‘Geen tractor gaat zonder Jan Cees’ zegen op pad’ - portret van Vogelaar door de Volkskrant

Met die tekst leidt de Volkskrant een portret in van de man die de jongste broer is van oud-minister Ella Vogelaar (PvdA), werd geboren in een Zeeuws ARP-gezin met een flink rode rand waarvan de moeder opkwam voor de noden en belangen van kleine boeren, die de Nederlandse Melkveehouders Vakbond oprichtte, bestuurder melkveehouderij van LTO Nederland was en de drijvende kracht is achter het Mesdagfonds en de Stichting Agrifacts. Op Foodlog zei hij al dat wie aan het portret van de Volkskrantjournalisten mee zou werken, niet tot zijn vriendenkring kan behoren. Die woorden zijn ook opgenomen aan het einde van het artikel.

De kern van het portret is verwoord in de volgende twee passages:

• Zijn omgeving ziet hoe Jan Cees Vogelaar radicaliseert en daarmee ook op de voorgrond begint te treden. Eind vorig jaar heeft hij het gezworen lidmaatschap van het CDA opgezegd. Hij ziet in Thierry Baudet zijn nieuwe politieke kompas. En iedereen mag het weten, hij loopt wat vaker recepties af. Een betrokkene die veel met hem te maken heeft gehad, zegt: "Het is geleidelijk gegaan. Als je met hem om de tafel zit, kun je een goed inhoudelijk gesprek voeren, maar als je iets zegt wat hem niet bevalt, kan dat snel omslaan. Dan kan hij dreigend worden of bluffen, op de manier waarop ook Donald Trump dat doet."


• Ondertussen weten de schijnwerpers de paardenboer uit Lelystad steeds gemakkelijker te vinden en manifesteert hij zich sinds zijn politieke coming-out nadrukkelijk op sociale media als Twitter, door met gretigheid de hersenspinsels van Baudet en FvD-adepten te retweeten.

Ik ken Vogelaar al een jaar of tien en durf te beweren dat hij net als het gezin waarin hij werd geboren, opkomt voor de gewone Nederlandse boer. Die is belazerd met regels en beloftes: als hij zou voldoen aan de regels, dan mocht hij blijven. Maar in de praktijk is dat niet zo.
Als de overheid minder boeren en minder productie had gewild, dan had ze dat gewoon moeten zeggen en regelen, vindt hij. Er is al ruim twintig jaar geen duidelijkheid en dat pikt hij niet. Hij staat voor zijn boeren die steeds weer iets moeten op milieugebied, terwijl het feitelijke beleidsdoel de beperking van de boerenproductie in Nederland is. Enerzijds omdat het boerenland nodig is voor andere beleidsdoelen (groei bevolking en niet-agrarische bedrijvigheid, recreatie en natuurherstel) en anderzijds omdat de milieudruk van agrarische activiteit de ontwikkeling van die andere doelen in de wielen rijdt. Coöperaties en LTO stribbelden mee. De beleidsmakers hoopten dat voldoende boeren door natuurlijk verloop zouden stoppen om ruimte te maken voor de overblijvers. Maar zo pakte het niet uit. Onderwijl trok de wijffelende overheid de gewone boerenfamilies steeds dieper in het financiële moeras, terwijl andere vervuilers minder streng werden beoordeeld. Vogelaar ziet hun psychische nood; dat kan ik laten zien aan de hand van mails en berichten over de jaren heen.

Dat de grenzen voor de gemiddelde boer zijn bereikt, ben ik met hem eens. De rek is eruit. Moet hij dat over het rechts corrigeren om de huid van die boer zo duur mogelijk te verkopen, dan doet hij dat. Hij weet hoe ik daarover denk: een gevaarlijke keuze omdat ik me realiseer dat we in tijden leven waarin de Schmitt-opvatting van politiek terug is. Dat Baudet van boeren gebruikt maakt om burgers te laten zien wat volgens hem ook hen te wachten staat aan 'klimaatgekte' en opofferingen waarvan de doelmatigheid te betwijfelen valt. Tevens vind ik het - net zoals Hans Achterhuis onlangs in De Morgen - te makkelijk om sympathie voor Baudet als 'fout' af te doen. Probeer eerst eens te begrijpen wat er is misgelopen in de relatie boer-overheid en burger-overheid en bepaal daarna je standpunt en verhouding tot Baudets sympathisanten.

Vogelaar is een inderdaad een heel ruwe bolster, maar heeft een blanke pit. No pun intended, al maakt zelfs een grapje het niet makkelijker om het erg verbeten geraakte fenomeen te begrijpen.