Flash^Gelukkig met vijf keer zoveel boeren

#36 ellen, ik zie het toch wat anders.
1) je hebt pech. Meino Smit heeft het over het (fossiele) energiegebruik in de landbouw versus de eetbare opbrengst. Dit onderzoek heeft zich gekruist met de al een tijdje bestaande belangstelling voor de agrarische sector, dus, zo lijkt mij, kwam de Vk met het artikel. Dit is misschien een sociologische verklaring.
Dick kwam trouwens met de vraag, waar die belangstelling (vooral de laatste tijd) voor de agrarische sector vandaan komt, vraag is niet beantwoord.
2) Smit nam als uitgangspunt het akkoord van Parijs, en ging aan de slag hoe een fossielvrije landbouw eruit zou kunnen zien. Pech, want ook andere sectoren kunnen onder zo'n vergrootglas; hoe zou de industrie eruit kunnen zien zonder (of weinig) fossiel? Of jouw vroegere sector, de bouw?
3) "is het de bedoeling dat dit werkelijk een denkrichting moet worden waar het met de landbouw heen moet?" Smit zegt dit bij 'conclusies': "de huidige landbouw moet snel worden omgevormd tot een duurzame landbouw".
Misschien kan je dat beter zo stellen; de huidige samenleving moet snel worden omgevormd tot een duurzame samenleving. Met het duurzaamheids begrip van Smit: het produceren van goederen en diensten met zo weinig mogelijk energie, grondstoffen en zo min mogelijk negatieve effecten.
Het is Piet Hermus zijn 'kringlooplandbouw in een kringloopsamenleving' in feite.

Het boek ‘Meat a benign extravagance’ van Simon Fairlie besteed een hoofdstuk aan paardenkracht versus trekkerkracht. (Muscle or Machine)
Hij komt tot de conclusie dat zowel voor paardenkracht als voor met biobrandstoffen aangedreven trekkers ongeveer evenveel land nodig is: ongeveer 10% van de te bewerken cultuurgrond. (in dit stuk worden de percentages geschat op 11% voor paardenkracht en op 25% voor biobrandstoffen).
Hij merkt verder op dat er veel meer onderzoek wordt verricht naar biobrandstoffen dan naar dierlijke tractie, terwijl het laatste nog steeds de meest gebruikte hernieuwbare vorm van energie is in de landbouw.
Verder schrijft hij dat een persoon met een trekker in eenzelfde tijd 20x meer kan ploegen dan met een paardenspan. Voor inzet met paarden is veel meer mankracht nodig om deze aan te sturen.
Hij sluit zijn hoofdstuk af met de volgende zin:
“De sociaal ecoloog zal de zaak echter anders zien. Tijd mag dan geld zijn, maar snelheid is, hoewel lucratief, onevenredig duur in energie; en wat energie betreft, is het land schaars, niet de mensen. Meer mensen op het land betekent minder mensen op de straat; en mensen op het land produceren energie, terwijl mensen op de straat die verbruiken”.

Ik ben wel benieuwd hoe anderen denken over die hoge inzet van fysieke arbeid. Achterom werd ik terecht gewezen op mijn cynisme in #13. Mijn cynisme komt voort uit het voorstel 5x zoveel arbeidskrachten in te zetten terwijl er tegenwoordig al goedkope krachten uit het buitenland moeten worden gehaald om het werk in de landbouw tijdens drukke periodes rond te krijgen.
Onlangs werd op de Franse TV de documentaire "Nous Paysans" uitgezonden. Over de ontwikkelingen in de landbouw tijdens de laatste eeuw en hoe deze ontwikkelingen Frankrijk hebben gevormd. Er werden beelden getoond hoe het leven voor de mechanisatie eruit zag. Inderdaad gezellig met zijn allen op het land, met rijkelijk gevulde gemeenschappelijke maaltijden maar ook het fysieke afzien en de tranen van een boerenzoon die over het leven en de handen van zijn moeder vertelde. Gekromde vingers die ze niet meer recht kon trekken vanwege het jarenlange werken met de greep en het handmelken van de koeien. Lichamen werden letterlijk gevormd door de zware noeste arbeid op het land.

Ik had mij voorgenomen niet meer te reageren, omdat ik het eigenlijk zonde vind van de tijd (die ik eigenlijk moet gebruiken om stenen van het land te rapen voordat grote machines komen maaien), maar doe het nu toch omdat ik zag dat ook Trouw een heel artikel besteedde aan Smit. Zowel de Volkskrant als Trouw nemen de lichamelijk arbeidsintensieve voorstellen van Meino Smit serieus, lijkt het. Ik vraag mij af waarom nu opeens dat fysieke werk op het land wel aantrekkelijk zou zijn. Zijn dergelijke stukken ter vermaak (Meino Smit weet zijn verhaal met poëtische schoonheid te brengen), omdat alleen extreme voorstellen lezers trekken of is het de bedoeling dat dit werkelijk een denkrichting moet worden waar het met de landbouw heen moet? In de bouwwereld, mijn vorige vakgebied, wordt iemand die iets dergelijks voorstelt (weg met fossiel en alles met spierkracht) voor de bouw denk ik weggezet als een wappie. Het haalt in ieder geval niet de MSM. Ik ben geen socioloog maar zou dit wel graag willen begrijpen.

In die paardenbijlage (pagina 190) rekent Smit voor dat een paard slechts 9000 uur werkt in zijn 15 levensjaren. De effectieve werktijd van het paard is dan 6,8%, zegt Smit. De rest van de tijd moet het beest wel eten. In tegenstelling tot een tractor, die hoef je niet elke dag vol te tanken als-ie stil staat. Uit de paardenbijlage van Smit begrijp ik ook niet waarom je een paard nog zou aanhouden na zijn werkzame leven: als je dan toch streeft naar hoge energetische efficiëntie, dan zou ik zeggen: meteen slachten en opeten als hij niet meer kan ploegen, en niet nog drie jaar blijven voeren.
En inderdaad, Jopie Duijnhouwer , Smit lijkt nogal selectief gegrasduind te hebben in de literatuur.
Wellicht wil Jan Douwe van der Ploeg zelf ook nog reageren in deze draad; hij kan misschien wat van onze vragen beantwoorden en kritiek op het proefschrift weerleggen.

Frank Eric van der Meer Als er door de klimaatverandering niets groeit, kun je altijd het paard nog zelf opeten.

Met de huidige bedrijfsgroottes is dit eigenlijk niet haalbaar. Als we op PK overgaan moeten we ook hier kleiner gaan boeren of de loonwerker extra inschakelen. Dus die 5 maal meer boeren lijkt me dan nog een onderschatting

#32 De analyses in Chapter 6, blz 155 en verder, uit Energy in Nature and Society van Smil ontbreken jammer genoeg ook.