6 min
Dit weekend zal heel Nederland kennismaken met 'het Groene Normaal', in paginagrote advertenties in de kranten. Vandaag is het de beurt aan minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Zij neemt het eerste Maatschappelijk Impact Rapport van voedselproducent HAK in ontvangst. In het rapport roept HAK op tot een structurele verandering van het voedselsysteem om blijvend bij te dragen aan de gezondheid van mensen, de houdbaarheid van onze planeet en een duurzamere teelt door boeren.
Op 20 februari van dit jaar reed Timo Hoogeboom teleurgesteld en met hoofdpijn naar huis. Hij was één van de panelleden in het door Foodlog en het Nationaal Groentecongres georganiseerde debat over het voedselkeuzelabel Nutri-Score. Nederland heeft voorwaardelijk voor dit label gekozen, maar het moet eerst in lijn worden gebracht met de Schijf van Vijf. Pas dan wil Nederland het gaan voeren. In andere landen (Duitsland, Frankrijk, Spanje, België en Luxemburg) is de Nutri-Score al wel ingevoerd.
Aan het debat namen deel prof. Serge Hercberg (die met zijn team de Nutri-Score ontwikkelde in opdracht van het Franse Ministère de la Santé), Dino Trescher (die als beleidsambtenaar bij het Duitse Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft de keuze voor en de invoering van Nutri-Score begeleidt), lector Annet Roodenburg van de HAS Hogeschool (die weet wat meer dan 170 Nederlandse voedings- en voedselexperts bezielde om het keuzelogo kritisch te bejegenen), voedselkeuzepsycholoog prof. Denise de Ridder (die weer kritisch staat tegenover die Nederlandse critici) en, zoals gezegd, Timo Hoogeboom, CEO van HAK (die de Nutri-Score al geruime tijd op zijn producten voert).
In zijn reflectie achteraf, schrijft Hoogeboom dat hij 'ontdaan en met hoofdpijn' naar huis ging. Het lijkt wel of er een kronkel in ons Nederlandse denken zit. Het debat werd sterk bepaald door de focus van critici op een paar uitzonderingen, maar niet op de grote zaak zelf en het doel van het label. Dat is er om mensen te helpen om binnen hun manier van leven en eten, voor het winkelschap betere keuzes te maken. Wie wil dat ze hun eetgewoonten radicaal gaan veranderen, heeft vast nobele doelen, maar zo werkt het gedrag van consumenten niet. Dat kun je alleen maar stapsgewijs veranderen door aan te sluiten bij hun bestaande routines. Gaan ze daar plotseling gezond door eten? Nee. Maar heeft het effect? Nou en of. Het verbaast me dat niemand stilstond bij de cijfers die prof. Hercberg toonde: 9,45% van de mensen in lagere inkomensgroepen die doorgaans de slechtste keuzen maken, gaat met een beter product langs de kassa en laat het foutere staan. Zo’n hoog score voor gedragsverandering heb ik echt nog nooit gezien.
Alle reden om juist door te pakken: Ik wil graag met mensen die het anders willen aanpakken verder naar oplossingen zoeken. Over ideale systemen moet je vooral blijven dromen. Ik wil iets doen en geen systemen ontwikkelen die sterven in schoonheid. Ik ben ook een idealist, maar een realistische en ben op zoek naar de praktische antwoorden die ik nu nog niet heb.
Die antwoorden heeft Hoogeboom de afgelopen maanden ontwikkeld. In het eerste Maatschappelijk Impact Rapport van HAK roept HAK op tot een structurele verandering van ons voedingssysteem. Plantaardig en lokaal moet 'het Groene Normaal' worden.
Groentefabrikant HAK pleit voor vergaande veranderingen in voedselketen (Persbericht)
Nederland profiteert als het sneller om zou schakelen naar duurzame, lokale teeltmethoden, kortere aanvoerketens, en een meer plantaardig eetpatroon waarin groenten en peulvruchten uit het seizoen de hoofdrol spelen. Dit nieuwe ‘Groene Normaal’ kan echter alleen tot stand komen als zowel telers, producenten, retailers en consumenten hun aandeel leveren. Dat zegt topman Timo Hoogeboom van groentefabrikant HAK in het eerste Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) van HAK, dat minister Schouten vandaag in ontvangst neemt.
De systeemverandering waar Hoogeboom voor pleit moet een serieuze impact gaan hebben op twee terreinen, gezondheid & consumptie en teelt & productie. “Deze staan ook centraal in het Maatschappelijk Impact Rapport over 2019. De urgentie van gezondheid & consumptie is overduidelijk. We eten niet gezond genoeg, we eten ondanks jarenlange voedselvoorlichting systematisch te weinig groenten, we halen ons voedsel vaak onnodig van te ver weg en we betalen er te weinig voor. Het systeem moet daarom op de schop. Omdat het niet houdbaar is op lange termijn”, stelt Hoogeboom.
Ook op de issues teelt & productie is verandering volgens de topman noodzakelijk. Hoogeboom: “De teler van nu heeft een onhoudbaar verdienmodel. De rendementen worden steeds lager. Nog meer telen tegen lage prijzen voor een internationale afzetmarkt is geen duurzame oplossing – niet voor de teler, niet voor de consument en niet voor de planeet. Wat dan wel? Een betere prijs voor lokale duurzame gecertificeerde kringlooplandbouw. Met minder milieu impact waarbij de consument een beter product en de teler een betere prijs krijgt. Dat zou toch moeten lukken? We hebben het immers niet over euro’s, maar over centen.”
Ambitieuze duurzaamheidsagenda
HAK investeerde afgelopen jaren veel geld in productinnovatie gericht op het verhogen van de groente-en peulvruchtenconsumptie met o.a. de succesvolle introductie van stazakken met bonen, bonenschotels en groenteschotels. Daarnaast werden productverbeteringen doorgevoerd en nieuwe producten met minder of zonder zout en suiker op de markt gebracht. Ook kwam er een ambitieuze agenda om medio volgend jaar alle groenten en peulvruchten van Nederlandse bodem On the way to PlanetProof duurzaam gecertificeerd te krijgen én om telers daarvoor ook extra financieel te compenseren. Dit label (voorheen Milieukeur) is een onafhankelijk duurzaamheidskeurmerk en wordt alleen toegekend aan telers en producenten die aan 36 bovenwettelijke vereisten kunnen voldoen. HAK is daarnaast ook een fervent pleitbezorger van de introductie van het nieuwe voedselkeuzelogo Nutri-Score, een onafhankelijk en wetenschappelijk onderbouwd voedselkeuzelogo dat consumenten bewezen helpt gezondere keuzes te maken bij het boodschappen doen en de groenteconsumptie stimuleert. Het bedrijf startte vorig jaar als eerste Nederlandse bedrijf met het logo op haar assortiment.
“Onze duurzaamheidsagenda verwoord in het maatschappelijk impact rapport (MIR) is echt onze stip op de horizon, maar we kunnen het niet alleen. Er is een structurele verandering nodig van onze voedselketen, en dat kan alleen als iedereen zijn rol daarin pakt en voorbij de horizon kijkt van zijn eigen kortetermijnbelangen”, aldus de topman. “Het MIR moet dus niet alleen gelezen worden als een verantwoording van onze duurzaamheidsinspanningen, maar ook als een ambitiedocument én oproep aan alle spelers in de keten voor verdere samenwerking. Voor ons is het een belangrijk onderdeel van de reis die we aan het maken zijn, van een conservenbedrijf naar een gezond, duurzaam en plantaardig voedingsbedrijf. We hebben al grote stappen gezet, maar er is nog veel werk aan de winkel.”
Het Groene Normaal
Dat het voedselsysteem structureel moet veranderen voor de gezondheid van mensen, de houdbaarheid van onze planeet en om telers blijvend te helpen om duurzamer te kunnen telen, is voor HAK reden om ook de retail partners en de consumenten op te roepen een bijdrage te leveren aan wat het bedrijf aanduidt als ‘Het Groene Normaal’.
Hoogeboom: “Wij denken dat het mogelijk moet zijn consumenten te helpen en te inspireren om vaker plantaardige eiwitten zoals groenten en peulvruchten op het menu te zetten. En om vaker te kiezen voor lokaal geteelde groenten en peulvruchten uit het seizoen, in plaats van geïmporteerde groenten van ver weg. Een dergelijk eetpatroon is niet alleen gezonder, het is ook veel minder belastend voor de planeet. Om dit alles te laten werken is het belangrijk dat de teler gecompenseerd wordt voor zijn duurzame inspanningen. En om het pleidooi kracht bij te zetten hier samen met alle ketenspelers de schouders onder te zetten, plaatsen we dit weekend een paginagrote oproep in diverse dagbladen om ‘Het ‘Groene Normaal’ samen te realiseren.”
Daarbij heeft de voedselvoorlichting de afgelopen decennia, zo schetst Hoogeboom, niet geleid tot een hogere groenteconsumptie. “We zouden de voedselkeuzes van consumenten meer moeten beïnvloeden vanuit de gedragspsychologie dan een idealistisch voedingskundig plaatje voorhouden dat in de dagelijkse praktijk van een gemiddeld huishouden niet haalbaar is.”
HAK wil ten aanzien daarvan de komende jaren nog meer samen met de supermarkten gaan optrekken, aangezien zij dagelijks veel invloed hebben op de keuzes die door consumenten op de winkelvloer worden gemaakt. Hoogeboom: “Als je wil dat consumenten kiezen voor een meer plantaardig dagelijks eetpatroon met meer groenten en peulvruchten, dan kunnen we het aanbod hiervan op de winkelvoer nog toegankelijker, makkelijker en inspirerender maken.”
Het Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) 2019
Het MIR vervangt het voorgaande duurzaamheidsbeleid van de fabrikant omdat daarin volgens Hoogeboom nog teveel de nadruk lag op de ‘klassieke’ duurzaamheidseffecten zoals energie- en waterbesparing bij productie, verpakkingen en duurzamer transport. Hoewel die aspecten zeker nog steeds belangrijk zijn en ook in het MIR een plek hebben gekregen, is HAK er inmiddels van overtuigd dat het samen met de partners in de keten nog veel meer impact kan maken helemaal aan het begin van de voedingsketen (door de bevordering van lokale duurzame kringlooplandbouw) en aan het einde daarvan (door de stimulering van de groenteconsumptie). “Dit zijn echt de gebieden waar de hoogste maatschappelijke urgentie zit”, besluit Hoogeboom.
Het Maatschappelijk Impact Rapport 2019 van HAK is hier te lezen.
Dit artikel afdrukken
Aan het debat namen deel prof. Serge Hercberg (die met zijn team de Nutri-Score ontwikkelde in opdracht van het Franse Ministère de la Santé), Dino Trescher (die als beleidsambtenaar bij het Duitse Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft de keuze voor en de invoering van Nutri-Score begeleidt), lector Annet Roodenburg van de HAS Hogeschool (die weet wat meer dan 170 Nederlandse voedings- en voedselexperts bezielde om het keuzelogo kritisch te bejegenen), voedselkeuzepsycholoog prof. Denise de Ridder (die weer kritisch staat tegenover die Nederlandse critici) en, zoals gezegd, Timo Hoogeboom, CEO van HAK (die de Nutri-Score al geruime tijd op zijn producten voert).
Ik wil iets doen en geen systemen ontwikkelen die sterven in schoonheid. Ik ben ook een idealist, maar een realistische en ben op zoek naar de praktische antwoorden'Kronkel in ons Nederlandse denken'
In zijn reflectie achteraf, schrijft Hoogeboom dat hij 'ontdaan en met hoofdpijn' naar huis ging. Het lijkt wel of er een kronkel in ons Nederlandse denken zit. Het debat werd sterk bepaald door de focus van critici op een paar uitzonderingen, maar niet op de grote zaak zelf en het doel van het label. Dat is er om mensen te helpen om binnen hun manier van leven en eten, voor het winkelschap betere keuzes te maken. Wie wil dat ze hun eetgewoonten radicaal gaan veranderen, heeft vast nobele doelen, maar zo werkt het gedrag van consumenten niet. Dat kun je alleen maar stapsgewijs veranderen door aan te sluiten bij hun bestaande routines. Gaan ze daar plotseling gezond door eten? Nee. Maar heeft het effect? Nou en of. Het verbaast me dat niemand stilstond bij de cijfers die prof. Hercberg toonde: 9,45% van de mensen in lagere inkomensgroepen die doorgaans de slechtste keuzen maken, gaat met een beter product langs de kassa en laat het foutere staan. Zo’n hoog score voor gedragsverandering heb ik echt nog nooit gezien.
Alle reden om juist door te pakken: Ik wil graag met mensen die het anders willen aanpakken verder naar oplossingen zoeken. Over ideale systemen moet je vooral blijven dromen. Ik wil iets doen en geen systemen ontwikkelen die sterven in schoonheid. Ik ben ook een idealist, maar een realistische en ben op zoek naar de praktische antwoorden die ik nu nog niet heb.
Die antwoorden heeft Hoogeboom de afgelopen maanden ontwikkeld. In het eerste Maatschappelijk Impact Rapport van HAK roept HAK op tot een structurele verandering van ons voedingssysteem. Plantaardig en lokaal moet 'het Groene Normaal' worden.
Groentefabrikant HAK pleit voor vergaande veranderingen in voedselketen (Persbericht)
Nederland profiteert als het sneller om zou schakelen naar duurzame, lokale teeltmethoden, kortere aanvoerketens, en een meer plantaardig eetpatroon waarin groenten en peulvruchten uit het seizoen de hoofdrol spelen. Dit nieuwe ‘Groene Normaal’ kan echter alleen tot stand komen als zowel telers, producenten, retailers en consumenten hun aandeel leveren. Dat zegt topman Timo Hoogeboom van groentefabrikant HAK in het eerste Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) van HAK, dat minister Schouten vandaag in ontvangst neemt.
De systeemverandering waar Hoogeboom voor pleit moet een serieuze impact gaan hebben op twee terreinen, gezondheid & consumptie en teelt & productie. “Deze staan ook centraal in het Maatschappelijk Impact Rapport over 2019. De urgentie van gezondheid & consumptie is overduidelijk. We eten niet gezond genoeg, we eten ondanks jarenlange voedselvoorlichting systematisch te weinig groenten, we halen ons voedsel vaak onnodig van te ver weg en we betalen er te weinig voor. Het systeem moet daarom op de schop. Omdat het niet houdbaar is op lange termijn”, stelt Hoogeboom.
Ook op de issues teelt & productie is verandering volgens de topman noodzakelijk. Hoogeboom: “De teler van nu heeft een onhoudbaar verdienmodel. De rendementen worden steeds lager. Nog meer telen tegen lage prijzen voor een internationale afzetmarkt is geen duurzame oplossing – niet voor de teler, niet voor de consument en niet voor de planeet. Wat dan wel? Een betere prijs voor lokale duurzame gecertificeerde kringlooplandbouw. Met minder milieu impact waarbij de consument een beter product en de teler een betere prijs krijgt. Dat zou toch moeten lukken? We hebben het immers niet over euro’s, maar over centen.”
Ambitieuze duurzaamheidsagenda
HAK investeerde afgelopen jaren veel geld in productinnovatie gericht op het verhogen van de groente-en peulvruchtenconsumptie met o.a. de succesvolle introductie van stazakken met bonen, bonenschotels en groenteschotels. Daarnaast werden productverbeteringen doorgevoerd en nieuwe producten met minder of zonder zout en suiker op de markt gebracht. Ook kwam er een ambitieuze agenda om medio volgend jaar alle groenten en peulvruchten van Nederlandse bodem On the way to PlanetProof duurzaam gecertificeerd te krijgen én om telers daarvoor ook extra financieel te compenseren. Dit label (voorheen Milieukeur) is een onafhankelijk duurzaamheidskeurmerk en wordt alleen toegekend aan telers en producenten die aan 36 bovenwettelijke vereisten kunnen voldoen. HAK is daarnaast ook een fervent pleitbezorger van de introductie van het nieuwe voedselkeuzelogo Nutri-Score, een onafhankelijk en wetenschappelijk onderbouwd voedselkeuzelogo dat consumenten bewezen helpt gezondere keuzes te maken bij het boodschappen doen en de groenteconsumptie stimuleert. Het bedrijf startte vorig jaar als eerste Nederlandse bedrijf met het logo op haar assortiment.
“Onze duurzaamheidsagenda verwoord in het maatschappelijk impact rapport (MIR) is echt onze stip op de horizon, maar we kunnen het niet alleen. Er is een structurele verandering nodig van onze voedselketen, en dat kan alleen als iedereen zijn rol daarin pakt en voorbij de horizon kijkt van zijn eigen kortetermijnbelangen”, aldus de topman. “Het MIR moet dus niet alleen gelezen worden als een verantwoording van onze duurzaamheidsinspanningen, maar ook als een ambitiedocument én oproep aan alle spelers in de keten voor verdere samenwerking. Voor ons is het een belangrijk onderdeel van de reis die we aan het maken zijn, van een conservenbedrijf naar een gezond, duurzaam en plantaardig voedingsbedrijf. We hebben al grote stappen gezet, maar er is nog veel werk aan de winkel.”
Het Groene Normaal
Dat het voedselsysteem structureel moet veranderen voor de gezondheid van mensen, de houdbaarheid van onze planeet en om telers blijvend te helpen om duurzamer te kunnen telen, is voor HAK reden om ook de retail partners en de consumenten op te roepen een bijdrage te leveren aan wat het bedrijf aanduidt als ‘Het Groene Normaal’.
Hoogeboom: “Wij denken dat het mogelijk moet zijn consumenten te helpen en te inspireren om vaker plantaardige eiwitten zoals groenten en peulvruchten op het menu te zetten. En om vaker te kiezen voor lokaal geteelde groenten en peulvruchten uit het seizoen, in plaats van geïmporteerde groenten van ver weg. Een dergelijk eetpatroon is niet alleen gezonder, het is ook veel minder belastend voor de planeet. Om dit alles te laten werken is het belangrijk dat de teler gecompenseerd wordt voor zijn duurzame inspanningen. En om het pleidooi kracht bij te zetten hier samen met alle ketenspelers de schouders onder te zetten, plaatsen we dit weekend een paginagrote oproep in diverse dagbladen om ‘Het ‘Groene Normaal’ samen te realiseren.”
Daarbij heeft de voedselvoorlichting de afgelopen decennia, zo schetst Hoogeboom, niet geleid tot een hogere groenteconsumptie. “We zouden de voedselkeuzes van consumenten meer moeten beïnvloeden vanuit de gedragspsychologie dan een idealistisch voedingskundig plaatje voorhouden dat in de dagelijkse praktijk van een gemiddeld huishouden niet haalbaar is.”
HAK wil ten aanzien daarvan de komende jaren nog meer samen met de supermarkten gaan optrekken, aangezien zij dagelijks veel invloed hebben op de keuzes die door consumenten op de winkelvloer worden gemaakt. Hoogeboom: “Als je wil dat consumenten kiezen voor een meer plantaardig dagelijks eetpatroon met meer groenten en peulvruchten, dan kunnen we het aanbod hiervan op de winkelvoer nog toegankelijker, makkelijker en inspirerender maken.”
Het Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) 2019
Het MIR vervangt het voorgaande duurzaamheidsbeleid van de fabrikant omdat daarin volgens Hoogeboom nog teveel de nadruk lag op de ‘klassieke’ duurzaamheidseffecten zoals energie- en waterbesparing bij productie, verpakkingen en duurzamer transport. Hoewel die aspecten zeker nog steeds belangrijk zijn en ook in het MIR een plek hebben gekregen, is HAK er inmiddels van overtuigd dat het samen met de partners in de keten nog veel meer impact kan maken helemaal aan het begin van de voedingsketen (door de bevordering van lokale duurzame kringlooplandbouw) en aan het einde daarvan (door de stimulering van de groenteconsumptie). “Dit zijn echt de gebieden waar de hoogste maatschappelijke urgentie zit”, besluit Hoogeboom.
Het Maatschappelijk Impact Rapport 2019 van HAK is hier te lezen.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 11 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Frank, ik denk dat Timo van HAK wel degelijk authentiek gemotiveerd is. Ik heb hem persoonlijk te vaak en indringend meegemaakt om toe te kunnen staan dat mensen zomaar over hem heen vallen.
Ik denk dat PlanetProof geen gelukkige keuze is om die authentieke keuze te realiseren. Liever zou ik zien dat HAK zijn eigen standaard zou zetten.
Hallo @dickfoodlognl naar aanleiding van jouw vraag in #2 heb ik geantwoord, benieuwd naar jouw antwoord/menig of gedachte hierover.
@19 Jopie Duijnhouwer Met verschraling bedoel ik die in de modellering die het RIVM gebruikt(e).
Dit n.a.v. een artikel op foodlog 18 mei j.l.artikel over de kwaliteit van eiwit.
6. RIVM (2011) Replacement of meat and dairy by more sustainable protein sources in the Netherlands. RIVM Letter Report 350123001/2011.
Navraag (bij RIVM) leverde het antwoord dat de groenteteelt is berekend met kunstmest en de verschraling NIET was meeberekend, deze werd later met mest hersteld.
Met groenbemester herstellen kan dus evengoed als ik u goed begrijp maar ook die is niet meeberekend, de modellering is niet compleet.
"Met goed beheer (grasklaver en groenbemesters; in combinatie met kunstmest) hoeft er niets verschraald te worden, zonder dierlijke mest of compost."
Zou misschien kunnen, hoe komt dat uit in de berekening met aardappelen in uw eerste voorbeeld en rekening houdend met tijdig vernietigen van de groenbemester.
Begrijp me niet verkeerd, als het zo is dat we geheel zonder dieren kunnen dan is dat zo maar een berekening zoals gebruikt in de modellering van 30% vervanging of 100% vervanging van dierlijke producten vindt ik raar als je het jaar er op een herstel bemesting moet doen (in dat geval met mest) en die herstel bemesting vervolgens niet meeneemt in de footprint.
of zie ik dat verkeerd ??
René de jong , vrijwel alle organische meststoffen en compost zijn EOS die van elders aangevoerd wordt. De enige uitzondering is rundveemest die op eigen bedrijf gebruikt wordt, de meeste andere mestsoorten zijn simpelweg verplaatsing van organische stof. In het voorbeeld wat ik gebruik gebeurt dat niet, daar komt alle EOS van terplekke vastgelegde koolstof.
Wat je met verschraling bedoelt, weet ik niet. Dé verschraling van Nederland vond plaats in de periode van voor 1850 met volop vee en géén kunstmest. Zandverstuivingen besloegen 80.000 hectare en 20 % van Nederland was bedekt met heide.
Met goed beheer (grasklaver en groenbemesters; in combinatie met kunstmest) hoeft er niets verschraald te worden, zonder dierlijke mest of compost.
#17 heer Duijnhouwer, wat gebeurt er als dezelfde producten geteeld worden in de simulator want met name het 2e voorbeeld met aardappelen dat neemt nogal, dit staat niet in het eerste voorbeeld
daar staat vrij (te) laat gezaaide (*)suikermais.
In het vervolg alleen conserven zonder aardappelen eten kan natuurlijk ook ;-)
Dan wordt de slogan "je moet alles van HAK hebben"
Dat groencompost een hogere EOS heeft dan drijfmest is wel een beetje logisch, het is aanvoer van elders, het groene is elders "geoogst" en door compostering opgewaardeerd tot groencompost.
Het verschil in EOS varkens kippen en rundvee lijkt mij ook een beetje logisch en ik denk dat ook juist daarom er een verschil is in welk vlees je eventueel gaat minderen.
Misschien weet u wat de waarde is van verschraling in termen van footprint ? want dat is het ontbrekende stukje in de berekening zonder vlees en dus alleen kunstmest gebruik.
(*) is dit mogelijk of een theoretisch verhaaltje immers de grasklaver is dan een fors gewas en vernietiging moet vroeg vanwege vertering (stikstof benutten) en tevens maaien klepelen o.i.d. vraag ook nogal.