Sarewitz bestudeert de relatie tussen wetenschappelijk onderzoek, wetenschapsbeleid en de vertaling daarvan in maatschappelijke debatten en de uitkomsten daarvan. Zijn bekendste artikel draagt de titel 'How science makes environmental controverses worse'.
Hij wordt geïnterviewd door Joep Engels die doet alsof hij het punt van Sarewitz maakt niet begrijpt omdat we - bijvoorbeeld in het geval van klimaatverandering - 'toch iets moeten doen'. Voor Sarewitz zit het probleem niet in dat we iets moeten doen, maar in de simpelheid van oplossingen waar geëngageerde en met de politiek verweven geraakte wetenschap voor kiest.
Voor problemen bestaan vele oplossingen die op vele manieren alleen maar proefondervindelijk en vanuit oordelen op basis van grote ervaring - 'eminence' in plaats van 'evidence' - kunnen worden toegepast. Zekerheid bestaat niet. Toch willen politiek en publiek die zekerheid. Zo worden de problemen alleen maar groter, stelt Sarewitz.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Politiek geëngageerde wetenschap zou zo'n probleem niet zijn als wetenschap zelf minder politiek georganiseerd was. Ik bedoel dat wetenschap te veel gaat over meeste stemmen gelden dan over eigenzinnige waarheidsvinding. Afwijking tav 'de consensus' wordt niet met grote nieuwsgierigheid begroet, maar als nestbevuiling weggezet. Wetenschapsjournalisten hebben precies hierop een rol te spelen. Maar in plaats van dit soort kwalijke mechanismen bloot te leggen en op te komen voor ware wetenschap, neemt men juist de schutkleuren van het systeem aan en komt zelden uit boven het niveau van enthousiaste verslaggever. Overigens is dit weer niet uniek voor de wetenschapsjournalistiek, op vrijwel alle onderwerpen blijft het publiek verstoken van een breed perspectief vanuit verschillende, strijdige perspectieven en wordt eenzijdig op de hoogte gehouden vanuit het consensusstandpunt.
Niels, kun je voorbeelden geven van wetenschapsjournalistiek die het in jouw ogen goed doet? Idem voor niet zo goede voorbeelden?
Dick, in dit (openbare) artikel in De Groene wordt een heel ander, afwijkend licht geworpen dan ik hieronder betoogde. Uit onderzoek van een groep studenten blijkt dat wetenschappers meestal met onderzoek komen waaruit niet zozeer iets blijkt, maar waarin juist een bestaande aanname op losse schroeven wordt gezet en dat het vervolgens de pr-afdelingen van universiteiten en bedrijven en de media zijn die er vervolgens een spin aan geven die conventionele aannames over de waarheid (zogenaamd) aan het wankelen brengen. Als voorbeeld wordt genoemend het zuivelonderzoek van Willett dat niet bewezen kan worden dat zuivel gezond is, waar dan over bericht werd met deze koppen: ‘Te veel melk ongezond’. ‘De witte motor hapert’. ‘Melk maakt meer kapot dan je lief is’. "Kortom", zo sluit men het artikeltje af "uit onderzoek blijkt meestal weinig, uit pr en media daarentegen veel."
Niels, Ik heb precies de tegenovergestelde ervaring. Als er ruime consensus is over een bepaalde zaak en één afwijkende mening bestaat dan krijgen beide meningen in de pers vaak eenzelfde gewicht en ruimte. Zeker in de wetenschapsjournalistiek. Na 99 studies waar het zelfde uitkomt zal de honderdste geen enkele aandacht krijgen maar bij een afwijkende uitkomst staan de kranten er vol mee (en zijn de 99 voorafgaande vergeten). Ik zie het dagelijks in de voedingswetenschap. De pers draait op controversen en niet op consensus. Dat is niet per se verkeerd maar werkt wel vertekenend en ondergraaft het vertrouwen van de lezer in de wetenschap ('ze zijn het ook nooit eens').
Jaap, dank (zie ook #3). Zou je eens kunnen toelichten wat in de wetenschappelijke praktijk procedures en werkwijzen zijn om te voorkomen dat men onderzoek (per ongeluk) moraliseert?