Lees ook
Cotillard verlegt de verantwoordelijkheid voor eerlijke prijsafspraken van de supermarkt naar de verwerkers, die op hun beurt hun afspraken met boeren moeten regelen.

Op LinkedIn benadrukte Cotillard dat Intermarché geen onderhandelingen zal voeren met bekende zuivelproducenten zoals Lactalis, Sodiaal, Bel en Danone zolang zij geen akkoord hebben bereikt met hun boeren en de boerencoöperaties waar zij melk van afnemen. Normaal gesproken beginnen supermarkten hun onderhandelingen voor het volgende jaar in november. In Frankrijk is bij wet bepaald dat afspraken tussen supermarkten en hun leveranciers voor 1 maart vastgelegd moeten zijn.

Intermarché hoopt dat de zuivelindustrie uiterlijk 15 december een eerste akkoord bereikt met de boeren. De supermarkt zegt hiermee zijn belofte van 4 november waar te maken. Toen beloofde Intermarché boeren te zullen steunen. De belofte volgde op de weer opgelopen spanningen over lage melkprijzen, waarbij boeren vooral fabrikant marktleider Lactalis (bekend van onder meer Président) en beschuldigden van te lage inkoopprijzen.

Cotillard noemt het onzinnig om over prijzen te onderhandelen met verwerkers als boeren nog geen idee hebben van hun inkomen. "Als er niets verandert, moet je soms zelf de situatie forceren, ook als dat ongemak oplevert," zegt Cotillard. Zijn aanpak kreeg direct steun van Nicolas Chabanne, de oprichter van het eerlijke prijzenmerk C'est qui le patron.


In Frankrijk is al jaren commotie over de rol van supermarkten in de voedselketen. Zij worden geacht - zoals ook in Nederland vaak wordt betoogd - eerlijke prijzen met boeren af te spreken. Boeren leveren echter aan de handel en aan verwerkers van hun product, zoals zuivelfabrieken, bakkers en bedrijven die aardappelen, uien, spinazie, appels en ham verpakken. Cotillard richt zich nu vooral op de rol van de verwerkende industrie en grote consumentenmerken. Hij is te horen in een interview op BMFTV, waarin hij voorspelt dat voedselprijzen gemiddeld iets zullen dalen, maar nooit meer terugkeren naar het niveau van vóór 2022, het jaar waarin Rusland Oekraïne binnenviel. Levensmiddelen blijven duur.

Hij zegt ook niet uit te kunnen sluiten dat boeren in de komende maanden weer de straat op gaan vanwege onzekerheden over hun inkomen (zie het kader hieronder). Dat is voor Intermarché aanleiding om alvast te anticiperen op nieuwe protesten, door het debat over boereninkomens te forceren en transparantie af te dwingen over de verdeling van marges in de keten. Supermarkten verdienen net als boeren maar weinig aan elke euro die consumenten besteden. Cotillard aarzelt niet om de boeken te openen, indien nodig om te laten zien uit wiens marges het inkomen van boeren het eerlijkst kan worden verbeterd



De context van de dreigende boerenprotesten

Franse boeren klagen over lage inkomens, bureaucratische lasten, handelsakkoorden zoals Mercosur en onvoldoende ondersteuning bij uitdagingen zoals klimaatverandering en ziekten in de veehouderij. De protesten keren zich tegen het niet nakomen van beloftes die de voorgaande regering heeft gedaan.

De Loi d'orientation agricole (landbouworiëntatiewet) is vertraagd door de ontbinding van het parlement, nadat president Macron het kabinet van Gabriel Attal ontbond. Deze wet moet voedselsoevereiniteit versterken en jonge boeren ondersteunen. De 'anti-entrave'-wet moet productiebelemmeringen aanpakken, zoals het herautoriseren van uitgefaseerde pesticiden en het faciliteren van wateropslag.

Na de protesten van de winter van 2023/24 haalden de boeren een flink aantal punten binnen. Er werden administratieve hervormingen doorgevoerd op het gebied van inspecties, belastingvoordelen en sociale lasten voor noodlijdende boeren. Daarnaast werd een aanpassing van pensioenen voor boeren vanaf 2026 ingevoerd. Er zijn toezeggingen gedaan voor €4,32 miljard aan EU-landbouwsubsidies in 2024 en nieuwe leningen met staatsgaranties voor bedrijven in financiële problemen.

De eerste mest bij het belastingkantoor van Tarascon is alweer gestort

Boeren blijven echter ontevreden over het uitblijven van concrete inkomensverbeteringen. De sector lijdt onder stijgende kosten, mislukte oogsten door extreme weersomstandigheden en dierenziekten. Boeren voelen zich bedreigd door het Mercosur-handelsakkoord, dat goedkope landbouwproducten uit Zuid-Amerika op de Europese markt brengt. De Egalim-wetten, bedoeld om eerlijke prijzen voor boeren te garanderen, worden vaak niet nageleefd door industrie en detailhandel. Boeren eisen dat deze wetten worden uitgebreid naar andere sectoren zoals horeca en groothandel.

De uitvoering van nieuwe wetten en hervormingen wordt bemoeilijkt door de politieke instabiliteit in Frankrijk. Bij de laatste verkiezingen won links, maar het land kreeg een rechtse premier, Michel Barnier, en een verzwakte president. Frankrijk speelt een leidende rol in het verzet tegen het Mercosur-akkoord, maar krijgt binnen de EU niet alle landen mee.

Volgens de Franse socioloog François Purseigle sporen de grote landbouwkoepels FNSEA (vergelijkbaar met de Nederlandse LTO en de Vlaamse Boerenbond) en JA (vergelijkbaar met de Nederlandse NAJK en de Vlaamse Groene Kring) boeren aan tot acties om hun positie bij de verkiezingen van eind januari voor de Chambres d'agriculture te versterken. In bestuurlijk Frankrijk hebben deze per departement ingerichte Landbouwkamers een bepalende rol bij de uitvoering van het landbouwbeleid van de overheid. Om die reden zijn ze het strijdtoneel van concurrentie tussen de boerenorganisaties. De FNSEA, vergelijkbaar met LTO Nederland, kondigt voor maandag 18 november acties door heel Frankrijk aan. De snelwegen zouden niet geblokkeerd worden. LTO Nederland volstaat bij monde van haar voorzitter met zijn toedeloe-uitspraak naar overheid en publiek en lijkt na het uitdoven van de Farmers Defence Force niet meer op acties te zinnen.
Dit artikel afdrukken