In Frankrijk is een felle discussie losgebarsten over het voornemen van de regering om een extra belasting van 300 euro te heffen voor elke ton palmolie.
In de media wordt al de term 'Nutella-belasting' gebruikt, maar experts wijzen erop dat palmolie niet alleen in de populaire chocoladepasta, maar ook in tal van andere levensmiddelen voorkomt.
Volgens de regering is palmolie ongezond en leidt tot zwaarlijvigheid en hart- en vaatziektes. Toch wordt het product veelvuldig ingezet door de voedingsmiddelenindustrie omdat het goedkoper is dan alternatieven zoals olijfolie, boter of zonnebloemolie.
De Franse wetgever lijkt de wet óók en zelfs vooral aan te hebben genomen om de eigen teelt van zonnebloemolie te bevoordelen en de in een ernstige staat van tekort verkerende staatskas te spekken. Vanuit dezelfde houding voerde Frankrijk recent een extra belasting in op bier, maar niet op wijn. De Franse brouwerijen zorgen immers voor minder omzet dan de wijnindustrie.
Gezondheid kan worden gebruikt als welkom argument om de nationale winst- en verliesrekening wat meer in balans te brengen. Nochtans moet gesteld worden dat de vetten van palmolie, in duurzame en onduurzame vormen, slecht zijn voor onze gezondheid. Daarom zou het terecht kunnen zijn de olie uit de voedingseconomie te bannen.
Maleisië, een van de grootste palmolieproducenten ter wereld, protesteert. Het land stelt dat zijn economie door Frankrijk 'geweld' wordt aangedaan. Het land veroordeelt de 'NutellaTax' en herinnert de wereld eraan dat de keten 240.000 boeren en tienduizenden banen telt.
Fotocredits: Che mondo sarebbe senza Nutella, Stefano Petroni
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
De impact van verzadigd vet is afhankelijk van wat het vervangt. Verzadigd vet isocalorisch vervangen door koolhydraten is niet gunstig want daarmee verlaag je het HDL-cholesterol (wat tot voor kort als het 'goede cholesterol' werd beschouwd) en verhoog je triglyceriden, insuline en inflammatiefactoren (allemaal ongunstig in het licht van diabetes en hart- en vaatziekten).
Verzadigd vet vervangen door (meervoudig) onverzadigde vetzuren leidt tot een gunstige daling van het LDL-cholesterol (en een stijging van het HDL-cholesterol). Bij omega-3 vetzuren leidt het bovendien tot gunstige effecten op insuline gevoleigheid en inflammatiefactoren.
Verzadigde vetten zijn er ook nog in verschillende soorten (afhankelijk van ketenlengte). De lange verzadigde vetzuren zijn ongunstiger dan die met relatief korte keten. In kokosvet zit relatief veel laurinezuur (korte keten) en in palmolie relatief veel palmitinezuur (lange keten). Onverzadigde vetten zijn niet altijd gunstig. Industrieel worden ze vaak gedeeltelijk 'gehard'. Daarbij ontstaan transvetzuren die wel onverzadigd zijn maar ook slecht voor onder meer het LDL-cholesterol en daarmee het risico op hart- en vaatziekten verhogen. In vlees van zuivel komen ook van nature 'transvetzuren' voor. Die lijken even slecht als industrieel gemaakte transvetzuren.
Bij deze twee mooie verhalen over verzadigd vet:
- deze van Frits Muskiet (en Remco Kuipers + Frits' zoon) waarin hij de gehele 'verzadigd vet = slecht' hypothese naar de prullenbak verwijst
- en deze video van een uur van Donald Miller
@Lisa: interessant dat je zegt dat je er niet mee moet bakken. Heb je daar nog meer info over of een bron, of weet Jaap daar misschien nog wat van? Het enige wat ik erover kan vinden is een dierstudie waarbij meerdere keren verhitten van palmolie de beschermende werking (anti-aderverkalking) liet verdwijnen.
"Nochtans moet gesteld worden dat de vetten van palmolie, in duurzame en onduurzame vormen, slecht zijn voor onze gezondheid."
Dat is te kort door de bocht. Alleen de geraffineerde palmolie (in verwerkte producten) is schadelijk gebleken uit onderzoek, en is gefilterd van de flinke dosis betacaroteen, vitamine E, vitamine K en Q10. In die Nutella is het waarschijnlijk niet heel gezond.
De ongeraffineerde, rode palmolie lijkt vooral beschermend voor de gezondheid, o.a. vanwege voornoemde nutriënten, maar vanwege de aparte geur/smaak wil je dit alleen in specifieke gerechten gebruiken waar dit past.
Voor meer informatie over allerlei onderzoeken betreffende palmolie, lees dit artikel van dr. Stephan Guyenet.
Rode palmolie is per definitie ongeraffineerd en bevat al naar gelang de herkomst tussen de 3% en 12% vrij vetzuren (ter vergelijking: goede, ONgeraffineerde, extra vergine olijfolie bevat meestal niet meer dan 0,2%). Met zulke ongeraffineerde palmolie is het onmogelijk om te bakken. In West-Afrika en Brazilië wordt rode palmolie als afzonderlijk ingrediënt/kookolie gebruikt, als smaakmaker. Ook is de smaak van rode palmolie (voor beginners) vrij speciaal! Je moet ervan houden, ik vind goede rode palmolie overigens erg lekker.
Geraffineerde palmolie is niet meer rood en bevat al die genoemde vitamines niet (of nauwelijks) meer. Geraffineerde palmolie bevat geen vrije vetzuren meer en bevat een redelijke hoeveelheid enkelvoudig onverzadigde vetzuren en slechts ongeveer 10% meervoudig onverzadigde vetzuren. Ongeveer de helft bestaat uit verzadigde vetten.
Palmolie wordt meestal ook nog gefractioneerd met als gevolg dat er relatief iets minder verzadigd (ong. 40%)en iets meer onverzadigd vet in het eindproduct komt; maar de olie is nog steeds behoorlijk verzadigd.
Ter vergelijking: zonnebloemolie bevat nauwelijks verzadigd vet, slechts 20% enkelvoudig onverzadigd vet en de rest (ongeveer 60%) is meervoudig onverzadigd vet.
Kokosolie bestaat voor bijna 90% uit verzadigd vet, voor 6% uit enkelvoudig onverzadigd vet en bevat minimale hoeveelheden meervoudig onverzadigde vetzuren.
Hoe meer verzadigd vet, hoe beter de olie is om in te bakken en hoe stabieler deze blijft tijdens het bakken, waardoor minder vrije radicalen ontstaan en de olie langer te gebruiken is (in geval van frituren). Met geraffineerde kokosolie/kokosvet kun je dus geweldig frituren!
Is palmolie gezond? Dat hangt er vanaf of je de school aanhangt die verzadigd vet gezond vindt of de school die verzadigd vet verkettert! Ik vind verzadigd vet met enige mate fantastisch en prefereer geraffineerde palmolie boven zonnebloemolie om in te bakken en frituren. Met die rode, ongeraffineerde palmolie zou ik niet proberen te bakken, de vrije vetzuren komen namelijk bij bak- en braadtemperaturen in de vorm van dampen vrij, het rookpunt ligt heel laag. Bij Afrikaanse/Braziliaanse winkels kun je wel rode palmolie kopen om aan gerechten toe te voegen.
Maar....als producenten melkvet gaan vervangen door palmolie (wat bijv. gebeurt in melkpoeder en dus blijkbaar ook in de Nutella), dan haak ik af. Met palmolie om in te bakken is wat mij betreft niets mis, ook al is kokosvet misschien nog beter voor de gezondheid. Geraffineerd kokosvet is wel stukken duurder.
(Met dank aan mijn partner Jaap die gespecialiseerd is in de verwerking van plantaardige olie.)