3 min
Onze regering moet niet denken dat Nederland een eiland is en dat ze haar landbouw- en voedingsvraagstukken zonder hun Europese context kan oplossen. Den Haag moet in Brussel aan de slag. Dat vindt oud-beleidsambtenaar Joost de Jong.
Voedselbeleid staat in Brussel op de agenda. Dat zoemde rond bij de Wereldvoedseldag in Brussel op 16 oktober j.l. Een aantal voorstellen uit het onlangs gepubliceerde rapport Maij is beter op te lossen in een Europese aanpak. Nederland moet ook in Brussel aan de slag, vindt Joost de Jong.
Met de Europese aanpak voor een nieuwe ‘Green Deal’ onder leiding van Frans Timmermans heeft Europa een stevig klimaatoffensief (‘climate-neutral’) aangekondigd. Verder heeft de nieuwe Europese Commissie een ‘From farm to fork strategy for sustainable food’ aangekondigd die in de context van die Green Deal geplaatst wordt. Die strategie moet gaan over de gehele keten en passen in de doelen van de circulaire economie. Dat komt sterk overeen met de Nederlandse Kringlooplandbouw. De voorzitter van de nieuwe Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft een groot aantal wensen kenbaar gemaakt die de beoogd Commissaris van Health Stella-Kyriakides moet gaan realiseren: terugbrengen van de emissies van de voedselketen, verminderen van de afhankelijkheid van pesticiden en zoeken naar niet chemische alternatieven etc.
Het is opvallend dat het DG Santé de leiding krijgt over deze op te stellen voedselstrategie en niet DG Agri, het landbouwbolwerk van de Europese Commissie. Omdat DG Santé verantwoordelijk is voor gezondheid en voedselveiligheid is de kans aanwezig op een meer samenhangende benadering van gezondheid en duurzaamheid. “De nadruk zal liggen op gezond, veilig en duurzaam voedsel”, zei waarnemend directeur Voedselketens Matthew Hudson van DG Santé op de wereldvoedseldag in Brussel.
Commissie Maij
De onlangs gepresenteerde voorstellen van de Commissie Maij in haar rapport “Goed boeren kunnen boeren niet alleen” voor verdienmodellen met kringlooplandbouw kunnen beter in een Europese aanpak gerealiseerd worden. Dat geldt met name voor de beprijzing van de externe kosten van landbouwproductie. Volgens het rapport Maij zijn consumenten niet bereid te betalen voor kringlooplandbouw. Beprijzing is nodig om vorm te geven aan het principe van ‘de vervuiler betaalt’. Voor de verontreiniging van het oppervlaktewater door emissies van landbouwgrond heeft de landbouw nog nooit een (WVO) heffing hoeven te betalen. Evenmin voor de broeikasgassen, de ammoniak of pesticiden die in de lucht komen of de aantasting van de biodiversiteit. In feite zitten in het landbouw-voedselsysteem onvoldoende prikkels die tot verduurzaming leiden. Ook worden boeren niet of nauwelijks beloond voor positieve externe effecten zoals bijvoorbeeld landschapsonderhoud.
De Commissie Maij erkent dat een open markt in Europa kringlooplandbouw in Nederland belemmert. Er bestaat een risico van toenemende import van niet-kringlooplandbouwproducten. Want eenzijdige regulering in Nederland leidt tot extra kosten of lagere opbrengsten voor de boeren. De Commissie bepleit daarom voor een ‘dashboard’ voor boeren waarop inzichtelijk gemaakt wordt hoe ze scoren op kringlooplandbouw. Buitenlandse partijen moeten verplicht onderdeel uitmaken van een dergelijke aanpak. De Commissie stelt voor dat de minister haar overtuigingskracht gebruikt om andere landen te stimuleren ook over te gaan tot een dergelijke aanpak.
Nederland moet aan de slag in Brussel
Het doorberekenen van de externe kosten in voedselprijzen op Europees niveau is geen eenvoudige klus. Externe kosten worden ook sterk beïnvloed door relatief goedkope inputs zoals kunstmest, soja, pesticiden e.d. waardoor introductie van kringlooplandbouw moeilijker wordt. Beprijzing van inputs zoals kunstmest vanwege de grote hoeveelheid CO2 die daarbij vrijkomt of pesticiden of soja om te komen tot een meer grondgebonden productie is effectief. Daarnaast is een positieve benadering gewenst waarbij landschapsonderhoud of opslag van koolstof in de bodem beloond wordt. Met het toekomstige GLB zal die beloning vermoedelijk van de grond komen. Maar alleen belonen is onvoldoende om tot wezenlijke veranderingen te komen.
In de huidige situatie profiteert de consument van de lage voedselprijzen. Vooral ongezond voedsel is te goedkoop. Ook daarvoor biedt een Europese voedselstrategie kansen omdat afzonderlijke lidstaten moeilijk een suikerbelasting kunnen invoeren zonder grootschalige importen. Denemarken heeft ervaren hoe een heffing op vet leidde tot desastreuze importen.
De Regering doet er daarom verstandig aan om bij de implementatie van het rapport van de Commissie Maij tevens stevig in te zetten op een goede Europese ‘From fark to fork’ strategie waarbij de principes van kringlooplandbouw geïntegreerd en nadrukkelijk gereguleerd worden door importrestricties.
Dit artikel afdrukken
Met de Europese aanpak voor een nieuwe ‘Green Deal’ onder leiding van Frans Timmermans heeft Europa een stevig klimaatoffensief (‘climate-neutral’) aangekondigd. Verder heeft de nieuwe Europese Commissie een ‘From farm to fork strategy for sustainable food’ aangekondigd die in de context van die Green Deal geplaatst wordt. Die strategie moet gaan over de gehele keten en passen in de doelen van de circulaire economie. Dat komt sterk overeen met de Nederlandse Kringlooplandbouw. De voorzitter van de nieuwe Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft een groot aantal wensen kenbaar gemaakt die de beoogd Commissaris van Health Stella-Kyriakides moet gaan realiseren: terugbrengen van de emissies van de voedselketen, verminderen van de afhankelijkheid van pesticiden en zoeken naar niet chemische alternatieven etc.
Het is opvallend dat het DG Santé de leiding krijgt over deze op te stellen voedselstrategie en niet DG Agri, het landbouwbolwerk van de Europese Commissie. Omdat DG Santé verantwoordelijk is voor gezondheid en voedselveiligheid is de kans aanwezig op een meer samenhangende benadering van gezondheid en duurzaamheid. “De nadruk zal liggen op gezond, veilig en duurzaam voedsel”, zei waarnemend directeur Voedselketens Matthew Hudson van DG Santé op de wereldvoedseldag in Brussel.
Alhoewel onze minister Schouten een enthousiast verhaal kan houden, is het niet te verwachten dat de Duitse consument of de Franse producent enig begrip zal hebben voor de Nederlandse kringloopnormenBinnen Europa kan het draagvlak voor een meer Europese benadering groeien nu ook andere landen problemen ondervinden met vraagstukken op het snijvlak tussen landbouw en milieu. Dat blijkt uit een recent gepubliceerd rapport van het European Environmental Agency, het Europese Milieuagentschap. Het wijst op de noodzaak van gezonde en veerkrachtige bodemecosystemen die essentieel zijn voor klimaatmitigatie en adaptatie. Ook in de laatste gehouden Informele Landbouwraad over klimaat en Landbouw blijkt draagvlak voor een Europese benadering.
Commissie Maij
De onlangs gepresenteerde voorstellen van de Commissie Maij in haar rapport “Goed boeren kunnen boeren niet alleen” voor verdienmodellen met kringlooplandbouw kunnen beter in een Europese aanpak gerealiseerd worden. Dat geldt met name voor de beprijzing van de externe kosten van landbouwproductie. Volgens het rapport Maij zijn consumenten niet bereid te betalen voor kringlooplandbouw. Beprijzing is nodig om vorm te geven aan het principe van ‘de vervuiler betaalt’. Voor de verontreiniging van het oppervlaktewater door emissies van landbouwgrond heeft de landbouw nog nooit een (WVO) heffing hoeven te betalen. Evenmin voor de broeikasgassen, de ammoniak of pesticiden die in de lucht komen of de aantasting van de biodiversiteit. In feite zitten in het landbouw-voedselsysteem onvoldoende prikkels die tot verduurzaming leiden. Ook worden boeren niet of nauwelijks beloond voor positieve externe effecten zoals bijvoorbeeld landschapsonderhoud.
De Commissie Maij erkent dat een open markt in Europa kringlooplandbouw in Nederland belemmert. Er bestaat een risico van toenemende import van niet-kringlooplandbouwproducten. Want eenzijdige regulering in Nederland leidt tot extra kosten of lagere opbrengsten voor de boeren. De Commissie bepleit daarom voor een ‘dashboard’ voor boeren waarop inzichtelijk gemaakt wordt hoe ze scoren op kringlooplandbouw. Buitenlandse partijen moeten verplicht onderdeel uitmaken van een dergelijke aanpak. De Commissie stelt voor dat de minister haar overtuigingskracht gebruikt om andere landen te stimuleren ook over te gaan tot een dergelijke aanpak.
De Regering doet erverstandig aan om stevig in te zetten op een goede Europese ‘From fark to fork’ strategie waarbij de principes van kringlooplandbouw geïntegreerd en nadrukkelijk gereguleerd worden door importrestrictiesAlhoewel onze minister Schouten een enthousiast verhaal kan houden, is het niet te verwachten dat de Duitse consument of de Franse producent enig begrip zal hebben voor de Nederlandse kringloopnormen. Elk land heeft zijn eigen opvattingen over verduurzaming van de voedselproductie. Daarom bieden de plannen van de nieuwe Europese Commissie juist mogelijkheden om tot een meer gezamenlijke aanpak te komen. Voor afzonderlijke lidstaten is het gewoon onmogelijk om afzonderlijke heffingen in te voeren voor kunstmest of pesticiden omdat dat tot veel illegale import zal leiden. Zoals op Foodlog eerder al is duidelijk gemaakt.
Nederland moet aan de slag in Brussel
Het doorberekenen van de externe kosten in voedselprijzen op Europees niveau is geen eenvoudige klus. Externe kosten worden ook sterk beïnvloed door relatief goedkope inputs zoals kunstmest, soja, pesticiden e.d. waardoor introductie van kringlooplandbouw moeilijker wordt. Beprijzing van inputs zoals kunstmest vanwege de grote hoeveelheid CO2 die daarbij vrijkomt of pesticiden of soja om te komen tot een meer grondgebonden productie is effectief. Daarnaast is een positieve benadering gewenst waarbij landschapsonderhoud of opslag van koolstof in de bodem beloond wordt. Met het toekomstige GLB zal die beloning vermoedelijk van de grond komen. Maar alleen belonen is onvoldoende om tot wezenlijke veranderingen te komen.
In de huidige situatie profiteert de consument van de lage voedselprijzen. Vooral ongezond voedsel is te goedkoop. Ook daarvoor biedt een Europese voedselstrategie kansen omdat afzonderlijke lidstaten moeilijk een suikerbelasting kunnen invoeren zonder grootschalige importen. Denemarken heeft ervaren hoe een heffing op vet leidde tot desastreuze importen.
De Regering doet er daarom verstandig aan om bij de implementatie van het rapport van de Commissie Maij tevens stevig in te zetten op een goede Europese ‘From fark to fork’ strategie waarbij de principes van kringlooplandbouw geïntegreerd en nadrukkelijk gereguleerd worden door importrestricties.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#16 Piet ik ben het grotendeels met je eens maar wil af van GLB. Ook van Europees bestuur wat ons moet gaan belonen. Dit is altijd krom en op emotie gebaseerd van de politiek.
#14 Er zijn veel agrarische ondernemers die afwillen van de GLB subsidie. Deze subsidie is enkel nuttig voor grondeigendom en dus verhuur prijs.
De GLB is een afkoop subsidie voor import (valse concurrentie) en exportheffingen.
Ik ben wel voor een biodiversiteitssubsidie zoals bv akkerranden, bosjes, ecologische oevers etc. Daar is een direct verband tussen inspanning en vergoeding.
Binnen de EU wordt bijvoorbeeld aan de poolse akkerbouwer subsidie verschaft (€400,-/Ha) voor de teelt van suikerbieten. Dit dient men direct af te schaffen.
Als men de import GMO soja, mais en tarwe verbied ontstaan er kansen voor de Franse en Poolse landbouw om eiwitrijke voedergewassen te telen. Dit geeft ook kansen om een deel van de Nederlandse veehouderij, toeleverende en verwerkende industrie te stimuleren om richting die gebieden te trekken. Dit is echter een utopie omdat Unilever (VVD) nooit zal accepteren dat wij dit gaan verbieden.
De derogatie regeling vond ik zoiezo al vreemd tegenover akkerbouwers en bedrijven die niet voor derogatie in aanmerking kwamen. Denk dat deze inmiddels ook niet meer houdbaar is.
Nederland is deels een delta met veel water, bestrijdingsmiddelen werken Daar anders dan bv op hoge löss gronden. Elk bestrijdingsmiddel wat in de EU is toegelaten zal voor elk soort gebied weer een beperking kunnen opleveren.
Wanneer een land een beperking op wil leggen aan boeren in een druk bevolkt gebied zal men oplossingen (en dus de kosten) moeten dragen om de hoeveelheid vee/ bestrijdingsmiddelen/ milieudruk te verlagen. Al blijft de 0,05mol belachelijk hier in Nederland, de Duitse 7mol is veel redelijker. Zonder vee gaat Nederland dat namelijk ook niet redden.
#14 Frits. Ik denk mee met Martinus. Zijn denklijn is een goeie. Er is centrale sturing nodig vanuit de nationale overheid. De decentralisatie naar provincies toe is doorgeschoten. Ook de verschillen tussen hoe lidstaten van de EU sjacheren is stuitend. En als we falende staten willen aanpakken, zoals Timmermans probeerde met landen die de democratie niet zo nauw nemen, maar de centen uit West-Europaa wel leuk vinden, wordt dat afgestraft. Dat vraagt om een heroverweging van onze positie met de democratischer landen om ons heen in Europa. Wellicht laten we die semie-corrupte en niet zo democratische staten dan maar over aan China wat die landen toch al in haar greep krijgt en Europese landen tegen elkaar uitspeelt.
De WTO en geglobaliseerde wereldhandel stuurt op standaarden van het land van herkomst, terwijl het onze volksgezondheid betreft. Ook daar mogen wij eisen stellen. De WTO moet Parisproof worden, kringloopmaatschappijproof/kringlooplandbouwproof. Dan heb je alle geexternaliseerde kosten doorberekend.
Consumptietaxen m.b.t. voedsel e.d. is een optie in de lijn van bonus-males, d.w.z. goed gedrag belonen en slecht gedrag beprijzen. Prima. Kan fundamenteler via een ecobudget. M.b.t. landbouw via ecosysteemdienten belonen. Kan in GLB en zo kom je van de platte subsidie af.
Hulde voor Joost de Jong voor dit blikverruimende artikel.
Martinus kroon #13 je bent één van de weinige agrariërs die ervoor pleit om de inkomensondersteuning helemaal af te schaffen. Dat siert je en dan heb je recht van spreken om een gelijk speelveld binnen (en buiten) Europa te willen. En dit roept vragen op:
- Hoe ziet dat gelijke speelveld binnen Europa eruit?
- Zijn dan ontheffingen van Europese richtlijnen dan wel of niet mogelijk (derogatie Nitraatrichtlijn en uitstel KRW)?
- Wat vinden agrariërs in andere sectoren van het afschaffen van de inkomensondersteuning?
- Hoe bereik je niet alleen een gelijk speelveld qua regelgeving, maar ook qua fysieke en maatschappelijke omstandigheden?
Etc. etc. etc.
Binnen NL is er geen gelijk speelveld qua regelgeving. Dus mag je dan wel een gelijk speelveld binnen de EU verwachten?