3 min
De Franse filmserie L'effondrement (De ondergang) uit 2019, betrekt ons in de apocalyps, een eindtijd die niet zover verwijderd lijkt van ons huidige dagelijkse bestaan. In 8 korte afleveringen maken we mee hoe allerlei mensen reageren als het hele systeem, dat we van onze samenleving hebben gemaakt, langzaam maar zeker uit elkaar valt. In de supermarkt bijvoorbeeld, waar het eerste deel zich afspeelt.
Beeldschermen in de supermarkt zetten meteen de toon. In documentaire fragmenten vertelt een voice over ons dat er jaarlijks bos verdwijnt, met een oppervlakte van heel België. Een shot met levend opgehangen kippen in een slachterij wordt gevolgd door de boodschap dat een olie-embargo de beurskoersen drukt. Een man roept dat we de ondergang van onze beschaving mee gaan maken. Korte shots over consumentisme en oppervlakkige domheid wisselen deze onheilsboodschappen af. Daarna pas draait de camera zich naar Omar, de hoofdpersoon, die naar het beeldscherm kijkt. Omar, die we als kijker volgen als een schaduw, werkt als cassier in de super.
Tekort aan van alles
Net als een klant wil pinnen, valt de elektriciteit uit. De klant vraagt meteen aan Omar: "Kan dit wel in een supermarkt? Blijft de vriezer wel koelen?" Omar reageert nuchter en vriendelijk. In de 18 minuten die volgen, gebeurt van alles dat zijn stabiliteit flink op de proef stelt. Er ontstaat een licht dreigende sfeer als hij wordt gebeld en zijn telefoon het niet lijkt te doen. Klanten vragen hem of er geen tampons meer zijn, en waar de chocopasta is. En is er nog vis? Keer op keer legt hij uit dat er problemen zijn met de leveringen, vanwege brandstoftekorten. Ook aan een zwerver, die buiten gefrustreerd de afvalbakken inspecteert en hem vraagt of ze tegenwoordig niks meer weggooien.
Er volgt een incident met een groep jongeren, die zijn vrienden blijken te zijn. Ze kunnen niet betalen, de pinapparaten werken niet meer. De pinautomaten buiten ook niet. Ze proberen met karren vol boodschappen weg te komen. Ook zijn vriendin is daarbij. Ze zegt Omar dat het tijd is en dat ze nu moeten weggaan. Ze wil weg, voordat het openbaar vervoer ook niet meer werkt en ze helemaal geen kant meer op kunnen. Omar twijfelt, is aanvankelijk nog sceptisch. Als hij een grote zak rijst wil halen in het magazijn voor zijn vrienden, houdt een leidinggevende hem tegen. Hij moet het terugzetten. Vanaf morgen, zegt de manager, zullen ze enkel nog mondjesmaat aanvullen in de winkel, en hogere prijzen gaan vragen.
Hoe ervaren we de apocalyps?
Als de gewone wereld van een supermarkt uiteen begint te vallen, concentreert L'effondrement zich op wat mensen psychologisch ervaren, als de principes van de oude wereld ook niet meer kloppen, de regels veranderen, en daarmee ook hun gedrag. Wat te doen, als de ineenstorting een feit lijkt? Een ethiek nastreven, nog proberen de wereld die vergaat te redden, of redden wat je redden kunt en gaan voor het eigen vege lijf? Alles hangt met alles samen, lijken de makers te willen zeggen, en het is vijf voor twaalf. Ook al is de serie al uit 2019, ze lijkt actueler dan ooit.
De serie is - niet toevallig - door jonge mensen gemaakt. Ze plaatsten al langer filmpjes op Youtube, onder de naam Les parasites. Jérémy Bernard, co-regisseur, samen met Guillaume Desjardins en Bastien Ughetto, zegt dat het hun visie op de ineenstorting is, en dat ze hopen dat het niet zo zal lopen. Hij geeft toe "nogal pessimistisch" te zijn. De makers hebben dan ook, in praktische zin, het hele filmproces zo min mogelijk milieubelastend ingericht. En ze weten de urgentie die zij voelen effectief over te dragen door gebruik te maken van een camera die de hoofdpersoon ononderbroken volgt. Zo heb je als kijker geen andere keus dan erin gesleurd worden, of wegkijken. Deze sequentie shots zijn, naast het geluid, belangrijke redenen voor de beklemmende sfeer die de film kenmerkt.
Crisis tussen generaties
Het lijkt erop dat niet alleen de relatie van de mens met de aarde in een crisis is beland. Ook generaties onderling begrijpen elkaar maar slecht, zeker wat onze omgang met de aarde betreft. Want is het toeval, dat het vooral jonge mensen zijn, die zich aansloten bij Just stop Oil, de actiegroep die het meisje met de parel onlangs probeerde te besmeuren? Wat hun verhaal is, legt actievoerder Phoebe Plummers - die in Londen soep gooide over de Zonnebloemen van Vincent van Gogh - uit. "Dat schilderij werd beschermd door glas, maar de toekomst van jongeren wordt door niemand beschermd", zegt Plummers. "Toen je zag dat we soep gooiden, werd je boos? Omdat je dacht dat er iets moois en waardevols kapot ging?", vraagt ze zich af. "Dat is een logische reactie, maar waar is precies die emotionele reactie als deze planeet kapot wordt gemaakt?"
En is het toeval, dat het oudere Concertgebouwpubliek de jonge actievoerders, die eergisteren de uitvoering van Verdi's requiem verstoorden, de zaal uitknikkerde?
L'effondrement is momenteel te zien bij BNN/VARA en terug te zien op NPO plus. Kijken!
Dit artikel afdrukken
Tekort aan van alles
Net als een klant wil pinnen, valt de elektriciteit uit. De klant vraagt meteen aan Omar: "Kan dit wel in een supermarkt? Blijft de vriezer wel koelen?" Omar reageert nuchter en vriendelijk. In de 18 minuten die volgen, gebeurt van alles dat zijn stabiliteit flink op de proef stelt. Er ontstaat een licht dreigende sfeer als hij wordt gebeld en zijn telefoon het niet lijkt te doen. Klanten vragen hem of er geen tampons meer zijn, en waar de chocopasta is. En is er nog vis? Keer op keer legt hij uit dat er problemen zijn met de leveringen, vanwege brandstoftekorten. Ook aan een zwerver, die buiten gefrustreerd de afvalbakken inspecteert en hem vraagt of ze tegenwoordig niks meer weggooien.
Er volgt een incident met een groep jongeren, die zijn vrienden blijken te zijn. Ze kunnen niet betalen, de pinapparaten werken niet meer. De pinautomaten buiten ook niet. Ze proberen met karren vol boodschappen weg te komen. Ook zijn vriendin is daarbij. Ze zegt Omar dat het tijd is en dat ze nu moeten weggaan. Ze wil weg, voordat het openbaar vervoer ook niet meer werkt en ze helemaal geen kant meer op kunnen. Omar twijfelt, is aanvankelijk nog sceptisch. Als hij een grote zak rijst wil halen in het magazijn voor zijn vrienden, houdt een leidinggevende hem tegen. Hij moet het terugzetten. Vanaf morgen, zegt de manager, zullen ze enkel nog mondjesmaat aanvullen in de winkel, en hogere prijzen gaan vragen.
Hoe ervaren we de apocalyps?
Als de gewone wereld van een supermarkt uiteen begint te vallen, concentreert L'effondrement zich op wat mensen psychologisch ervaren, als de principes van de oude wereld ook niet meer kloppen, de regels veranderen, en daarmee ook hun gedrag. Wat te doen, als de ineenstorting een feit lijkt? Een ethiek nastreven, nog proberen de wereld die vergaat te redden, of redden wat je redden kunt en gaan voor het eigen vege lijf? Alles hangt met alles samen, lijken de makers te willen zeggen, en het is vijf voor twaalf. Ook al is de serie al uit 2019, ze lijkt actueler dan ooit.
De serie is - niet toevallig - door jonge mensen gemaakt. Ze plaatsten al langer filmpjes op Youtube, onder de naam Les parasites. Jérémy Bernard, co-regisseur, samen met Guillaume Desjardins en Bastien Ughetto, zegt dat het hun visie op de ineenstorting is, en dat ze hopen dat het niet zo zal lopen. Hij geeft toe "nogal pessimistisch" te zijn. De makers hebben dan ook, in praktische zin, het hele filmproces zo min mogelijk milieubelastend ingericht. En ze weten de urgentie die zij voelen effectief over te dragen door gebruik te maken van een camera die de hoofdpersoon ononderbroken volgt. Zo heb je als kijker geen andere keus dan erin gesleurd worden, of wegkijken. Deze sequentie shots zijn, naast het geluid, belangrijke redenen voor de beklemmende sfeer die de film kenmerkt.
Crisis tussen generaties
Het lijkt erop dat niet alleen de relatie van de mens met de aarde in een crisis is beland. Ook generaties onderling begrijpen elkaar maar slecht, zeker wat onze omgang met de aarde betreft. Want is het toeval, dat het vooral jonge mensen zijn, die zich aansloten bij Just stop Oil, de actiegroep die het meisje met de parel onlangs probeerde te besmeuren? Wat hun verhaal is, legt actievoerder Phoebe Plummers - die in Londen soep gooide over de Zonnebloemen van Vincent van Gogh - uit. "Dat schilderij werd beschermd door glas, maar de toekomst van jongeren wordt door niemand beschermd", zegt Plummers. "Toen je zag dat we soep gooiden, werd je boos? Omdat je dacht dat er iets moois en waardevols kapot ging?", vraagt ze zich af. "Dat is een logische reactie, maar waar is precies die emotionele reactie als deze planeet kapot wordt gemaakt?"
En is het toeval, dat het oudere Concertgebouwpubliek de jonge actievoerders, die eergisteren de uitvoering van Verdi's requiem verstoorden, de zaal uitknikkerde?
L'effondrement is momenteel te zien bij BNN/VARA en terug te zien op NPO plus. Kijken!
PBD Podcast sprak met Phoebe Summers en Anna Holland - van de soepact met de Van Gogh in Londen - over hun angst. Het werd een confrontatie tussen oudere mensen en twee jonge Just Stop Oil studenten.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#36 Frank Eric,
Als we de atmosferische CO2 concentratie terug kunnen brengen tot acceptabel, dat kunnen we doorleven, dooreten, doordrinken, blijven kibbelen en ons nageslacht zal dat ook kunnen doen tot de volgende ramp, namelijk die van explosies van zoönose infecties, het menselijk leven uiteindelijk slechts rudimentair laat overleven. Maar onze opvolger is dan al geboren uit een mengvorm van techniek en biochemie in een nog onbekende maar wel zeer efficiënte vorm voor de tijd die dan is.
Als we over 10 jaar constateren dat we te laat zijn, dan gaan we door met ons leven, eten, drinken en kibbelen worden we eerder ziek, wordt de wereld nog ongelijker, worden we ongelukkiger en ons nageslacht zal de wrange vruchten plukken van onze acties of nalaten daarvan.
Ik ga de vraag anders stellen: stel dat de CO2-concentratie verlagen dé silver bullet-oplossing is, kunnen we dan wat doen? Door allerlei (wissel)werking (systeem aarde) hebben we immers een bepaalde CO2-concentratie: door ons gestook, door bossen die wel of niet opnemen, oceanen idem, planten die anders gaan functioneren, etc. Maar stel dat we een machine hebben?
Vraag 2: stel dat het over 10 jaar toch wel duidelijk is, dat het de CO2-concentratie is, maar dat het wordt 'stupid, you are too late'?
Vraag 3 (ben ik ook niet tegen gekomen): stel dat we die machine hebben om de CO2 eruit te krijgen, komen we dan netjes terug in het holoceen? Dus in Nl dan weer van die snertzomers, af en toe sneeuw en elfstedentocht?
#35 Ton, " Volgens mij zijn de mensen die zich het minst aantrekken van het klimaat ook degene die geld en overmacht hebben." Klopt wel denk ik. De klappen die het klimaat gaat uitdelen komen het hardst bij de minst bedeelden. Omdat de elite goed in de slappe was zit, valt het hen niet op, dus zijn ze ook niet bereid om maatregelen te nemen..of te laat en te weinig. Ene Sigmund heeft daar een boek over geschreven 'De tragedie van de elite'. Ik ken alleen zijn voornaam, was een pool die de concentratiekampen had overleefd.
#32 Jeroen, adapt en adept zijn 2 zeer verschillende dingen. Ik denk dat je aanpassing bedoelt. Soms is aanpassen niet de juiste attitude, want dat betekent meer 'go with the flow' en je niet verzetten. Ik denk dat de mens zich niet zal aanpassen aan de nieuwe realiteit door zijn oerdrijfveren. Voor de een is dat activisme, voor de ander berusting en voor weer een ander schuilen. Ik denk dat activisme de enige houding is die in dit geval de wereld een richting op kan sturen, die ene of de andere kant uit. En dan is Trump net zo activistisch als Greta Thunberg. Ze hebben allebei een schare aan volgelingen, ze hebben beide iets megalomaans, ze agenderen beide. In deze wereld lijkt het momenteel wel een soort wedstrijdje touwtrekken. De winnaar daarvan wordt bepaald door overmacht of tijd. En omdat we in deze strijd de tijd niet vastgelegd hebben bepaalt de overmacht welke kant het uitgaat. Volgens mij zijn de mensen die zich het minst aantrekken van het klimaat ook degene die geld en overmacht hebben.
Daarom snap ik niet dat de mens die geen overmacht heeft, zich overlevert aan de mens die die overmacht wel heeft. In de UK is Truss met haar uitgesproken overmachtsidee zeer snel aan de kant gezet, maar haar partij kan door blijven gaan, door diezelfde overmacht. Dat maakt dat je je onmachtig voelt en nog een klein stapje verwijderd van onverschilligheid. Ik probeer zelf daarvoor te waken en het systeem er achter in het licht te zetten. Veel meer kan ik niet doen, behalve in mijn eigen kring beïnvloeden. En sinds haast een jaar is mijn kring uitgebreid met de Foodlog gemeenschap.
Otto #31, mijn gevoel zit dicht bij wat je daar zegt. Ik denk dat we -CO2 tot de silver bullet hebben gebombardeerd en daarmee veel te veel missen van de onderliggende fenomenen (die grotendeels onbeheersbaar zijn).
Jeroen, ik heb die voorbeelden/antwoorden niet, op de vele scifi fantasieën na. Uit de oude geschiedenis van onze soort weten we dat we onder de grond gingen wonen bij te ongunstige omstandigheden buiten. Uiteraard op plekken waar voedsel te vinden was.