"Op een paar roepende heethoofden na, en af en toe een klein bommetje, is iedereen opnieuw rustig," aldus de krant. In België protesteren de gele hesjes, net als in Frankrijk, tegen de hoge brandstofprijzen maar vragen ze ook om het aftreden van premier Charles Michel en de Belgische regering. De politie verwacht dat er vandaag op nog andere plekken protesten zullen plaatsvinden en roept op die plekken te vermijden.
Hoofdredacteur Bert Bultinck van Knack verwijst naar de Franse intellectueel en oude anti-marxistische 'nouveau philosophe' Bernard-Henri Lévy die de gele hesjes-beweging verklaart als een volksrevolutie tegen 'de hypocrisie van zowel links als rechts' die de moderne samenleving in de soep van de mondialisering zouden hebben gedraaid. Tijd voor een nieuwe redelijkheid van menselijke belangen, maar ook die dreigt vermalen te worden door een teveel aan opgebouwde kwaaie energie onder het publiek, vreest Lévy die de vergelijking maakt met oude tijden van revolutie. Lévy ziet zelfs gelijkenissen met de Franse revolutie van 1789.
In Knack meldt ook de Nederlandse intellectueel Ewald Engelen zich. Hij zou de gele hesjes-beweging ook graag naar Nederland zien overslaan. Volgens hem is het een beweging die een einde wil maken aan de hoge maatschappelijke kosten die het publiek steeds gepresenteerd krijgt door een falende klasse van bestuurders. Die bestuurders zouden niet tijdig naar een duurzamere en minder eigenbelang graaiende samenleving toe hebben gewerkt. Engelen ziet de oplossing in meer zeggenschap voor werknemers; dat zou het belang van ons handelen menselijker en minder financieel gedreven maken. De eerste Nederlandse gele hesjes zijn inmiddels actief op twitter.
Vanwege een actie van de #gelehesjes zijn de tunnels Kunst/Wet en Madou afgesloten in beide richtingen. De betogers verzamelen zich op het kruispunt tussen de Kunstlaan (#R20) en de Wetstraat (#N3).
— PolBru (@zpz_polbru) November 30, 2018
In Nederland toonde RTL beelden van de rellen:
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Frank Eric #4, ik kan niet bij dat artikel van Engelen zonder browserfuncties uit te zetten die ik niet wil uitzetten. Maar die gele hesjes zie ik als een primitief soort klassenstrijd. Dat die zich deels richt tegen de progressieve intelligentsia valt te begrijpen: die intelligentsia heeft meegewerkt aan hervormingen waar lager opgeleiden, de lagere middenklasse, armere pensionado’s e.d. de dupe van zijn geworden. Dat kwam niet alleen door ontwikkelingen in de ideeënsfeer (radicale studenten die hun wilde haren verloren); ook het eigenbelang van de intelligentsia speelde een belangrijke rol. Hoger opgeleiden als klasse profiteren van goedkope lager opgeleide arbeid en van bezuinigingen op sociale voorzieningen die hun aardig betaalde hoewel niet altijd even nuttige (semi)overheidsbanen betaalbaar houden. Dat die hoger opgeleiden zich dan ook nog zwaaiend met politiek correcte idealen als moreel superieur aan het ‘klootjesvolk’ en de ‘tokkies’ presenteren zet helemaal kwaad bloed. (Een goed boek over dit alles, maar dan in de VS, vind ik Thomas Frank, ‘Listen liberal’, Metropolitan books 2016.)
Of die gele hesjes e.d. Afrika gaan steunen? Natuurlijk niet. Maar helaas doet de progressieve intelligentsia dat ook niet. Ondanks hun hoogdravende verhalen over mondiale rechtvaardigheid verzetten onze linkse partijen zich niet (PvdA), nauwelijks (GroenLinks) of hooguit een beetje (SP) tegen de vrijhandelsverdragen die de EU aan Afrika oplegt.
#5, Dick V, da was 't: ze zitten teveel in hun bubbel. Vind ik ook niet goed. Maar was het ook een wezenskenmerk van de Frankfurter? Het in een bubbel verblijven, en cognitief dissonant doen tegenover andere meningen, dwz had het kenmerken van een kerk? Voert hier te ver.
Wat vind je van de analyse van van Engelen? Ik vind overigens het begrip 'elite', zij die aisé zijn en in hun denken een andere lijn kiezen dan degeen die niet meer rond komt, nog wel de moeite waard om op door te gaan. Of deze beweging nog verder gaat, kan ik niet overzien. Woede kan gaan omslaan in ressentiment, wrok, en het verder uiteenvallen van wat je een samenleving noemt. Ben verder geen socioloog of econoom, maar het interesseert me wel.
Frank, ook mijn denken is schatplichtig aan de Frankfurters. Waarom zou ik iets tegen hen hebben?
Als ik daar iets over gezegd heb, dan zal het ongeveer dit zijn geweest: er zijn (misschien wel te veel) nazaten die in hun eigen gelijk zijn gaan geloven zonder dat nog kritisch te kunnen, cq. willen beschouwen. Op die breuklijn heb ik inderdaad ooit in mijn leven mijn conclusies getrokken.
Ik heb ook vooral niets tegen Marxiaanse concepten als onder- en bovenbouw: het zijn uitstekende tools als je wilt proberen sociale verhoudingen te begrijpen.
Dick V, bedankt voor je commentaar. Uit een verleden heb ik begrepen dat je iets tegen Frankfurters als stroming had. Ik wil Niek Koning ook vragen om commentaar op het Knack-artikel van van Engelen. Die mensen (hesjes ea) gaan echt niet Afrika steunen.
Grappig is dat Lévy - een anti-marxist - en 'financieel aardrijkskundige' Engelen (eigenlijk een activistische Frankfurter Schule adept, een vorm van neomarxisme) min of meer hetzelfde zeggen: de grootste groepen van de samenleving vallen buiten de boot en zullen moeten participeren, wil je de samenleving bijeenhouden.
Lévy wil beslist niet horen - zegt hij in het gelinkte artikel in Le Point - dat de 'gele hesjes' een golf van ontevredenheid zonder structuur zijn. Engelen spreekt van 'klasse', een marxistisch begrip, dat eveneens duidt op een structuur die ontstaan is en die zelfs heel krachtig is vanwege de energie die er in samengebald is (hoewel het de vraag is of je met die 'beweging' kunt praten omdat het leiderschap ervan, daarom nog niet zomaar bij een persoon of groep is belegd). Lévy is zelfs bang voor de revolutionaire kracht die er onder schuil zou kunnen gaan. Bijzonder is dus dat Lévy opeens weer als een Marxist - nou ja, als een Marxiaan (de oude Karl was tenslotte een soort Aristoteles van de sociologie) - blijkt te denken nu hij de gele hesjes ziet.*
In een stukje van eerder deze week citeerde ik Le Goff, die andere en wat degelijker Franse intellectueel en socioloog, en verknoopte wat er aan de hand is met de termen van 'klimaatklassenstrijd'.
Met Piketty's analyses in de hand denk ik het ook. Klimaat willen we ook oplossen binnen de vrije economie en dat leidt dus tot investeringen die allemaal op moeten worden gebracht door de financiers van de consumptiesamenleving, maar waarvan die paar rijken op de knooppunten de echte winst pakken en cumuluren. De onderklasse dus, het koopvee dat we juist met dat doel voldoende rijk hebben gemaak, met betalen; en die pikt dat natuurlijk niet omdat hij nu geen prettiger, maar juist een onprettiger leven voor zich weet.
---
*Lévy - vaak een slordige denker, ondanks zijn rake opmerkingen - vergist zich in zijn analyse in Le Point van de Franse revolutie. Dat was een revolutie van middenstanders die de kansrijken door geboorte (de oude adel) verdrong.
De 'gele hesjes' zijn het koopvee waar de erfgenamen van de arme middenstanders van toen nu zo goed van leven. Onderwijl is het hele denken in het marxiaanse 'onder- en bovenbouw' weer springlevend aan het raken.