Uit het artikel1 van Marjolein Streur op Foodlog over de televisie-afslankrace The Biggest Loser valt op te maken dat de deelnemers grotendeels teruggevallen zijn op hun oude gewicht. Zes jaar na de exhibitionistische hongerbootcamp, blijkt het rustmetabolisme (het aantal calorieën dat het lichaam nodig heeft voor het onderhoud van zijn basisfuncties) honderden kcal lager te zijn dan verwacht mag worden op basis van de lichaamsmassa. Kevin Hall, hoofdauteur van het onderzoek, leidt daaruit af dat veel van de deelnemers zo snel weer aankomen omdat hun stofwisseling vertraagd is en ze dus meer energie opslaan dan verbranden.

Insulinehypothese
Dr. Kevin Hall is een rockster onder de obesitasonderzoekers. Zijn wiskundige modellen geven realistische voorspellingen over gewichtsfluctuaties en door al zijn gecombineerd werk, zit de calorietoename als basis van de obesitasepidemie weer stevig in het zadel. Recent rekende hij zelfs af met de hardnekkige, maar weinig plausibele alternatieve oorzaak van obesitas, namelijk de insulinehypothese.
Het mag duidelijk zijn, Hall is baas!

Het is vreemd dat we verwonderd zijn over terugval, terwijl slank blijven in een dikmakende omgeving pas echt uitzonderlijk zou zijn
Ondanks zijn indrukwekkende staat van dienst moeten we de verleiding van het autoriteitsargument (het zogenaamde argumentum ad verecundiam) zien te voorkomen door het onderzoek zelf eens goed bekijken en niet voor zoete koek aan te nemen. De conclusies blijken dan weinig overtuigend.

Uitzonderlijk
Het is de facto een slecht gecontroleerd observationeel onderzoek dat weinig bewijskracht heeft. Normaal gesproken zou het wegkwijnen tussen de grijze massa van slechte en middelmatige onderzoeken. Het valt op omdat de uitkomsten het sensatiebeluste publiek opruien en door de naam en faam van Hall.

De vertraging van het rustmetabolisme na een periode van afslanken is al langer bekend en waargenomen bij zowel bescheiden als extreem gewichtsverlies. Het is beschreven in tientallen publicaties, maar nog nooit is er een verdere vertraging genoteerd, die in de buurt komt van dit onderzoek. Dat geven de auteurs ook ruiterlijk toe. Er zijn zelfs onderzoeken die een volledig herstel van het rustmetabolisme laten zien2,4. De gemeten vertraging uit de Biggest Loser is dan ook uitzonderlijk. Daarom moet de vraag gesteld worden hoe dit te rijmen valt met alle andere waarnemingen.

Een gebrek aan herstel suggereert een soort metabole apocalyps, ware het niet dat dit soort grote dalingen niet zo uitzonderlijk zijn. Tenminste, niet bij mensen die recent in een extreme negatieve energiebalans verkeerden4. Hoewel de deelnemers twee weken voor aanvang dagelijks hun gewicht doorstuurden, weten we dat het maanden duurt voor een vertraagd rustmetabolisme hersteld is. De waargenomen afwijking kan simpelweg het gevolg zijn van maandenlang uithongeren. Het is natuurlijk niet zo, dat de deelnemers pas twee weken van te voren te horen kregen dat ze op moesten voor de metingen van Hall. Het ligt dan ook veel meer voor de hand dat deze mensen flink zijn gaan diëten voor de weging. Die veronderstelling past bij het profiel van een populatie, die bereid was om een onevenredig portie tough-love te incasseren voor hun 15 frames of fame in de media.

Wat overblijft is onmacht. We hebben namelijk geen oplossing voor de obesitasepidemie zolang de omgeving obesogeen is
Het gegeven dat zij nagenoeg net zoveel bewegen als zes jaar geleden is niet aannemelijk, maar wordt wel gerapporteerd door de onderzoekers. Het is waarschijnlijk dat hun motivatie om te bewegen door hun gewichtstoename veel lager ligt. Dat sterkt het idee dat zij kunstmatig gedrag vertonen, uitgelokt door een opkomende meting.

Onmacht
Natuurlijk is extreem afslanken mogelijk in een omgeving waarin alles gericht is op afslanken. Wie die omgeving weer verlaat, keert terug in de zogenaamde obesogene omgeving die had gezorgd voor een extreem gewicht. Daar was geen vertraagd rustmetabolisme voor nodig. Het is eerder vreemd dat we verwonderd zijn over terugval, terwijl slank blijven in een dikmakende omgeving pas echt uitzonderlijk zou zijn. Het bewijs voor een permanent vertraagd rustmetabolisme, is gezien de beperkingen van dit onderzoek, verre van zeker. Er is evenmin bewijs dat langzaam afslanken, beter is voor de gezondheid5. Wat overblijft is onmacht. We hebben namelijk geen oplossing voor de obesitasepidemie zolang de omgeving obesogeen is. Het enige wat we kunnen bieden is compassie voor obese mensen en dat lijkt net zo zeldzaam te zijn als een succesvolle ex-obees.

Geraadpleegde bronnen
    1. Streur M (2016) Deelnemers afvalprogramma worden nog zwaarder. 3 mei 2016
    2. de Jonge L (2012), Bray GA et al. Effect of diet composition and weight loss on resting energy expenditure in the POUNDS LOST study. Obesity 2012;20:2384-89
    3. Fothergill E (2016), Guo J, Howard L, et al. Persistent metabolic adaptation 6 years after “The Biggest Loser” competition. Journal Of Obesity Article first published online: 2 MAY 2016
    4. Keys A (1950) The Biology of Human Starvation. University of Minnesota Press: Minneapolis; 1950.
    5. Casazza K (2013), Fontaine KR, Astrup A, e.a. Myths, presumptions, and facts about obesity. N Engl J Med. 2013 Jan 31;368(5):446-54.
Dit artikel afdrukken