1 min
Wat is natuur en wat moeten natuurbeschermers doen? Directeur Teo Wams van Natuurmonumenten vindt dat alle levende en niet-levende verschijnselen recht hebben om te bestaan, naast de betekenis die natuur heeft als fysieke basis voor de mens.
In mijn bestaan als natuurbeschermer ben ik geïnspireerd door de natuur en en heb ik er ontzag en bewondering voor. Alles wat er op onze planeet aan levende en niet-levende verschijnselen is ontstaan, gedurende vele miljoenen jaren evolutie en geologische processen, vind ik waardevol. De natuur is een ongelooflijk mooi, complex systeem waarin alle radertjes in elkaar passen en alles zijn rol en plek heeft. Ik vind dat alles daarin recht heeft om te bestaan. Dat is voor mij reden om haar te beschermen. Ook vind ik bescherming van belang vanwege de betekenis die de natuur heeft voor ons mensen; betekenis als de fysieke basis voor ons bestaan, maar evenzeer als bron voor kennis, kunst en religie.
Niet door mensen gemaakt
Andersom gedacht is natuur voor mij ook: alles wat níet door mensen is bedacht en gemaakt. Dat wil niet zeggen dat natuur niet door mensen beïnvloed kan zijn. Juist wél; de manier waarop planten, dieren en hele ecosystemen reageren op de mens en zich aan ons aanpassen vind ik fascinerend en is in veel gevallen verrijkend. Wat mij betreft is een wilde plant die zich door een barst in het asfalt naar boven wringt ook natuur en een prachtig blijk van haar kracht. Natuur is overal, niet alleen in natuurgebieden, maar natuurgebieden zijn wel de absoluut noodzakelijke plekken waar vooral ruimte is voor natuurlijke processen.
Natuurbescherming moet zich richten op beide invalshoeken waar ik dit verhaal mee begon. Enerzijds heeft alles wat uit de evolutie is voortgekomen recht op bestaan. In essentie is dat ook waar in 1905 Natuurmonumenten voor is opgericht: het beschermen van de planten en dieren in natuurgebieden die voor dat doel werden aangekocht. Dit recht om voort te bestaan zou je ook de filosofische basis van Natura 2000 kunnen noemen. Anderzijds moet natuurbescherming zich richten op behoud en herstel van de natuur als basis van ons bestaan. Van insecten die onze voedselgewassen bestuiven tot complete ecosystemen die ons landschap weerbaar maken voor de gevolgen van klimaatverandering: we hebben de natuur ook simpelweg nodig voor ons éigen voortbestaan. Deze meer functionele biodiversiteit komt ondermeer tot uitdrukking in concepten als basiskwaliteit natuur.
Deze twee invalshoeken komen bij elkaar als in de Corona-tijd mensen ontdekken dat ze die prachtige, robuuste, kwetsbare, zeldzame en alomtegenwoordige natuur keihard nodig hebben om hun mentale balans te behouden. We kunnen niet zonder natuur.
Dit artikel afdrukken
Niet door mensen gemaakt
Andersom gedacht is natuur voor mij ook: alles wat níet door mensen is bedacht en gemaakt. Dat wil niet zeggen dat natuur niet door mensen beïnvloed kan zijn. Juist wél; de manier waarop planten, dieren en hele ecosystemen reageren op de mens en zich aan ons aanpassen vind ik fascinerend en is in veel gevallen verrijkend. Wat mij betreft is een wilde plant die zich door een barst in het asfalt naar boven wringt ook natuur en een prachtig blijk van haar kracht. Natuur is overal, niet alleen in natuurgebieden, maar natuurgebieden zijn wel de absoluut noodzakelijke plekken waar vooral ruimte is voor natuurlijke processen.
Dit recht om voort te bestaan zou je ook de filosofische basis van Natura 2000 kunnen noemenBeschermen en behouden
Natuurbescherming moet zich richten op beide invalshoeken waar ik dit verhaal mee begon. Enerzijds heeft alles wat uit de evolutie is voortgekomen recht op bestaan. In essentie is dat ook waar in 1905 Natuurmonumenten voor is opgericht: het beschermen van de planten en dieren in natuurgebieden die voor dat doel werden aangekocht. Dit recht om voort te bestaan zou je ook de filosofische basis van Natura 2000 kunnen noemen. Anderzijds moet natuurbescherming zich richten op behoud en herstel van de natuur als basis van ons bestaan. Van insecten die onze voedselgewassen bestuiven tot complete ecosystemen die ons landschap weerbaar maken voor de gevolgen van klimaatverandering: we hebben de natuur ook simpelweg nodig voor ons éigen voortbestaan. Deze meer functionele biodiversiteit komt ondermeer tot uitdrukking in concepten als basiskwaliteit natuur.
Deze twee invalshoeken komen bij elkaar als in de Corona-tijd mensen ontdekken dat ze die prachtige, robuuste, kwetsbare, zeldzame en alomtegenwoordige natuur keihard nodig hebben om hun mentale balans te behouden. We kunnen niet zonder natuur.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dat doen lees je in De ontdekking van de ander.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Een vraag die aansluit bij Piet's vraag, maar nog niet expliciet gesteld is, is wat precies de essentie van natuurbeheer is. De indruk die ik krijg is dat het vaak gaat om een zekere ecologische situatie vast te houden. In essentie betekent dat, dat het beheer draait om een bepaald resultaat van natuurlijke ontwikkelingen vast te houden. Het paradoxale daarvan is dat daarmee het natuurlijke proces tegengewerkt wordt. Dat proces leidt immers tot aanpassingen die momentaan het beste passen bij de lokale omstandigheden, en alle verstoringen (menselijke, of planten of dieren die hun intrek nemen) horen daarbij.
Kortom, gaat bescherming om behoud van een bepaalde natuurlijke situatie, of om behoud van het natuurlijke proces? Beide doelen kunnen volgens mij niet tegelijkertijd nagestreefd worden.
Wouter v.d. Weijden noemde al Rob Bijlsma. Vandaag kwam zijn bijdrage in deze serie online.
Hij getuigt van een heel verfrissende, heel concrete en tegelijk heel vergaand logische manier van het ontdekken van de een in de ander en omgekeerd om te snappen dat we samen het probleem en de kans zijn.
#40 Piet, als deze hele draad bedoelt is om duidelijk te maken dat onze samenleving ingewikkeld is, dan is je dat gelukt. Dat geldt niet alleen voor “natuur” beheer, maar voor alles waar mensen met tegengestelde belangen deze willen verdedigen. Hoe meer verschillende gezichtspunten of aandachtspunten moeten worden mee genomen in een besluit hoe gecompliceerder het wordt.
Je moet voor de “gein” maar eens een willekeurige wet of nog erger regelgeving trachten te lezen. En dan ook nog beseffen dat er over die wetten en regels tot in het oneindige juridische gevechten plaats vinden.
Er is 1 heel belangrijk verschil: de natuur heeft zijn eigen belang en dat belang wordt niet als zodanig verdedigt, de mens als onderdeel en belanghebbende kan dat helemaal niet neutraal verdedigen. Daarom is dit zo’n ongrijpbaar iets.
Kan me grotendeels vinden in het mooie, beknopte betoog van Teo Wams.
Piet en Ton, provincies en SBB krijgen/kopen veel ecologische kennis van ecologische adviesbureaus. De kwaliteit daarvan is wisselend. Ornitholoog Rob Bijlsma heeft er in zijn nieuwste boek stevige kritiek op geuit.
Ik weet niet of er ook contra-expertises worden uitgevoerd.
Volgens dit Foodlogartikel is het niet SBB die de beheerplannen voor N2000 gebieden opstelt maar GS van de provincies. Waar GS dan weer de benodigde natuurkennis vandaal haalt is me ook niet duidelijk. Mogelijk dat GS die natuurkennis bij LNV vandaan haalt. En in dat geval, waar haalt LNV de natuurkennis vandaan. Besluitvorming rond natuurbeheerplannen zit wel behoorlijk ingewikkeld in elkaar.