Herkomst van eten niet langer te verhullen

Lesley Chesson is een Amerikaanse analytisch scheikundige. Ze heeft een draagbaar apparaat ontwikkeld waarmee het mogelijk is isotopen in een vloeistof te meten, met behulp van de zgn. cavity ring-down spectroscopy. Oorspronkelijk maakte ze het om vast te kunnen stellen of fastfoodketens hun dranken, waaronder melk, lokaal kochten of over grote afstanden transporteerden.

Gebleken is dat iedere geografische locatie een eigen verhouding kent tussen de zware (18O en 2H) en de meer voorkomende lichte (16O en 1H) isotopen van zuurstof en waterstof. Die verhouding vertaalt zich in aarde, water en planten. Daarom is de zware isotopensignatuur van een voedingsmiddel is een betrouwbare maatstaf om de herkomst van dat voedingsmiddel vast te stellen. Meestal wordt dit gedaan op basis van de IRMS technologie. De voedingsindustrie is inmiddels begonnen met het opbouwen van databases met standaard isotopensignaturen. Een bekend voorbeeld is de wijndatabase waar de EU sinds 1990 herkomstmonsters van iedere jaargang in vastlegt.*

Als je de stabiele isotopensignatuur van een voedingsmiddel hebt vastgesteld, en je hebt een referentiedatabase, is het eenvoudig om vast te stellen of de als Braziliaanse rietsuiker aangeboden suiker niet eigenlijk van bieten of van Indiaas suikerriet is gemaakt. Of dat een product wel echt fairtrade is: als uit vergelijking van een nieuwe lading koffie of cacaobonen blijkt dat de isotopensignatuur afwijkt van het oorspronkelijke fairtrade monster, komt het niet van dezelfde plantage. Of dat je echt Floridasinaasappelsap in handen hebt of aangelengd concentraat. Lokaal aanlengwater zorgt immers voor een afwijkende isotopensignatuur.

Door te eten en te drinken nemen mensen de isotopensignatuur in hun lichaam op. Haarmonsters kunnen dus helpen bepalen waar iemand vandaan komt. Lesley Chesson's werk toonde aan dat de dranken die de fastfoodketens serveerden meestal de lokale isotopensignatuur lieten zien. Voor de frisdranken wordt meestal een siroop met lokaal water aangemaakt, of er wordt lokaal gebotteld. "Zelfs als mensen Coca Cola dronken, dronken ze het lokale water".

Je bent niet alleen wat je eet, je bent ook waar je eet.

* helaas is deze EU database, die bijgehouden wordt door het Joint Research Centre in het Italiaanse Ispra, niet voor het publiek toegankelijk.

Fotocredits: 'atomic blast', Patrick Brosset