Lees ook
Eurocommissaris Frans Timmermans, de man die de EU groene energie moet geven, is niet tegen kernenergie, maar wijst nucleaire kracht op louter rationele gronden af. Het is te duur, zegt hij. En dat klopt, want om die reden koos het Zweedse energiebedrijf Vättenfall voor sluiting van zijn Scandinavische centrales. Ook in Frankrijk weten ze daar alles van. Omdat er te weinig centrales gebouwd worden, is ieder project een uitvinding die steevast nog veel duurder uitvalt dan gepland.

Weg daarom met kernenergie, zegt Timmermans. Niet om principiële of ideologische redenen, maar om louter rationele. Timmermans kiest voor groene waterstof, zei hij vrijdag in de NRC. Daar is tegenwoordig iedereen vol van. Er zou meer dan genoeg van zijn en je kunt er een schone verbrandingsmotor op laten draaien. Zelfs de elektrische auto kan misschien wel weer in de kast.

NRC-columnist Rosanne Hertzberger vond in de krant van zaterdag dat Timmermans maar gewoon moet zeggen dat hij tegen kernenergie is. Op hoge poten las ze hem de les: Luister Frans, ik wil juist meer energie. Volgens haar moeten er lekker veel kerncentrales - grote en vooral veel kleine - worden gebouwd. Dan heb je de techniek zo onder de knie en kosten ze helemaal niet zoveel.

Wie heeft gelijk?

Luister naar koele rekenaars als Vaclav Smil, Ted Trainer en Ulf Bossel. Die vertellen je stuk voor stuk dat waterstof op louter natuurkundige gronden geen oplossing is omdat de energieverliezen om het bruikbaar in je tank of stroomgenerator te krijgen gigantisch zijn. Van alle opgewekte energie blijft op basis van loutere natuurwetten in het beste geval 25% over, zo laten echte rekensommen zien. Zelfs als je het maakt van zonne-energie in de Sahara, zoals Timmermans en een Delftse hoogleraar zich dat voorstellen, zijn de investeringen in geld en energie die gaan zitten in installaties om zonne-energie te vangen, verwerken, transporteren en tanken domweg niet rendabel te krijgen. Rendabel betekent in dit geval hetzelfde als 'het levert geen energie op'. Dat gebeurt als het winnen en beschikbaar maken van energie, bijna net zoveel energie kost als het oplevert.

Toch geloven hele volksstammen geleerden, en Timmermans in hun kielzog, in waterstof. De NRC zelf gaf er vrijdagavond hoog van op: met slechts 8% van de Sahara onder de zonnepanelen zou de hele wereld van in waterstof omgezette zonne-energie te voorzien zijn. Rekenfoutje? Nogal, want de installaties en energieverliezen zijn niet meegerekend.

Is Hertzberger slimmer? Nee. Kernenergie zit met hetzelfde soort problemen als waterstof: voor je het als bruikbare energiebron in je centrale hebt én je een veilige centrale hebt gebouwd, heb je al zoveel energie én geld moeten besteden dat er goed beschouwd nauwelijks rendement is. Daarom kun je er zelfs geen Sovjet-economie op draaien. Daar komt nog eens bij dat de ertsvoorraden niet onuitputtelijk zijn. In gewone mensentaal: je bouwt een serie dure installaties, die straks gewoon stil komen te staan omdat het winnen van erts niet rendabel meer is.

In de wetenschap en zelfs in de wetenschapsjournalistiek schijnt het vaak voor te komen. Geleerden en geleerde journalisten gaan geloven in hun gelijk. Politici, journalisten en columnisten volgen de ene of de andere gelijkhebber. Op hun beurt laten zij jou geloven in fantasie die jij waarheid gaat vinden. In diezelfde NRC zei een wetenschapsjournalist zich te schamen. Ten overvloede: de hierboven genoemde Smil, Trainer en Bossel zijn geen klimaatsceptici of a-technisch. Integendeel. Het zijn mensen met verstand van techniek en natuurkunde die van koel rekenen houden en liever hun hoofd niet verliezen om de echte uitdagingen aan te kunnen pakken en niet te verzanden in 'oplossingen'.
Dit artikel afdrukken