2 min
Jos van de Sande is de nationale coryfee die de magnitude van de Q-koorts affaire begreep toen iedereen nog - ten onrechte - om wetenschappelijk bewijs vroeg. Daardoor liep het dodental op. Ook nu bouwt zich een aantal slachtoffers op van een dierziekte die zich in mensen zal manifesteren, zegt Van de Sande. Hoe dat komt, legt hij Dick Veerman uit naar aanleiding van een tweet.
Jos van der Sande is voormalig GGD-arts. Van der Sande kreeg als infectieziektenbestrijder te maken met de Q-koorts. Economische belangen op korte termijn gaan voor het publieke belang, zegt hij met zoveel woorden over de manier waarop de nationale, provinciale en lokale politiek met de volksgezondheidsrisico's van de intensieve veehouderij in Brabant aanpakte. “Dat heeft van mij een actievoerder gemaakt”.
Het traject van interne informatievoorziening binnen het bestuurlijk apparaat faalt. De materie is óf te complex geworden óf onderworpen geraakt aan andere belangen. Ministeries en politiek werden tijdens de Q-koorts epidemie verkeerd voorgelicht. Daardoor modderden zij aanvankelijk aan met antwoorden die ontoereikend waren en de ernst van de problemen negeerden.
Een verhelderend interview dat de begripsmatige basis legt voor het beoordelen van een binnenkort te verwachten rapport (waarvan de publicatie is uitgesteld) over de gevolgen van fijnstof van onder meer de dierhouderij voor de sterfte van mensen in steden.
Als Van de Sande straks gelijk krijgt, zorgt de Brabantse veehouderij voor de vroegtijdige dood van stedelijke bewoners in het Ruhrgebied.
Update (12:00h): de NOS besteedt vanavond aandacht aan fijnstof (en het opgehouden rapport) in Nieuwsuur. De uitzending staat - bij hoge uitzondering - nu al online (klik op de link). In de uitzending is IRAS-professor Dick Heederik te horen die nadrukkelijk aangeeft dat de Brabantse veehouderij aanvullende regelgeving nodig heeft. Ook is Jos van de Sande in de uitzending te horen. De ministeries van I&M, VWS en EZ hebben nog geen goedkeuring voor de vrijgave van het rapport gegeven. Mogelijk zullen IRAS, Nivel en RIVM dat aan het einde van de dag toch openbaar maken, zonder dat het rapport met een zgn. Kamerbrief eerst aan de politiek is aangeboden.
Via twitter is het symposium dat op dit moment wordt gehouden over het opgehouden #VGO-rapport te volgen en is een groot aantal van de bevindingen alvast te zien via presentatieslides.
Update (15.00h): het VGO-rapport is inmiddels te downloaden via de site van het RIVM.
Update (17:00h): reactie per tweet van Jos van de Sande op het VGO-onderzoek:
Dit artikel afdrukken
Als Van de Sande straks gelijk krijgt, zorgt de Brabantse veehouderij voor de vroegtijdige dood van stedelijke bewoners in het RuhrgebiedHij beschouwt de intensieve veehouderij in dichtbevolkt gebied als een fors gevaar voor de volksgezondheid. De helft van de mensen in steden worden volgens Van der Sande, ziek van het fijnstof dat uit de intensieve veehouderij komt. We lopen een veel grotere kans op het uitbreken van epidemieën van door dieren op mensen overgedragen ziekten dan we als samenleving kunnen vaststellen.
Het traject van interne informatievoorziening binnen het bestuurlijk apparaat faalt. De materie is óf te complex geworden óf onderworpen geraakt aan andere belangen. Ministeries en politiek werden tijdens de Q-koorts epidemie verkeerd voorgelicht. Daardoor modderden zij aanvankelijk aan met antwoorden die ontoereikend waren en de ernst van de problemen negeerden.
Een verhelderend interview dat de begripsmatige basis legt voor het beoordelen van een binnenkort te verwachten rapport (waarvan de publicatie is uitgesteld) over de gevolgen van fijnstof van onder meer de dierhouderij voor de sterfte van mensen in steden.
Als Van de Sande straks gelijk krijgt, zorgt de Brabantse veehouderij voor de vroegtijdige dood van stedelijke bewoners in het Ruhrgebied.
Update (12:00h): de NOS besteedt vanavond aandacht aan fijnstof (en het opgehouden rapport) in Nieuwsuur. De uitzending staat - bij hoge uitzondering - nu al online (klik op de link). In de uitzending is IRAS-professor Dick Heederik te horen die nadrukkelijk aangeeft dat de Brabantse veehouderij aanvullende regelgeving nodig heeft. Ook is Jos van de Sande in de uitzending te horen. De ministeries van I&M, VWS en EZ hebben nog geen goedkeuring voor de vrijgave van het rapport gegeven. Mogelijk zullen IRAS, Nivel en RIVM dat aan het einde van de dag toch openbaar maken, zonder dat het rapport met een zgn. Kamerbrief eerst aan de politiek is aangeboden.
Via twitter is het symposium dat op dit moment wordt gehouden over het opgehouden #VGO-rapport te volgen en is een groot aantal van de bevindingen alvast te zien via presentatieslides.
Update (15.00h): het VGO-rapport is inmiddels te downloaden via de site van het RIVM.
Update (17:00h): reactie per tweet van Jos van de Sande op het VGO-onderzoek:
Mijn probleem t.a.v. risico zoönosen is in ieder geval niet opgelost door uitkomsten #VGO. Zie daarvoor interview: https://t.co/N5kVhpQ1MJ
— Jos van de Sande (@josvandesande) July 7, 2016
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
De Volkskrant maakte een uitgebreid portret van Jos van de Sande.
De timing is gunstig voor hun, nieuw stalconcept varkens
Dick #44,
De tijd ontbreekt me om het rapport in detail te lezen, maar de eerste indruk die het me geeft is dat die aanpak alle betrokkenen en hun belangen op een goede manier tot hun recht liet komen. Twee kanttekeningen:
1. Die aanpak lijkt uitstekend voor lokale problematiek, met een vrij helder afgebakende oorzaak. Voor zoiets als fijnstof dat ontstaat uit een interactie tussen uitstoot uit verschillende bronnen, en dat honderden kilometers verderop tot problemen leidt, wordt het wat lastiger. Hetzelfde geldt voor slecht zichtbare problemen, zoals ziekteverwekkers of het broeikaseffect. Zoals Van de Sande in het interview aangeeft, zijn niet-acute (en daarmee niet goed zichtbare) problemen veel lastiger te bespreken belangen.
2. De aanpak in het rapport, zoals ik die lees, betrekt geen partijen zonder stem. Dierenwelzijn, zoönosen, stedelingen die wel fijnstof inademen maar geen idee hebben over de bron, het zijn belangen die niet naar voren komen in een gesprek tussen direct betrokkenen.
Wat het rapport daarentegen wel mooi laat zien, is dat een probleem en zijn oplossing niet algemeen geldig hoeven te zijn. Dat maakt wetgeving - die per definitie algemeen is - misschien niet het juiste middel om tot een aanpak te komen. Ook hoeft het niet 'bewezen' te zijn, wetenschappelijk onderzoek is enkel één middel om grip te krijgen en te zorgen dat iedereen over hetzelfde praat. Uiteindelijk zijn het mensen en hun perceptie die de zaken afwegen.
Dus: belangen op tafel en vervolgens de denkkaders en uitgangspunten naast elkaar leggen. Dan heb je een menselijk gesprek over een menselijk probleem.
Jarno #40 en Jordi #41, het is 'in my back yard' te doen en ik ben er allerminst blij mee. Ik heb de intensiviteit van die veehouderij bij ons altijd maar moeilijk verdedigbaar gevonden. En dat terwijl ik als kind al op die bedrijven kwam, bij vriendjes thuis. Allemaal liefste mensen en je kon er heel fijn spelen. Maar waarom al die beesten altijd maar op elkaar gepakt moesten zitten, ik snapte het niet en ik snap het hoe meer ik weet, hoe minder.
Een tijd terug was ik, voor werk, een dag lang op een modern, intensief varkensbedrijf. Het zag er keurig uit, maar ik was blij dat ik weg kon. Ik snakte naar adem. Boer en boerin waren weer de liefste mensen, die openlijk hun zorgen over de toekomst met me deelden. Al die investeringen en geen enkele garantie dat ze ooit nog terugverdiend zouden worden. Ik begreep ze. Ze konden niet anders, ze zaten in een wurggreep. Ik zou niet graag in hun schoenen willen staan.
Een week later ging ik langs bij het door Dick aangehaalde Vair. Het veranderde mijn beeld. Ze kunnen wel anders. Het kan wel anders. Dat dat niet makkelijk is snap ik echt. Dat niet iedereen een Vair-bedrijf kan beginnen begrijp ik ook. En dat een Vair-bedrijf ook nog lang niet het sprookje is dat het van buitenaf lijkt hoorde ik van Marijke. Kei- en keihard werken is het. Zonder garanties. Maar dat is ondernemen.
Nu wijst iedereen naar elkaar en gebeurt er niets. De boer naar de burger en de politiek. De burger naar de boer en de politiek. De politiek naar de boer en de burger. Tot de volgende ziekte uitbreekt en we weer huilende boeren, verontwaardigde burgers en meelevende politici op tv zien. Daar kun je op wachten. Maar waarom we erop gaan zitten wachten begrijp ik niet.
PS Duim voor Dennis, volgens mij is dat de enige juiste aanpak. En nou, gas erop.
#42 van Dennis laat me terugdenken aan wat misschien een 'voorlijk'-traject blijkt achteraf. In 2012 voerden we vanuit de openheid van belangen een project uit rond een stal die het Rondeel voor varkens moest worden.
Hier is het rapport. Uiteindelijk heeft het geleid tot deze varkenshouderij (daar kun je er maar weinig van hebben, maar dat is wat anders). Lees wat de buren het liefste wilden en hoe we daar gezorgd hebben dat niet de meerderheid, maar de belangen van iedereen wonnen.
Als ik aan het project en de ontvangst ervan terugdenk, dan zie ik: het liep te ver vooruit (ministerie, provinciale en lokale politiek konden het slechts half laten landen), maar toch het was zelfs al een antwoord op soortgelijke processen onder mensen die tot Brexit hebben geleid.
Dennis, is dit het soort processen dat jij bedoelt? En natuurlijk, je moet het lezen vanuit de politieke context van toen. 2012 is al bijna weer de middeleeuwen.
Wouter v.d. Weijden jij las het rapport en de daarin beschreven methode destijds ook. Zou het geen revival behoeven om te beslissen hoe met de diertallen/gebiedsaanpak om te gaan?