image De Europese Unie heeft boerenkaas erkend als een Gegarandeerde Traditionele Specialiteit (GTS). Dit betekent dat alleen kaas die bereid is op de boerderij volgens een traditionele bereidingswijze met rauwe melk als 'Boerenkaas' mag worden verkocht. Boerenkaas is het eerste Nederlandse product dat beschermd wordt door de Europese verordening die gaat over gegarandeerd traditionele specialiteiten voor landbouwproducten en levensmiddelen. Nederland heeft wel al enkele landbouwproducten die door Brussel erkend zijn als Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB). Dit zijn de kazen Noord-Hollandse Gouda, Noord-Hollandse Edammer, Boeren-Leidse met sleutels, Kanterkaas, Kanternagelkaas en Kanterkomijnekaas, en de aardappel Opperdoezer ronde. De Beschermde Oorsprongsbenaming wordt verleend wanneer productie, verwerking en bereiding plaats vinden binnen een bepaald geografisch gebied en volgens een erkende en gecontroleerde werkwijze.

Ook slaagde Nederland er in de erkenning Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) voor de Westlandse Druif te krijgen. Bij de Beschermde Geografische Aanduiding moet minimaal één van de productie-, verwerkings- of bereidingsstadia voldoen aan de geografische oorsprong, of heeft het product een bepaalde faam binnen een afgebakend gebied.

De vermelding Gegarandeerde Traditionele Specialiteit die boerenkaas nu heeft gekregen benadrukt de traditionele samenstelling of productiemethode, los van de herkomst. Minister Veerman van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de Bond van Boerderij Zuivelbereiders waren ruim drie jaar geleden begonnen met de aanvraag voor deze Europese erkenning. Het ministerie onderzoekt of ook andere producten in aanmerking komen voor een Europese bescherming, zoals Gouda Holland en Edam Holland.

Boerenkaas
Boerenkaas is een halfharde kaas en is erkend als Gegarandeerde Traditionele Specialiteit omdat het zich duidelijk onderscheidt van andere kazen en van generatie op generatie is gemaakt volgens een traditionele en gecontroleerde bereidingswijze. De Europese erkenning van Boerenkaas geeft consumenten de garantie dat deze kaas volgens de ambachtelijke bereidingswijze met verse rauwe melk op de boerderij gemaakt is.

Boerenkaas werd tot voor kort beschermd door de landbouwkwaliteitsregeling kaas. Die regeling komt echter in het kader van de administratieve lastenverlichting te vervallen. De rijksmerken voor Boerenkaas mogen tot eind 2007 gebruikt worden.

Eeuwenlange traditie
Sinds de achtste eeuw wordt in Nederland kaas gemaakt, zo melden oude geschriften. In de negentiende eeuw verschoof de zuivelbereiding langzaam van boerderij naar fabriek. Grotere hoeveelheden werden verwerkt, de afstand van producent naar verwerker werd groter en daarmee ontstond er een noodzaak voor fabrieken om de melk te pasteuriseren. Voor de productie van Boerenkaas wordt echter tot op de dag van vandaag rauwe melk gebruikt die geen enkele behandeling heeft ondergaan. Hierdoor blijven meer smaakeigenschappen van de melk behouden. Boerenkaas is geen gestandaardiseerd eenheidsproduct. Per kaasboerderij proeft men de verschillen in diervoer, grondsoort, gras, receptuur, en bereidingswijze. De bereiding is voor een groot deel handwerk. De smaak van Boerenkaas varieert ook per seizoen en wordt sterker naarmate de rijping vordert.

Boerderijzuivelbereiders
In Nederland werken ongeveer 350 bereiders van Boerenkaas. De productie van Boerenkaas ligt de afgelopen jaren redelijk stabiel rond de 6.500 ton, (gemiddeld bijna 20 ton kaas per bedrijf). De meeste bedrijven bereiden Boerenkaas uit koemelk, maar er zijn ook bedrijven die rauwe melk van geiten, schapen of buffels tot Boerenkaas verwerken. Daarnaast zijn er veel bedrijven met een ruim assortiment van boerenkruidenkazen.

Boerenkaas wordt op de boerderij geproduceerd. De melkveehouderijbedrijven hebben een speciale kaasbereidingsruimte en -opslag voor de Boerenkaas. Dezze vaak kleinschalige bedrijven voldoen aan alle Europese eisen op het gebied van hygiëne en voedselveiligheid.

Geregistreerde producten in Europa
In totaal zijn ongeveer 740 Europese producten geregistreerd als Beschermde Oorsprongsbenaming, Beschermde Geografische Aanduiding of Gegarandeerde Traditionele Specialiteit. Voor BOB en BGA geldt dat kazen en groenten en fruit het sterkst vertegenwoordigd zijn. Bij GTS is bier de koploper. EU-lidstaten met de meeste geregistreerde producten zijn Frankrijk, Italië, Portugal en Griekenland.

bron: LNV
Dit artikel afdrukken