Op 20 februari van dit jaar reed Timo Hoogeboom teleurgesteld en met hoofdpijn naar huis. Hij was één van de panelleden in het door Foodlog en het Nationaal Groentecongres georganiseerde debat over het voedselkeuzelabel Nutri-Score. Nederland heeft voorwaardelijk voor dit label gekozen, maar het moet eerst in lijn worden gebracht met de Schijf van Vijf. Pas dan wil Nederland het gaan voeren. In andere landen (Duitsland, Frankrijk, Spanje, België en Luxemburg) is de Nutri-Score al wel ingevoerd.

Aan het debat namen deel prof. Serge Hercberg (die met zijn team de Nutri-Score ontwikkelde in opdracht van het Franse Ministère de la Santé), Dino Trescher (die als beleidsambtenaar bij het Duitse Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft de keuze voor en de invoering van Nutri-Score begeleidt), lector Annet Roodenburg van de HAS Hogeschool (die weet wat meer dan 170 Nederlandse voedings- en voedselexperts bezielde om het keuzelogo kritisch te bejegenen), voedselkeuzepsycholoog prof. Denise de Ridder (die weer kritisch staat tegenover die Nederlandse critici) en, zoals gezegd, Timo Hoogeboom, CEO van HAK (die de Nutri-Score al geruime tijd op zijn producten voert).

Ik wil iets doen en geen systemen ontwikkelen die sterven in schoonheid. Ik ben ook een idealist, maar een realistische en ben op zoek naar de praktische antwoorden
'Kronkel in ons Nederlandse denken'
In zijn reflectie achteraf, schrijft Hoogeboom dat hij 'ontdaan en met hoofdpijn' naar huis ging. Het lijkt wel of er een kronkel in ons Nederlandse denken zit. Het debat werd sterk bepaald door de focus van critici op een paar uitzonderingen, maar niet op de grote zaak zelf en het doel van het label. Dat is er om mensen te helpen om binnen hun manier van leven en eten, voor het winkelschap betere keuzes te maken. Wie wil dat ze hun eetgewoonten radicaal gaan veranderen, heeft vast nobele doelen, maar zo werkt het gedrag van consumenten niet. Dat kun je alleen maar stapsgewijs veranderen door aan te sluiten bij hun bestaande routines. Gaan ze daar plotseling gezond door eten? Nee. Maar heeft het effect? Nou en of. Het verbaast me dat niemand stilstond bij de cijfers die prof. Hercberg toonde: 9,45% van de mensen in lagere inkomensgroepen die doorgaans de slechtste keuzen maken, gaat met een beter product langs de kassa en laat het foutere staan. Zo’n hoog score voor gedragsverandering heb ik echt nog nooit gezien.

Alle reden om juist door te pakken: Ik wil graag met mensen die het anders willen aanpakken verder naar oplossingen zoeken. Over ideale systemen moet je vooral blijven dromen. Ik wil iets doen en geen systemen ontwikkelen die sterven in schoonheid. Ik ben ook een idealist, maar een realistische en ben op zoek naar de praktische antwoorden die ik nu nog niet heb.

Die antwoorden heeft Hoogeboom de afgelopen maanden ontwikkeld. In het eerste Maatschappelijk Impact Rapport van HAK roept HAK op tot een structurele verandering van ons voedingssysteem. Plantaardig en lokaal moet 'het Groene Normaal' worden.


Groentefabrikant HAK pleit voor vergaande veranderingen in voedselketen (Persbericht)

Nederland profiteert als het sneller om zou schakelen naar duurzame, lokale teeltmethoden, kortere aanvoerketens, en een meer plantaardig eetpatroon waarin groenten en peulvruchten uit het seizoen de hoofdrol spelen. Dit nieuwe ‘Groene Normaal’ kan echter alleen tot stand komen als zowel telers, producenten, retailers en consumenten hun aandeel leveren. Dat zegt topman Timo Hoogeboom van groentefabrikant HAK in het eerste Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) van HAK, dat minister Schouten vandaag in ontvangst neemt.

De systeemverandering waar Hoogeboom voor pleit moet een serieuze impact gaan hebben op twee terreinen, gezondheid & consumptie en teelt & productie. “Deze staan ook centraal in het Maatschappelijk Impact Rapport over 2019. De urgentie van gezondheid & consumptie is overduidelijk. We eten niet gezond genoeg, we eten ondanks jarenlange voedselvoorlichting systematisch te weinig groenten, we halen ons voedsel vaak onnodig van te ver weg en we betalen er te weinig voor. Het systeem moet daarom op de schop. Omdat het niet houdbaar is op lange termijn”, stelt Hoogeboom.

Ook op de issues teelt & productie is verandering volgens de topman noodzakelijk. Hoogeboom: “De teler van nu heeft een onhoudbaar verdienmodel. De rendementen worden steeds lager. Nog meer telen tegen lage prijzen voor een internationale afzetmarkt is geen duurzame oplossing – niet voor de teler, niet voor de consument en niet voor de planeet. Wat dan wel? Een betere prijs voor lokale duurzame gecertificeerde kringlooplandbouw. Met minder milieu impact waarbij de consument een beter product en de teler een betere prijs krijgt. Dat zou toch moeten lukken? We hebben het immers niet over euro’s, maar over centen.”

Ambitieuze duurzaamheidsagenda
HAK investeerde afgelopen jaren veel geld in productinnovatie gericht op het verhogen van de groente-en peulvruchtenconsumptie met o.a. de succesvolle introductie van stazakken met bonen, bonenschotels en groenteschotels. Daarnaast werden productverbeteringen doorgevoerd en nieuwe producten met minder of zonder zout en suiker op de markt gebracht. Ook kwam er een ambitieuze agenda om medio volgend jaar alle groenten en peulvruchten van Nederlandse bodem On the way to PlanetProof duurzaam gecertificeerd te krijgen én om telers daarvoor ook extra financieel te compenseren. Dit label (voorheen Milieukeur) is een onafhankelijk duurzaamheidskeurmerk en wordt alleen toegekend aan telers en producenten die aan 36 bovenwettelijke vereisten kunnen voldoen. HAK is daarnaast ook een fervent pleitbezorger van de introductie van het nieuwe voedselkeuzelogo Nutri-Score, een onafhankelijk en wetenschappelijk onderbouwd voedselkeuzelogo dat consumenten bewezen helpt gezondere keuzes te maken bij het boodschappen doen en de groenteconsumptie stimuleert. Het bedrijf startte vorig jaar als eerste Nederlandse bedrijf met het logo op haar assortiment.

“Onze duurzaamheidsagenda verwoord in het maatschappelijk impact rapport (MIR) is echt onze stip op de horizon, maar we kunnen het niet alleen. Er is een structurele verandering nodig van onze voedselketen, en dat kan alleen als iedereen zijn rol daarin pakt en voorbij de horizon kijkt van zijn eigen kortetermijnbelangen”, aldus de topman. “Het MIR moet dus niet alleen gelezen worden als een verantwoording van onze duurzaamheidsinspanningen, maar ook als een ambitiedocument én oproep aan alle spelers in de keten voor verdere samenwerking. Voor ons is het een belangrijk onderdeel van de reis die we aan het maken zijn, van een conservenbedrijf naar een gezond, duurzaam en plantaardig voedingsbedrijf. We hebben al grote stappen gezet, maar er is nog veel werk aan de winkel.”

Het Groene Normaal
Dat het voedselsysteem structureel moet veranderen voor de gezondheid van mensen, de houdbaarheid van onze planeet en om telers blijvend te helpen om duurzamer te kunnen telen, is voor HAK reden om ook de retail partners en de consumenten op te roepen een bijdrage te leveren aan wat het bedrijf aanduidt als ‘Het Groene Normaal’.

Hoogeboom: “Wij denken dat het mogelijk moet zijn consumenten te helpen en te inspireren om vaker plantaardige eiwitten zoals groenten en peulvruchten op het menu te zetten. En om vaker te kiezen voor lokaal geteelde groenten en peulvruchten uit het seizoen, in plaats van geïmporteerde groenten van ver weg. Een dergelijk eetpatroon is niet alleen gezonder, het is ook veel minder belastend voor de planeet. Om dit alles te laten werken is het belangrijk dat de teler gecompenseerd wordt voor zijn duurzame inspanningen. En om het pleidooi kracht bij te zetten hier samen met alle ketenspelers de schouders onder te zetten, plaatsen we dit weekend een paginagrote oproep in diverse dagbladen om ‘Het ‘Groene Normaal’ samen te realiseren.”

Daarbij heeft de voedselvoorlichting de afgelopen decennia, zo schetst Hoogeboom, niet geleid tot een hogere groenteconsumptie. “We zouden de voedselkeuzes van consumenten meer moeten beïnvloeden vanuit de gedragspsychologie dan een idealistisch voedingskundig plaatje voorhouden dat in de dagelijkse praktijk van een gemiddeld huishouden niet haalbaar is.”

HAK wil ten aanzien daarvan de komende jaren nog meer samen met de supermarkten gaan optrekken, aangezien zij dagelijks veel invloed hebben op de keuzes die door consumenten op de winkelvloer worden gemaakt. Hoogeboom: “Als je wil dat consumenten kiezen voor een meer plantaardig dagelijks eetpatroon met meer groenten en peulvruchten, dan kunnen we het aanbod hiervan op de winkelvoer nog toegankelijker, makkelijker en inspirerender maken.”

Het Maatschappelijk Impact Rapport (MIR) 2019
Het MIR vervangt het voorgaande duurzaamheidsbeleid van de fabrikant omdat daarin volgens Hoogeboom nog teveel de nadruk lag op de ‘klassieke’ duurzaamheidseffecten zoals energie- en waterbesparing bij productie, verpakkingen en duurzamer transport. Hoewel die aspecten zeker nog steeds belangrijk zijn en ook in het MIR een plek hebben gekregen, is HAK er inmiddels van overtuigd dat het samen met de partners in de keten nog veel meer impact kan maken helemaal aan het begin van de voedingsketen (door de bevordering van lokale duurzame kringlooplandbouw) en aan het einde daarvan (door de stimulering van de groenteconsumptie). “Dit zijn echt de gebieden waar de hoogste maatschappelijke urgentie zit”, besluit Hoogeboom.

Het Maatschappelijk Impact Rapport 2019 van HAK is hier te lezen.

Dit artikel afdrukken