13
Fotocredits: 'Pot', Pixabay

FlashVolledige kringlooplandbouw is een illusie

Dat zegt bodemexpert Ruud Hendriks van de biologische MBO-opleiding Warmonderhof in Dronten, een man die kringlopen en biologische landbouw alleen al vanuit zijn leeropdracht een warm hart toedraagt.

Van oudsher is er altijd uitspoeling van meststoffen geweest. Uitspoeling betekent dat een deel niet door de te telen gewassen wordt opgenomen. Voor stikstof is dat in Nederland bijvoorbeeld zo'n 45%, zegt Hendriks. Nog eens 45% wordt mensenpoep en -pies en komt niet meer op het land, maar verdwijnt via de riolen en wordt verbrand als rioolslib. Het mag namelijk niet op het land gebruikt worden. En als het wel zou mogen, dan zou het niet geschikt zijn als biologische mest omdat mensen maar een paar procent biologisch eten.

Een groot dilemma dus in een land dat sinds minister Schouten van Landbouw zegt voor kringlooplandbouw te willen gaan. Hendriks eerste zorg - net als die van Theun Vellinga - is de herintroductie van mensenmest in de landbouwcyclus. Maar daarmee is landbouw nog niet biologisch, want de uitspoeling blijft in de tientallen procenten lopen. Bovendien zet het biologisch op achterstand.

Hendriks zegt op Ekoland: "Al wordt álles uit de maatschappij weer teruggebracht in het landbouwsysteem, dan nóg heeft de landbouw onvermijdelijk verliezen die moeten worden aangevuld. Daarbij is dit pas mogelijk wanneer een flink deel van de maatschappij biologisch consumeert. Overigens hebben alle landbouwsystemen met deze verliezen te maken. Mijn grootse zorg is dat de gangbare landbouw werk gaat maken van retourstromen. Mogelijk door het inzetten van rioolslib, zoals in het buitenland al gebeurd. Dit is een mooie ontwikkeling, maar zet de biologische landbouw op ‘achterstand’ omdat deze sector voorlopig nog geen retourstromen kan benutten en dientengevolge inteert.”

Wie even doordenkt, concludeert: als kringlooplandbouw niet kan, is biologische bemesting al helemaal een illusie. Wat betekent dat voor beleidsmakers die juist een forse groei van biologisch promoten?

Wat best bizar is: Oekraïne - een belangrijke veevoerproducent - exporteerde in het oorlogsjaar 2022 13% meer biologisch, waaronder het nodige veevoer. Zonder de mest (via het voer) daarvandaan zou het areaal biologische planten hier niet bemest kunnen worden.

Ekoland - Ruud Hendriks: ?Volledige kringlooplandbouw én volledige biologische landbouw is niet haalbaar? | Ekoland.nl - Nieuws en kennis voor de biologische sector, 6 mrt 2023
  • Waardeer dit artikel door het te delen:
Laden...
Ton Terlouw
Ton Terlouw Bodemvruchtbaarheid, plantweerbaarheid
  • #13
  • 12 mrt '23
  • 0:30

Ik ben het eens met Ruud en anderen dat een gesloten kringloop niet lukt. In onze wereld zie ik het ook niet gebeuren dat de haber/bosch stikstof verdwijnt. Ik zie ook de wetgeving voor biologische landbouw nog wel veranderen om duurzamere teelten uit te breiden.
Er is nog een wereld te winnen in het verbeteren van technieken om de bodemvruchtbaarheid te verhogen, als er gewerkt wordt aan optimalisatie ipv maximalisatie. Met name technieken gebruiken om uit- of afspoeling naar grond/oppervlakte water en ammonium vervluchtigen tegen te gaan. Ook de interactie tussen bodemleven en plant en combinatie teelt verdient veel meer aandacht in de gangbare landbouw. Dit alles gaat dan wel ten koste van kunstmest gebruik.

Willem van den Akker
Willem van den Akker Land- en tuinbouw
  • #12
  • 11 mrt '23
  • 20:34

Dit is hetzelfde, #6, Dick, dan hoe de arme zandgrond in Nederlandrond 1850 vruchtbaar werd gemaakt door veevoer uit de VS. (Wijsheid uit het boek van Frans Aarts, boeren in de peel en kempen omstreeks 1800).

Gerard Oomen
Gerard Oomen Land- en tuinbouw
  • #11
  • 9 mrt '23
  • 17:07

In een uitgebreid reviewwordt besproken wat de perspectieven zijn van het gebruik van steenmeel. In geval van zure gronden in de tropen zijn die er zeker. Zo worden in Brazilië op 5 miljoen ha diverse soorten lokaal gewonnen silicaten met positief resultaat gebruikt ( d.w.z. op ca 8 procent van het totale areaal akkerland). Ze worden daar als serieus alternatief gezien voor kalk, kieseriet, kalizouten en als een bron van micro-nutriënten en silicium. Met als bijkomend voordeel dat bij de verwering CO2 wordt vastgelegd. Voor gematigde streken is het allemaal nog niet zo duidelijk, maar er valt nog wat te ontdekken. De voorraden zijn in elk geval onuitputtelijk, zelfs een oude podzol in de Drunense duinen bestaat nog voor 10% uit kaliveldspaat , goed voor 8000 kg K/ha in de bovenste 50 cm. Grasklaver groeit in een potproef al jaren goed op een ondergrond van de Kempen ( formatie van Sterksel), nadat wat sulfaat was toegevoegd. Zo draait Mariënhöhe op een droogtegevoelige zandgrond niet ver van Berlijn al bijna 100 jaar op verwering van primaire mineralen. Het is een landgoed met bos, bomen en struiken langs de lanen, een boomgaard, weides, akkerland, groentetuin, koeien, kippen, bijen en varkens. Veel interne nutriëntenstromen. Mooie plek ook. Op zulke bedrijven valt nog wat te leren. Laten we ze goed bestuderen.

Piet Hermus
Piet Hermus landbouw, schrijft wel eens wat
  • #10
  • 8 mrt '23
  • 21:08

#8 Ruud. Prachtig dat jij wilt tellen, zoals het hoort bij landbouw (en niet-landbouw ook) en kringlopen en niet doet aan ins blauwen hinein wat weglullen... het tellen aan en van mineralen en energie.

Tom Hoppen
Tom Hoppen Onderwijs / Blue Economy / ZERI
  • #9
  • 8 mrt '23
  • 13:20

We zitten in een systeem van extracties. Het kan niet zijn eigen broek ophouden maar moet zijn input ergens anders vandaan halen, in landbouw en industrie. Bodemerosie is een probleem omdat we het belang van (permanente) bodembedekking niet erkennen, met erosie, verdamping (droogte), stofstormen, modderstromen (waar meer hoogteverschil is) tot gevolg. Bodem moet permanent bedekt zijn. Hoeveel winst valt daar te behalen?

Ik vind een reactie niet ok

Help de schrijver de juiste toon te vinden waarop je naar hem of haar wilt luisteren.
Klik op de naam van de schrijver en gebruik het "Stuur een mail" veld op zijn of haar profiel om je bericht te versturen.

sluit

Log in om te reageren en duimen uit te delen. Nog geen account? Meld je nu aan!

Lees alles over reageren in de gespreksregels.