De eerste Amerikaanse stad met een frisdrank-tax

Twee derde van de (100.000) inwoners stemde vóór de zogenoemde ‘soda-tax’, ofwel accijns op frisdrank. Voorstanders verwachten dat de tax voor een daling in de consumptie zorgt en op die manier overgewicht, en de daarbij behorende aandoeningen, vermindert.

Impact op gedrag
Volgens Beth Weitzman, professor gezondheid en publiek beleid aan de universiteit van New York zijn 'consumption taxes' de meest effectieve vorm van beleid om gedrag te veranderen: "als de prijs omhoog gaat, gaat de consumptie omlaag. Dat hebben we herhaaldelijk gezien, bij tabak en alcohol en benzine", zegt zij. Sinds Mexico vorig jaar een suikertax invoerde, is de frisdrankverkoop daar met 10% gedaald en die van sap, water en light-dranken met 7% gestegen.

Trend-setter
De prijsverhoging zal ingaan op 1 januari 2015. Berkeley is daarmee een trendsetter. Het mag misschien geen verbazing wekken dat de tax juist in deze als progressief bekend staande stad wordt ingevoerd. Berkeley voorzag patiënten met een laag inkomen al van medische marihuana en is vooruitstrevend op het gebied van burgerrechten en recycling. Volgens voorstanders zal dit initiatief meer steden doen volgen.

Waterdicht
De regeling lijkt echter niet volledig waterdicht. De consument betaalt de tax niet direct op zijn frisdrankaankopen. Winkeliers en horecaondernemers moeten die afdragen. Zij kunnen de prijsverhoging voor frisdranken verdelen over andere producten zoals light frisdranken, melk en snacks. Omdat het niet om een hoog bedrag gaat, zal het verschil maken, zeggen tegenstanders: ‘Voor tien cent extra laat je de fles cola niet staan en als je een 12-pack wilt rijd je gewoon 50 cent brandstof om’. Hoewel de tax voor een breed scala aan gesuikerde drankjes geldt, zijn light dranken, chocolademelk, 100% fruitsappen en alcoholische dranken vrijgesteld.

Voor- en tegenstanders van de frisdranktax kijken vol spanning naar de effecten van de invoering. Krijgt de frisdrank-industrie gelijk en is er straks geen omzetdaling te zien? Of gaan de inwoners van Berkeley inderdaad minder frisdrank drinken en krijgt de sugartax ook elders in de VS navolging als een succesvolle maatregel tegen obesitas? De tijd zal het leren.

In Nederland wordt overigens al sinds 1972 accijns geheven op frisdrank, vruchten- en groentensappen en mineraalwaters. De 'verbruiksbelasting' bedraagt sinds 1 januari van dit jaar 5,7 of 7,59 cent per liter (frisdrank).

Fotocredits:Esparta Palma