Heeft De Groot gelijk om aan te zetten tot burgerlijk verzet tegen de weigering van de minister?

Boeren gebruiken glyfosaat onder meer bij nieuw inzaaien van gras en mais, vaak in de wisseling tussen gewassen als zogeheten vanggewas. Zo proberen ze geen onkruid in het nieuwe gras of de akker te krijgen en hoeven ze de grond zo weinig te ploegen. Dat voorkomt, zeggen boeren, nodeloos gebruik van vervelender bestrijdingsmiddelen en het is beter voor de bodem en het klimaat.

Onder het publiek landen die argumenten niet meer. Dat komt vooral door de beelden van zelfs oranje-achtig gele weilanden die op sociale media sinds enkele jaren circuleren. De tweet van André Donker uit 2014 die viraal ging, is daarvan een voorbeeld.

Daarom willen publiek en politiek het inmiddels liever anders. Een meerderheid van de Tweede Kamer nam een motie aan om het afdoden van weilanden met glyfosaat te verbieden. Die motie niet uitvoeren is zoiets als een opgestoken middelvinger naar de stemgerechtigden, schreef Michiel Bussink alweer een tijdje geleden. Met diezelfde woorden riep De Groot Nederlandse burgers op gele weilanden te fotograferen en een kiekje te sturen aan de minister, bijvoorbeeld via twitter.



Als de politiek iets niet meer wil, dan is een nieuw gevoel van wat recht is legitiemer dan wat legaal is
De Groot erkent dat een boer niet in overtreding is als hij zijn weiland met glyfosaat behandelt. Dat spuiten is immers legaal. Tevens vindt hij de actie echter geoorloofd omdat de Kamer heeft gesproken. De Kamer is de wetgever, maar de minister luistert niet en dus is de actie op zijn minst heel legitiem, zegt hij met zoveel woorden. Volgens het populaire en boerofiele Kamerlid Caroline van der Plas is het echter 'opruiing' en leidt het tot een 'heksenjacht' op boeren, onder meer omdat er ook gele weilanden zijn die zo kleuren vanwege andere oorzaken dan doodspuiten.

Of De Groots oproep tot burgeractie zo verkeerd is, is de vraag. Hij merkt op om boerenbedrijven niet herkenbaar in beeld te brengen. Het gaat hem erom de minister aan de wens van de Kamer - de wetgever dus - te houden. De minister kiest ervoor die te negeren. Als de politiek iets niet meer wil, dan is een nieuw gevoel van wat recht is legitiemer dan wat legaal is. Gevoelens, meningen en inschattingen zijn immers altijd de basis van wetten geweest, hoe absurd dat ook mag klinken voor wie van feiten, nuance en wetenschap houdt.



Van glyfosaat is nog altijd onduidelijk wat en hoe groot het effect op gezondheid en omgeving is. Ook is onduidelijk hoe de mogelijke nadelen van glyfosaat moeten worden afgewogen tegen het ploegen van grond. Ploegen maakt koolstof uit de bodem vrij en laat die naar de atmosfeer vervluchtigen en verstoort bovendien het bodemleven. De biodynamische boer Joost Rijk toont dan ook begrip voor glyfosaat in situaties waar het middel minder kwaad doet dan andere landbouwkundige oplossingen.

We vroegen hoogleraar plantenfysiologie Michel Haring (Universiteit van Amsterdam) om zijn oordeel over de ontstane rel en het kwaad van glyfosaat bij het wisselen van de grasmat door boeren. Haring is deskundig op het gebied van de weerbaarheid van gewassen en het gebruik van herbiciden.


Haring: werk tussengewassen tijdig onder

"Afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de mogelijke alternatieven voor glyfosaat om vanggewassen, groenbemesters of gras af te doden voor het inzaaien van een nieuwe gewas zoals mais. Ook al is glyfosaat een van de minst schadelijke herbiciden, de doses die nodig zijn om de tussengewassen en hardnekkige onkruiden af te doden leiden altijd tot uitstroom naar het oppervlaktewater. En dus tot nadelige effecten op ecosystemen.

Er is een alternatief. Werk de tussengewassen mechanisch onder. Dat vereist een goede timing van de landbouwer. Als hij dat kundig doet, kunnen de plantenresten goed verteren en krijgen de onkruiden weinig kans. Dan blijft de ook stikstof van het ondergeploegde tussengewas in de bodem en toegankelijk voor de mais.

Voor zover ik kan overzien is het argument dat door het spuiten van glyfosaat er niet geploegd hoeft te worden niet heel erg sterk. De gangbare aanpak is mest uitrijden, ploegen en vervolgens mais zaaien. Begin dus tijdig met het onderwerken van het gras of het tussengewas dan is glyfosaat niet nodig en zie je ook geen oranje velden omdat alles al ondergewerkt is."


Verder verwijst Haring naar een artikel in Grondig uit 2020 waarin te lezen valt hoe met geen en desnoods weinig glyfosaat te werken valt en oranje velden voorkomen kunnen worden.
Dit artikel afdrukken