2 min
De Brabantse boerenorganisatie ZLTO gebruikte 4 oktober, Werelddierendag, om de boodschap ‘Red een bok, eet hem op!' levend te houden. Die boodschap wordt in Nederland al ruim een decennium verkondigd, maar het wil niet zo vlotten. Volgens de WUR horen geiten ook niet meer bij de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw. Stoppen of doorgaan?
Voor stoppende melkveehouders zijn geiten aantrekkelijk. Met weinig investeringen kunnen ze gewilde en dus rendabele melk produceren. Geitenmelk heeft een prijsniveau dat tegen de 60 cent per liter aan beweegt. Koeienmelkveehouders zijn al blij als de prijs boven de 35 cent blijft. Willen koeienboeren een beetje meer verdienen en een weidegangpremie van 1,5 cent incasseren, dan moeten ze daar flink wat hectares weideland voor hebben. Per hectare vergt dat een te investeren vermogen van gemakkelijk €70.000 of nog aanzienlijk meer.
In stallen
Geiten worden in stallen gehouden. Wie zijn melkveehouderij staakt en het land verkoopt, zit er warmpjes bij en kan ook nog eens beter verdienen aan een liter melk. Niet voor niets steeg het aantal melkgeiten in Nederland het afgelopen jaar met een indrukwekkende 17%.
Geitenbokjes zijn voor de melkgeitenhouderij een kostenpost en er worden er in Nederland steeds meer geboren door de groei van de economisch aantrekkelijke sector. Melkgeiten moeten regelmatig een lam krijgen om melk te kunnen geven. Die kleine geitjes bestaan uit ongeveer de helft vrouwelijke en de helft mannelijke dieren, de bokjes.
Bokken zijn te onaantrekkelijk om af te mesten in Nederland. Daarom gaan ze direct na de geboorte op transport naar Zuid-Europa waar wel een markt voor jong bokkenvlees is. Diervriendelijk is dat niet. Bovendien is het economisch amper rendabel. Als ze niet in Nederland kunnen worden afgemest, is het beter de jonge beestjes direct te doden. Dat lot treft dan ook veel jonge bokken.
Met de actiemaand Goatober probeert ZLTO bokkenvlees maar weer eens op de (menu)kaart te krijgen. Goatober is in 2011 opgezet door de Amerikaanse Erin Fairbanks van Heritage Foods USA en kaasmaker Anne Saxelby. Hun campagne sloeg aan en tijdens Goatober staat bokkenvlees op het menu van 100 restaurants in New York en de rest van de Verenigde Staten. Ook in Nederland promoten hippe foody millenials geitenbokkenvlees omdat ze denken dat dat lekker duurzaam is.
Voor ZLTO liet chef Jorn van Hoof tientallen mensen proeven van verschillende gerechten. "Het is een geweldig product, waar je heerlijke gerechten van kunt maken", vertelt hij tegen Omroep Brabant. Waarom doen we daar dan zo weinig mee? Voor kalfsvlees hebben we in Nederland een prima oplossing gevonden; de dieren worden afgemest en door heel Europa en inmiddels ook in Azië verkocht.
(On)grondgebondenheid
Misschien dat Goatober een aanzet kan vormen om dat voor geitenbokjes eindelijk wat beter te regelen. Maar dat zal lastig zijn.
Juist in Brabant, het werkgebied van ZLTO, zijn geiten een oplossing voor de vele niet-grondgebonden koeienhouders die te maken krijgen met strenge nieuwe regels die de koeienmelkveehouderij zichzelf heeft opgelegd. Geiten zijn zonder wei heel rendabel te melken, maar je krijgt er wel bokken van.
Er is een makkelijker oplossing: geen geiten meer houden in Nederland. Recent zei Martin Scholten, dé kringlooptheoreticus van de WUR, dat geiten in de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw geen functie hebben.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zo langzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag geworden. Vanuit beide overwegingen is het antwoord duidelijk: 'stoppen'. Tot dat besluit genomen is, kan Goatober onderwijl hopelijk wat soelaas bieden voor de beestjes die toch nog geboren blijven worden.
En als we nou toch wat willen voor de boeren die nu met geiten hun geld verdienen, luidt het devies: melk er niet meer dan je in je eigen land op wilt eten. In onder meer het drogere Zuid-Europa horen geiten bij de kringloop én eten consumenten het vlees van de bokjes met graagte. Hou daar dan ook maar de grootste geitenconcentraties.
UPDATE, 7 oktober 2018, 10:45 uur: Jinke Hesterman wijst hieronder terecht op de geitenstops die 4 provincies al hebben ingevoerd. Welke dat zijn en waarom lees je in reactie #6
Dit artikel afdrukken
In stallen
Geiten worden in stallen gehouden. Wie zijn melkveehouderij staakt en het land verkoopt, zit er warmpjes bij en kan ook nog eens beter verdienen aan een liter melk. Niet voor niets steeg het aantal melkgeiten in Nederland het afgelopen jaar met een indrukwekkende 17%.
Geitenbokjes zijn voor de melkgeitenhouderij een kostenpost en er worden er in Nederland steeds meer geboren door de groei van de economisch aantrekkelijke sector. Melkgeiten moeten regelmatig een lam krijgen om melk te kunnen geven. Die kleine geitjes bestaan uit ongeveer de helft vrouwelijke en de helft mannelijke dieren, de bokjes.
Bokken zijn te onaantrekkelijk om af te mesten in Nederland. Daarom gaan ze direct na de geboorte op transport naar Zuid-Europa waar wel een markt voor jong bokkenvlees is. Diervriendelijk is dat niet. Bovendien is het economisch amper rendabel. Als ze niet in Nederland kunnen worden afgemest, is het beter de jonge beestjes direct te doden. Dat lot treft dan ook veel jonge bokken.
Met de actiemaand Goatober probeert ZLTO bokkenvlees maar weer eens op de (menu)kaart te krijgen. Goatober is in 2011 opgezet door de Amerikaanse Erin Fairbanks van Heritage Foods USA en kaasmaker Anne Saxelby. Hun campagne sloeg aan en tijdens Goatober staat bokkenvlees op het menu van 100 restaurants in New York en de rest van de Verenigde Staten. Ook in Nederland promoten hippe foody millenials geitenbokkenvlees omdat ze denken dat dat lekker duurzaam is.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zolangzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag gewordenLekker of feitelijk: geiten hebben geen functie in de Nederlandse kringloop
Voor ZLTO liet chef Jorn van Hoof tientallen mensen proeven van verschillende gerechten. "Het is een geweldig product, waar je heerlijke gerechten van kunt maken", vertelt hij tegen Omroep Brabant. Waarom doen we daar dan zo weinig mee? Voor kalfsvlees hebben we in Nederland een prima oplossing gevonden; de dieren worden afgemest en door heel Europa en inmiddels ook in Azië verkocht.
(On)grondgebondenheid
Misschien dat Goatober een aanzet kan vormen om dat voor geitenbokjes eindelijk wat beter te regelen. Maar dat zal lastig zijn.
Juist in Brabant, het werkgebied van ZLTO, zijn geiten een oplossing voor de vele niet-grondgebonden koeienhouders die te maken krijgen met strenge nieuwe regels die de koeienmelkveehouderij zichzelf heeft opgelegd. Geiten zijn zonder wei heel rendabel te melken, maar je krijgt er wel bokken van.
Er is een makkelijker oplossing: geen geiten meer houden in Nederland. Recent zei Martin Scholten, dé kringlooptheoreticus van de WUR, dat geiten in de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw geen functie hebben.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zo langzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag geworden. Vanuit beide overwegingen is het antwoord duidelijk: 'stoppen'. Tot dat besluit genomen is, kan Goatober onderwijl hopelijk wat soelaas bieden voor de beestjes die toch nog geboren blijven worden.
En als we nou toch wat willen voor de boeren die nu met geiten hun geld verdienen, luidt het devies: melk er niet meer dan je in je eigen land op wilt eten. In onder meer het drogere Zuid-Europa horen geiten bij de kringloop én eten consumenten het vlees van de bokjes met graagte. Hou daar dan ook maar de grootste geitenconcentraties.
UPDATE, 7 oktober 2018, 10:45 uur: Jinke Hesterman wijst hieronder terecht op de geitenstops die 4 provincies al hebben ingevoerd. Welke dat zijn en waarom lees je in reactie #6
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
ps die saté ken ik niet (als ik zoek kom ik ook op heel verschillende recepten). Als het saté met (zoete) pindasaus is, heeft dat niet mijn voorkeur. Saté gemaakt met kemirrienoten en tamarinde e.a. - en met gefermenteerde sojasaus, niet die zoutzuur bewerkte zoete ketjap manis - is heerlijk Heel anders dan de eveneens niet te overtreffen zelfgemaakte Indiase Curry's (waarin regelmatig gedroogde pruimen als smaak- en zoetmaker, net als bij Vlaamse konijnenbout... zou eigenlijk ook prima in die saté kunnen als supergezonde 'manis' ;). Zowel lamsvlees als geitenvlees zijn voor beiden uiterst geschikt.
'Het lekkerste', 'het mooiste' bestaat niet. Er is zoveel heerlijks mogelijk.... van goedkoop tot duur.... en moeilijk vergelijkbaar (al heb ik wel bepaalde favorieten, zijn dat er velen). Een stoofschotel van wat 'ouder' vlees kan net zo lekker zijn als gegrild lam. Een gerubde lamsschouder (8,50 per kilo bij 'mijn' Turk) 3,5 uur in de oven net zo lekker als wat dan ook. Spare ribs fall of the bone..... of T bone…. of gegrilde kippenvleugeltjes.... of Babi Ketjap van lang gesudderde schouderkarbonades ;)
Dat geitenvlees (en eigenlijk ook nog lamsvlees) zo een kleine rol speelt hier is een kwestie van cultuur(verandering), niet van smaak (al hangt dit samen). Dat de prijzen van lamsvlees bij de supermarkt niet aanmoedigen tot uitbundig gebruik... go Halal met Nederlands lam! Een redelijk mooie lamsbout (niet de allerblankste) koste me hier niet meer dan 9.95.
Even in de kantlijn: ook schapen kunnen Q-koorts verspreiden. In Duitsland zijn de uitbraken vooral gerelateerd aan schapen.
Saté kambing: beter wordt het niet.
Hans Pollemans : geen merg? bij rundvlees, Foie Gras, kunnen geen schadelijke prionen aanwezig zijn? Ik mag het natuurlijk bouillon gevende bot van de bout niet laten meetrekken in de Indiase lamscurry? Die prionen kunnen niet overgedragen worden aan het vlees bij het zagen?Wat een logica (kansberekeningen) in de inconsistente Wereld. Hoe heette dat traditionele hersengerecht uit Schotland ook alweer? Ik maak me niet te snel zorgen bij kwaliteitstvlees.... wel bij een boer die een zichtbare verschijnselen vertonende koe verborgen hield op stal... geen idee wat daarmee gebeurd is... ik kon het niet maken dit te rapporteren)
#4 Frank, voor zover ik zie worden schapen en geiten over 1 kam geschoren qua registratie en transport. Voor geiten wel extra preventie Q-koorts, maar ook schapen worden streng gecontroleerd; ook hobby-schapen en geiten.
Voor schapen geldt nog altijd het advies geen merg en hersenen (*).
Een schaap is lam gedurende 1 jaar. Dat lijkt me voor een geitenlam identiek (?)
Culinair wordt er wel onderscheid gemaakt tussen lam en zuiglam.
Hollands lam (een van de grootste schapenslachterijen vind je in ZVL,Gemeente Sluis) is goed van kwaliteit. De dure ingevroren racks uit Nieuw Zeeland genieten niet onze voorkeur. Gaan voor vers.
Bij de 'onze' Turk betaal ik ca. 17,00 euro p/kilo. Inkwasten met een papje van olijfolie, geperste knoflook, peper, zout en gemalen Provencaalse kruiden (doen we 3-4 seconden in een oude electr. koffiemolen).
Even laten intrekken; grillen op houtskool of de grilpan.
(*) Hersenen koken in water met wat zout; af laten koelen, in plakjes snijden; wat olijfolie er over druppelen plus wat zeezout plus wat paprikapoeder van de Turk... Bijzonder...
Geiten zijn tegenwoordig geënt tegen Q-koorts. De indrukwekkende uitbraak van Q-koorts in Nederland kwam destijds van Brabantse stalgeiten rond Herpen.
Q-koorts is inmiddels door het hele milieu en vele andere diersoorten verspreid als gevolg van de uitbraak destijds. Een bacterie kun je niet even terugvangen, vooral niet als hij nieuwe hosts vindt.