nog voor kunnen komen. Net zoals bij griep kunnen sommige seizoenen ernstiger zijn.

Door de grote viruscirculatie kunnen ook besmettelijker en ziekmakender varianten opduiken. Voor westerse landen is alleen besmettelijker waarschijnlijk geen groot probleem, hier is al heel wat immuniteit opgebouwd. De vraag is hoelang de immuniteit aanhoudt, dat is tot nog toe niet duidelijk. Dat het virus telkens naar een 'zwakkere' variant muteert is niet te garanderen, zeggen de virologen. Zo is de omikronvariant niet de mildere opvolger van delta - omikron ontstond onafhankelijk - en geeft bij ons een milder ziektebeeld omdat wij beter beschermd zijn door vaccinaties en eerdere infecties. In bijvoorbeeld sommige regio's in de VS veroorzaakt omikron wel veel ziekte en sterfte.

Met zijn meer dan 50 mutaties bij omikron verwachten virologen in ieder geval dat we het onverwachte moeten verwachten. Ook doordat het virus een breed speelveld heeft - en ook muizen, nertsen, katten en honden kan besmetten - zijn andere varianten met veel mutaties mogelijk. In China gaan ze dan ook niet altijd even vriendelijk met huisdieren om (South China Morning Post, 1.1). Gelukkig mislukt dit geheen-en-weer ook bijna altijd.

De grootste consensus onder virologen is een evolutie richting seizoensinfectie, maar hoe snel dat gaat gebeuren is nog de grote vraag. De WHO bespreekt ondertussen hoe en wanneer het de Covid-19 public health emergency ten einde kan verklaren (South China Morning Post, 2.4). Dat beëindigen van de pandemie-status is nu nog niet aan de orde; het aantal gevallen in bijvoorbeeld het aanvankelijk beperkt besmette China stijgt nog steeds (2.2).