Lees ook
De relatie tussen voeding en diabetes type 2 staat momenteel volop in de aandacht. Vorige week won het dieetprogramma 'Keer diabetes om’ van Stichting Voeding Leeft de Zinnige Zorg Award. Dit programma helpt mensen met diabetes om door middel van veranderingen in voeding en leefstijl de ziekte om te keren.

Het boek van Hoenderdos en Pijl heeft hetzelfde doel. Hoewel het programma en het boek los van elkaar zijn ontwikkeld, sluiten ze goed op elkaar aan. Hoenderdos en Pijl zitten ook in de adviesraad van de Stichting Voeding Leeft en de deelnemers aan het traject zullen het boek ook gebruiken.

Stappenplan
Door middel van een 10-stappenplan willen de auteurs mensen met diabetes op weg helpen naar een betere leefstijl, zodat ze hun gebruik van insuline kunnen verminderen of zelfs helemaal stoppen. Hanno Pijl werkt als internist en diabetesdeskundige aan het Leids Universitair Medisch Centrum en houdt zich al jaren bezig met de relatie tussen voeding en diabetes. Karine Hoenderdos, diëtist en journalist, schrijft veel over voeding en heeft al meerdere boeken uitgebracht. Hoenderdos schreef de meeste tekst en met name de praktische hoofdstukken; Pijl legde zich meer toe op de uitleg hoe diabetes werkt en wat er gebeurt in het lichaam.

Het stappenplan legt op overzichtelijke wijze uit hoe mensen diabetes kunnen overwinnen. Het advies is voor iedere stap een week uit te trekken, zodat je je de nieuwe leefstijl echt eigen kan maken. Bij het boek zit een folder die de patiënt aan zijn of haar behandelaar kan geven en achterin het boek staan recepten en een aantal weekmenu’s.

Het boek is geschreven voor patiënten om zelf hun leefstijl te veranderen. Ook behandelaars kunnen dit boek gebruiken om mensen te begeleiden naar een gezondere leefstijl, hoewel er voor goed geïnformeerde behandelaars weinig nieuws in zou moeten staan, zegt Hoenderdos.

Het besef dat leefstijl een grote rol speelt bij bijna alle chronische ziektes is totaal onvoldoende, zowel bij patiënten als bij behandelaars. We kunnen heel veel doen om ziektes te voorkomen en behandeling te ondersteunen door een goede leefstijl
'Artsen leren niets over voeding'
Hanno Pijl vindt het belangrijk doel dat het boek de invloed van voeding en leefstijl in het algemeen op onze gezondheid onder de aandacht brengt. “Diabetes type 2 is een typisch voorbeeld van een ziekte waarbij leefstijl een ongelofelijk grote rol speelt. Ook al heb je een genetische aanleg voor het ontwikkelen van de ziekte, dan nog is er door leefstijlaanpassingen enorm veel te verbeteren.”

Pijl: “Het besef dat leefstijl een grote rol speelt bij bijna alle chronische ziektes is totaal onvoldoende, zowel bij patiënten als bij behandelaars. We kunnen heel veel doen om ziektes te voorkomen en behandeling te ondersteunen door een goede leefstijl.” Ook bij collega’s moet dit doordringen: “In de medische opleiding leren artsen totaal niets over voeding, terwijl leefstijl een enorm belangrijke bepalende factor is.”

Ommekeer in denken
'Maak jezelf beter' is een praktisch boek met een goede stap voor stap uitleg. De geïnteresseerde, gemotiveerde patiënt kan zelf met het boek aan de slag. De stappen zijn eenvoudig beschreven, overzichtelijk en vergen niet veel leeswerk.

Na de 6 wat meer ‘technische’ stappen (zoals ‘schrap de snelle suikers’, ‘beweeg meer’ en ‘beperk de koolhydraten’), volgen wat mij betreft de belangrijkste stappen. Deze hoofdstukken gaan over ‘leer omgaan met moeilijke situaties, ‘zoek steun’ en ‘kook met liefde’. Dit zijn de stappen die zich meer richten op de gedragsverandering die nodig is; de route naar een meer bewust leven, oog voor jezelf, liefde voor het eten en voor je lijf.

Een mooie quote uit het boek komt van patiënt Robert (p. 43). Nadat bij hem diabetes is vastgesteld, zegt hij: “Ik voel me niet in de steek gelaten door mijn lichaam. Nee, ik heb mijn lichaam in de steek gelaten.” Dat is precies de ommekeer in denken die mensen moeten bereiken; het inzicht dat je goed voor je lichaam moet zorgen om goed te kunnen blijven functioneren.

Meer vet, minder koolhydraten. Gaat dat goed?
Een belangrijk advies in het boek is om minder koolhydraten te gaan eten omdat het lichaam van iemand met diabetes niet goed met koolhydraten om kan gaan. Daarbij mogen de mensen meer vet gaan eten. De vraag die mij hierbij bezighoudt is of mensen dat goed gaan toepassen als ze hierin geen verdere begeleiding krijgen. Minder koolhydraten eten is niet altijd makkelijk, meer vet eten is dat wel. De kans bestaat dat mensen het wel proberen, maar - als ze er niet in slagen - eindigen met een voedingspatroon met een gewone hoeveelheid koolhydraten, maar wel meer vet. Dan worden ze alleen maar zwaarder.

Veel mensen zeiden dat ze pas achteraf beseften hoe slecht ze zich voelden voordat ze hun leefstijl gingen aanpassen, en hoe groot het effect was op hun welbevinden
Karine Hoenderdos ziet hier niet zo’n groot probleem in: “Er is altijd een risico dat sommige mensen het verkeerd toepassen, maar het boek beschrijft precies hoe je het moet doen. Er staat heel duidelijk dat je moet starten met het beperken van de koolhydraten en dat je niet teveel moet eten.” Daarbij ziet zij ook een rol voor behandelaars: “Als het goed is, is een diabetespatiënt ook altijd onder behandeling van een arts, praktijkondersteuner of een diëtist, die hem of haar daarin wel kan begeleiden.”

Toepassen
Hoenderdos geeft aan dat veel mensen die zij interviewde zeiden dat ze pas achteraf beseften hoe slecht ze zich voelden voordat ze hun leefstijl gingen aanpassen, en hoe groot het effect was op hun welbevinden. Ze hoopt dan ook dat zoveel mogelijk mensen het stappenplan uit het boek toe gaan passen, zodat ze door de leefstijlverandering minder medicijnen nodig zullen hebben en zich vooral beter gaan voelen. Pijl blijkt het daar mee eens: “Ik hoop dat het boek nuttig blijkt. Er is zo enorm veel winst te behalen.”
Dit artikel afdrukken