FlashVolledige kringlooplandbouw is een illusie
Dat zegt bodemexpert Ruud Hendriks van de biologische MBO-opleiding Warmonderhof in Dronten, een man die kringlopen en biologische landbouw alleen al vanuit zijn leeropdracht een warm hart toedraagt.
Van oudsher is er altijd uitspoeling van meststoffen geweest. Uitspoeling betekent dat een deel niet door de te telen gewassen wordt opgenomen. Voor stikstof is dat in Nederland bijvoorbeeld zo'n 45%, zegt Hendriks. Nog eens 45% wordt mensenpoep en -pies en komt niet meer op het land, maar verdwijnt via de riolen en wordt verbrand als rioolslib. Het mag namelijk niet op het land gebruikt worden. En als het wel zou mogen, dan zou het niet geschikt zijn als biologische mest omdat mensen maar een paar procent biologisch eten.
Een groot dilemma dus in een land dat sinds minister Schouten van Landbouw zegt voor kringlooplandbouw te willen gaan. Hendriks eerste zorg - net als die van Theun Vellinga - is de herintroductie van mensenmest in de landbouwcyclus. Maar daarmee is landbouw nog niet biologisch, want de uitspoeling blijft in de tientallen procenten lopen. Bovendien zet het biologisch op achterstand.
Hendriks zegt op Ekoland: "Al wordt álles uit de maatschappij weer teruggebracht in het landbouwsysteem, dan nóg heeft de landbouw onvermijdelijk verliezen die moeten worden aangevuld. Daarbij is dit pas mogelijk wanneer een flink deel van de maatschappij biologisch consumeert. Overigens hebben alle landbouwsystemen met deze verliezen te maken. Mijn grootse zorg is dat de gangbare landbouw werk gaat maken van retourstromen. Mogelijk door het inzetten van rioolslib, zoals in het buitenland al gebeurd. Dit is een mooie ontwikkeling, maar zet de biologische landbouw op ‘achterstand’ omdat deze sector voorlopig nog geen retourstromen kan benutten en dientengevolge inteert.”
Wie even doordenkt, concludeert: als kringlooplandbouw niet kan, is biologische bemesting al helemaal een illusie. Wat betekent dat voor beleidsmakers die juist een forse groei van biologisch promoten?
Wat best bizar is: Oekraïne - een belangrijke veevoerproducent - exporteerde in het oorlogsjaar 2022 13% meer biologisch, waaronder het nodige veevoer. Zonder de mest (via het voer) daarvandaan zou het areaal biologische planten hier niet bemest kunnen worden.