4 min
Bent u ook zo verrast? En vraagt u zich ook af hoe het kan dat de omzetten in foodservice op niveau blijven? Hoe kan het dat ondanks alle aanwijzingen – zoals de torenhoge energie- en voedselprijzen – consumenten maar blijven besteden in restaurants en onderweg?
U bent niet de enige die zich dat afvraagt. Sinds oktober 2022 heb ik tientallen sleutelspelers in foodservice gevraagd naar hoe het gaat: bazen van ketens, groothandels, voedselproducenten, onderzoeksbureaus, consultants, ondernemers. En op een enkeling na, hielden we ons hart vast. Wat gaat er na de Summer of Love in 2022 gebeuren? De zomer waarbij het niet op kon, er niets te gek was, consumenten geld uitgaven als water omdat ze na twee jaar lockdown eindelijk weer een feestje mochten vieren. Hoe lang gaat deze euforie nog duren, vroegen we ons hardop af.
Vorig jaar na de Russische inval in Oekraïne stond het consumentenvertrouwen op een historisch dieptepunt. De geschiedenis leert dat een laag consumentenvertrouwen een dip in buitenshuis-bestedingen veroorzaakt. In september en oktober, als mensen teruggekeerd zijn van vakantie en de hoge energierekeningen op de mat vallen, dan zal de hand op de knip gaan, zo was de verwachting. Dan gaan consumenten twee dingen doen. Ze gaan minder vaak uit en als ze uitgaan, besteden ze minder. Dat is de logica van de homo economicus.
Hoe anders verloopt het tot nu toe. Het CBS meldt dat de economie het vierde kwartaal van vorig jaar groeide met 0,6%. Vooral consumenten gaven meer uit aan diensten, horeca en recreatie. Uit cijfers van Foodstep blijkt dat foodservice een relatief goed vierde kwartaal heeft gedraaid. Afgezet tegen 2019, is er sprake van een teruggang van slechts 0,6% in inkoopwaarde. Ook januari 2023 is een goede maand geweest. Hoe kan dit? Is de consument nog wel rationeel?
Er zijn drie verklaringen die hout snijden. De eerste is dat een belangrijk deel van de Nederlandse bevolking helemaal niet getroffen wordt door de crisis. Aan het eind van de maand houdt deze groep geld over voor leuke dingen. Er zijn 220.000 miljonairs in Nederland, meer dan 3 miljoen mensen hebben een vermogen van meer dan een ton. Voeg dat samen met empty nesters, babyboomers met pensioen, dinky’s (double income no kids), expats, yuppen en een nog altijd vitale zakelijke markt en je hebt hele groepen in de samenleving – gecentreerd in steden - die gewoon op restaurant kunnen blijven gaan.
De tweede verklaring is dat de inhaalslag langer duurt dan verwacht. De vloedgolf aan bedrijfsfeesten, live events en bruiloften mag dan wel enigszins voorbij zijn, het verlangen naar uitgaan blijft.
Nog een laatste verklaring zijn de grote steunmaatregelen van de overheid. Die hebben gezorgd voor maatschappelijke rust waardoor de consument niet in de paniekstand terecht is gekomen. Ook de uitzonderlijke lage werkloosheid zorgt voor een mindset waarbij consumenten de opgebouwde spaargelden blijven aanwenden voor leuke dingen.
Er vallen ook klappen
Het is overigens niet zo dat alle kanalen in foodservice profiteren van de vrijgevige consument. Logies scoort nog altijd sterk negatieve cijfers met -21,6% inkoopwaarde ten opzichte van ijkjaar 2019, het laatste jaar zonder corona. De teruggang van inkomend toerisme is de belangrijkste oorzaak. De drankverstrekkende sector draait in 2022 -18,3% minder omzet ten opzichte van 2019. Er vallen dus wel degelijk klappen, maar de pijn wordt ongelijk verdeeld.
Ondanks toelichtingen van CEO's over krimpende marges, groeit de onrust en verontwaardiging over de tweedeling in de samenleving. Want de crisis mag dan vooralsnog weinig zichtbaar zijn in foodservice, ze is er wel degelijk. Er is een groeiende groep mensen in Nederland die leeft in armoede. Voedselbanken kunnen de vraag niet aan, de verwarming staat in veel huizen laag. Er zijn zelfs particuliere initiatieven om vrouwelijke hygiëneproducten gratis ter beschikking te stellen omdat deze onbetaalbaar zijn geworden voor grote groepen gebruikers. Hoe navrant ook, blijkbaar heeft het gebrek aan koopkracht van deze groep consumenten beperkt invloed op de omzet van foodservice. Gaan we van een bedrijfstak van happy hour voor iedereen naar een bedrijfstak voor de happy few? De toekomst zal het uitwijzen.
Plezier en beleving in antwoord op spanning
Blijft ook in 2023 de zon schijnen? Of lijken we op het orkestje van de Titanic: we blijven spelen, ook al gaan we ten onder. Op 24 februari is het een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Militaire deskundigen verwachten heel binnenkort een tweede groots Russisch offensief. Opnieuw zal de geopolitieke spanning oplopen en impact hebben op markten en mindset van consumenten. Ook hoor je geluiden dat een groeiende groep zelfstandige ondernemers in foodservice besluit er mee te stoppen. De verdiensten wegen niet meer op tegen alle inspanningen. Het nieuwe van deze tijd is dat al die onzekerheid niet noodzakelijkerwijs hoeft te leiden tot lagere bestedingen. Het lijkt erop dat de homo economicus door de lockdowns veel emotioneler is geworden. In tijden van grote spanningen gunt hij zichzelf juist plezier en beleving.
Deze analyse verscheen eerder op Foodinspiration. Eveneens op Foodinspiration liet Inga Blokker van het Foodservices Instituut Nederland weten dat het ondernemersvertrouwen in de horeca snel daalt.
Dit artikel afdrukken
Vorig jaar na de Russische inval in Oekraïne stond het consumentenvertrouwen op een historisch dieptepunt. De geschiedenis leert dat een laag consumentenvertrouwen een dip in buitenshuis-bestedingen veroorzaakt. In september en oktober, als mensen teruggekeerd zijn van vakantie en de hoge energierekeningen op de mat vallen, dan zal de hand op de knip gaan, zo was de verwachting. Dan gaan consumenten twee dingen doen. Ze gaan minder vaak uit en als ze uitgaan, besteden ze minder. Dat is de logica van de homo economicus.
Ook januari 2023 is een goede maand geweest. Hoe kan dit? Is de consument nog wel rationeel?Drie verklaringen
Hoe anders verloopt het tot nu toe. Het CBS meldt dat de economie het vierde kwartaal van vorig jaar groeide met 0,6%. Vooral consumenten gaven meer uit aan diensten, horeca en recreatie. Uit cijfers van Foodstep blijkt dat foodservice een relatief goed vierde kwartaal heeft gedraaid. Afgezet tegen 2019, is er sprake van een teruggang van slechts 0,6% in inkoopwaarde. Ook januari 2023 is een goede maand geweest. Hoe kan dit? Is de consument nog wel rationeel?
Er zijn drie verklaringen die hout snijden. De eerste is dat een belangrijk deel van de Nederlandse bevolking helemaal niet getroffen wordt door de crisis. Aan het eind van de maand houdt deze groep geld over voor leuke dingen. Er zijn 220.000 miljonairs in Nederland, meer dan 3 miljoen mensen hebben een vermogen van meer dan een ton. Voeg dat samen met empty nesters, babyboomers met pensioen, dinky’s (double income no kids), expats, yuppen en een nog altijd vitale zakelijke markt en je hebt hele groepen in de samenleving – gecentreerd in steden - die gewoon op restaurant kunnen blijven gaan.
De tweede verklaring is dat de inhaalslag langer duurt dan verwacht. De vloedgolf aan bedrijfsfeesten, live events en bruiloften mag dan wel enigszins voorbij zijn, het verlangen naar uitgaan blijft.
In plaats van spullen kopen jongere generaties ervaringen. Ze gaan niet naar de meubelboulevard, ze gaan naar festivalsGedurende corona zijn velen – met name jongere generaties - erachter gekomen hoe belangrijk buitenshuis eten en drinken voor hen is. Het is onderdeel van een levensstijl die ze niet meer willen missen. In plaats van spullen kopen ze ervaringen. Ze gaan niet naar de meubelboulevard, ze gaan naar festivals. Sprekend voorbeeld is de run op tickets voor Lowlands: 60.000 tickets à 300 euro binnen een kwartier uitverkocht. Crisis, welke crisis? Grote groepen vinden een emotioneel product belangrijker dan een fysiek product.
Nog een laatste verklaring zijn de grote steunmaatregelen van de overheid. Die hebben gezorgd voor maatschappelijke rust waardoor de consument niet in de paniekstand terecht is gekomen. Ook de uitzonderlijke lage werkloosheid zorgt voor een mindset waarbij consumenten de opgebouwde spaargelden blijven aanwenden voor leuke dingen.
Er vallen ook klappen
Het is overigens niet zo dat alle kanalen in foodservice profiteren van de vrijgevige consument. Logies scoort nog altijd sterk negatieve cijfers met -21,6% inkoopwaarde ten opzichte van ijkjaar 2019, het laatste jaar zonder corona. De teruggang van inkomend toerisme is de belangrijkste oorzaak. De drankverstrekkende sector draait in 2022 -18,3% minder omzet ten opzichte van 2019. Er vallen dus wel degelijk klappen, maar de pijn wordt ongelijk verdeeld.
De crisis mag dan vooralsnog weinig zichtbaar zijn in foodservice, ze is er wel degelijkDe ongelijke verdeling is niet alleen in de branche zichtbaar, het lijkt te gelden voor de hele samenleving. De groeiende winstcijfers in 2022 van grote concerns als Heineken, Unilever en Ahold roepen vragen op bij de kritische pers. Nemen de bedrijven wel een voldoende deel van de kostenstijgingen voor hun rekening? Zijn aandeelhouders financieel beter af dan de klanten van deze bedrijven?
Ondanks toelichtingen van CEO's over krimpende marges, groeit de onrust en verontwaardiging over de tweedeling in de samenleving. Want de crisis mag dan vooralsnog weinig zichtbaar zijn in foodservice, ze is er wel degelijk. Er is een groeiende groep mensen in Nederland die leeft in armoede. Voedselbanken kunnen de vraag niet aan, de verwarming staat in veel huizen laag. Er zijn zelfs particuliere initiatieven om vrouwelijke hygiëneproducten gratis ter beschikking te stellen omdat deze onbetaalbaar zijn geworden voor grote groepen gebruikers. Hoe navrant ook, blijkbaar heeft het gebrek aan koopkracht van deze groep consumenten beperkt invloed op de omzet van foodservice. Gaan we van een bedrijfstak van happy hour voor iedereen naar een bedrijfstak voor de happy few? De toekomst zal het uitwijzen.
Plezier en beleving in antwoord op spanning
Blijft ook in 2023 de zon schijnen? Of lijken we op het orkestje van de Titanic: we blijven spelen, ook al gaan we ten onder. Op 24 februari is het een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Militaire deskundigen verwachten heel binnenkort een tweede groots Russisch offensief. Opnieuw zal de geopolitieke spanning oplopen en impact hebben op markten en mindset van consumenten. Ook hoor je geluiden dat een groeiende groep zelfstandige ondernemers in foodservice besluit er mee te stoppen. De verdiensten wegen niet meer op tegen alle inspanningen. Het nieuwe van deze tijd is dat al die onzekerheid niet noodzakelijkerwijs hoeft te leiden tot lagere bestedingen. Het lijkt erop dat de homo economicus door de lockdowns veel emotioneler is geworden. In tijden van grote spanningen gunt hij zichzelf juist plezier en beleving.
Deze analyse verscheen eerder op Foodinspiration. Eveneens op Foodinspiration liet Inga Blokker van het Foodservices Instituut Nederland weten dat het ondernemersvertrouwen in de horeca snel daalt.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Sido: ik gun restaurants alles... ga graag soms uit eten, mede bepalend voor een levendige gemeenschap, culinaire cultuur. Maar die individuele bezorgservices - met haar extra kosten die ergens van betaald moeten worden - mogen van mij de pot op (catering een ander verhaal). Groot probleem toch ook de meestal minimale salariëring van het personeel, ondanks zware werkomstandigheden, productiesnelheid en tegelijk uitspringend culinair niveau eisen (reden waarom mijn creatieve jongste zoon het koks beroep verlaten heeft... zonde... hij overtreft mij met al mijn kennis ruimschoots, al houd ik mijn specialiteiten) (hij geniet nu van zijn vrijheid 's avonds, hogere salaris... maar denkt wel met weemoed terug aan zijn ideaal)
Ik heb in corona-tijd wel gemerkt dat het CBS graag positieve cijfers naar buiten mag brengen en ook niet schroomt zich te richten op de meest gunstige interpretatie van de cijfers.
Want wordt er in deze cijfers wel gecorrigeerd voor inflatie en moet je ook corrigeren naar bevolkingsgroei (Deze was stevig in 2022)?
Zie bijvoorbeeld dit artikel: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/48/omzet-horeca-stijgt-met-bijna-3-procent-in-derde-kwartaal
Bij de groei cijfers van de horeca is er ook een grafiek te zien waarin gecorrigeerd wordt voor prijswijzigingen (inflatie), en er dus naar volume wordt gekeken. Het beeld is dan al iets minder rooskleurig. Het volume is weliswaar hersteld tot net iets boven pre-corona-tijd. Maar dit kan uiteraard volledig verklaard worden door de inhaalslag op bruiloften en feestjes, maar ook door inhaal op tripjes en vakanties. En ook de bevolkingsgroei zal tot meer horeca-consumptie geleid hebben. Het effect van de inhaalslag is nu langzaam aan het verdwijnen.
Wat ook niet vergeten moet worden is dat het aantal horecavestigingen stevig is gegroeid de afgelopen decennia, zelfs in corona-tijd. De koek moet dus in steeds meer stukjes verdeeld worden. Die kruimels die overblijven zullen toch snel te weinig worden.
Voor een minimaal - en iets hoger - inkomen ligt de inflatie ook veel hoger. Omdat de bestedingen van het overblijvende inkomen heel anders liggen dan bij méér verdieners, met luxe non-food goederen die nauwelijks in prijs toegenomen zijn.
Zaken die ik normaal gewend was te kopen, nu zelfs 100% duurder! Zoals mijn favoriete pasta.... eier (20%) Spätzle.... vorig jaar 0,99 (500 gram).... nu 1,99 bij de Lidl. Die kan ik me niet meer veroorloven. Zelfs tomaten bezuinig ik op voor een prijs nu van 3,50 de kilo....
En dan verkeer ik nog niet op het randje, of daaronder... zoals zovelen (maar moet voorkomen dat ik in een negatieve spiraal terechtkom).
Wat betekent dat voor goede voeding als basis voor de Volksgezondheid? (zelfs voor al die afnemers van duurder kant-en-klaar bezorgen?). Ik kan met kennis mijn betaalbare gezonde weg nog goed vinden.... maar er zijn er maar weinig in mijn 'segment' die dat ook kunnen... door allerlei oorzaken.
ByTheWay...de overheid blijft dom doorgaan op deze weg, zonder enige verwoorde visie vertaald in concreet veranderend Voedingsbeleid. (behalve een vage subsidie voor scholen, en 'zie maar wat je ermee doet'). Het neerwaartse voedingspatroon doorbreken dat tot zo een enorme maatschappelijke en persoonlijke schade leidt is a bridge to far voor dit kabinet. De Wetenschap -zoals uit Zweden - is er al lang! Leerlingen op de middelbare school daar compleet geshockeerd door de gemiddelde schoollunch in Nederland.
En pizza's lijken erin gedrild bij de meerderheid.... door al die Amerikaanse films? Maakte vaak mee dat collega's dagelijks een pizza lieten bezorgen, ik mijn zelfgemaakte maaltijd - rest van de dag ervoor - opwarmend op bord in de magnetron...
Laat al die bezorgservices maatschappelijk nuttiger werk gaan doen. We komen arbeidskrachten tekort in sectoren die ertoe doen. En daar valt ook meer mee te verdienen, dan met een mand op een scooter/fiets of in een bestelbusje.... die je niets echt brengt... wel de klant voor de laagste prijs.
Ik schaam me voor ons land als ik al die koeriers zie! En snap het beleid niet.
Hans, heb je inflatie meegerekend? Bij een gelijkblijvende omzet of een kleine teruggang in euro's is de werkelijke teruggang veel groter als de inflatie meer dan 10 % is!
'maar of dat geldt voor iedereen??'
je leven, kinderen, opofferen aan je werkuren? De meest basic menselijke behoefte mét Liefde (samen) uit het oog verliezend? Als dat zo nodig is... dan maar kant en klare dure gezonde en lekkere bezorg voeding. Géén pizza of frites-kapsalon... maar 'gewoon' boerenkoolstamp met jus (vlees/ vleesvervanger), augurk en mosterd.
Kennis en ontwikkeling, extra gezelligheid, levert dat niet op.
Van zo een enorm belang in ons gevecht tegen welvaartsziekten, die zo ongelofelijk toenemend veel geld kosten.
Kennis, voeding in het onderwijs, motivatie.... betaalbaarheid... (grote subsidies voor fossiel maar 18% BTW op biologisch... had gehoopt dat mijn laatst gekozen partij D66 die afgeschaft zou hebben... nu maar GL/PvdA)