Momenteel bestaat er binnen Europa een waaier aan wettelijke regels die omschrijven welke informatie aan de consument moet worden meegedeeld om bewust, gezond en veilig, te kunnen kopen en verbruiken. Omwille van die veelheid aan regels en gezien de evolutie in communicatiemiddelen plant de Europese Commissie een grondige herziening van de etiketteringwetgeving. In een consulatieronde komen een aantal fundamentele vragen aan de orde.
Nu maar hopen dat de argumenten tegen oversimplificatie én pleidooien voor de intelligentie van de consument hun weerslag vinden in de overwegingen. Zo te zien wordt het een onstuimige herfst. De Europese Commissie is van mening dat heel wat meer onderzoek nodig is naar het informatiezoekende gedrag van de verbruiker en naar de consumentenperceptie van het etiket. Dit omdat duidelijk is dat de consumenten ontevreden zijn met het huidige etiket.
De Belgische consumentenwereld bestrijdt echter formeel dat het failliet van de etikettering te wijten zou zijn aan de onderbenutting door de consument die nauwelijks zou kijken naar het etiket. Uit consumentenonderzoek blijkt immers dat consumenten wel degelijk geïnteresseerd zijn en alle nodige informatie wensen, maar dat zij dikwijls grote moeilijkheden ondervinden om die informatie te lezen en te ontcijferen.
Onderscheid voeding / niet-voeding?
Het is de vraag of er één algemeen kader moet worden gecreëerd dat van toepassing is op alle consumentenproducten en -diensten, zowel bijvoorbeeld betreffende voeding als niet-voeding. De Belgische consumentenwereld bevestigt dat een algemene benadering wenselijk is, maar dat er tegelijkertijd moet over gewaakt worden dat het om niet een heel verwaterde aanpak gaat die nauwelijks tegemoet komt aan de specifieke noden van de consument in de verschillende sectoren.
Onderscheid producten / diensten
De consumentenorganisaties willen de discussie ook niet beperken tot de etikettering van voorverpakte producten. Het geven van informatie over niet verpakte producten of wanneer het gaat over een dienstverlening zijn zeker zo cruciaal. Ook bepaalde sectoren zijn onvoldoende gedekt door de wetgeving. Voorbeelden vormen de horeca en in het bijzonder de restaurants.
Welke zijn de essentiële elementen?
De hamvraag is echter "wat zijn essentiële elementen waarover de consument zou moeten worden ingelicht en die bijgevolg wettelijk moeten worden meegedeeld en op vrijwillige basis kunnen worden geafficheerd?"
Moet bijvoorbeeld het voedingswaarde-etiket worden verplicht? Moeten aanduidingen betreffende dierenwelzijn worden opgelegd? Moeten alle consumenten via het etiket worden gewaarschuwd over de mogelijke risico's verbonden aan alcoholverbruik of is dit enkel wenselijk voor bijvoorbeeld zwangere vrouwen.
De twistpunten met de industrie, die het etiket vooral ziet als een middel om zijn product (op positieve wijze) te onderscheiden van andere en daarvoor desnoods een meerprijs wil neertellen, zijn talrijk.
Zelfregulering via gedragscodes?
Kan er dan in de plaats van naar een wettelijke regeling te streven, niet gewerkt worden met zelfregulering via gedragscodes? De consumentenwereld heeft op basis van vroegere initiatieven, denken we bijvoorbeeld aan de milieuetikettering, sterke twijfels bij de doeltreffendheid van dergelijke gedragscodes. Blijkt immers dat de naleving ervan en de afdwingbaarheid grote tekortkomingen laten zien.
bron:oivo
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het herschrijven van de (EU) etiketteringswetgeving wordt heel breed aangepakt; zowel partijen die zich in de discussie moeien (overheden, bedrijfsleven, consumentenorganisaties) als de onderwerpen waarover wordt gediscussieerd (food en non-food). Ik vraag mij echter af, of het een ontwikkeling is, die ten goede komt aan de consument. Ik denk dat het goed voorlichten van de consument de juiste manier is om het gewenste effect te bereiken;
We kennen allemaal de reclame wel van het zuurtje zonder vet. Ik zie hier geen nuttige voedingsinformatie in, maar slechts een reclametruuk. Moet dit dan bij de wet verboden worden? Hier kleven een hoop nadelen aan. Zo zal het ook al snel verboden worden om op chocoladeproducten "zonder suiker" te vermelden, want dat klinkt immers even onzinnig. Dit is echter niet onzinnig voor mensen die problemen hebben met de bloedglucosespiegel, maar juist nuttige informatie.
Het wegvangen van dit soort praktische zaken, maakt de wetgeving onnodig ingewikkeld. Het juist voorlichten van de consument (in zuurtjes zit geen vet) haalt hetzelfde resultaat en "slimme" reclametruuks verdwijnen dan vanzelf.
Een voorbeeld waarin de wetgeving de plank volledig misslaat, is de rundvleesetikettering. Bij alle rundvlees moeten o.a. de volgende zaken worden vermeld: land van geboorte, land van mesten, land van slachten, erkenningsnummer van de slachterij en de uitsnijderij en het InR nummer; Wist u dat? Dit met het doel het vertrouwen van de consument in het vlees te herstellen (na de BSE crisis) en te behouden.
Het gaat nog verder: leveranciers van restaurants krijgen boetes wanneer zij niet aan deze etikettering voldoen, maar de informatie komt uiteindelijk niet bij de consument terecht (biefstuk in een restaurant heeft doorgaans geen etiket).
Dit was alleen nog maar na de BSE crisis, intussen hebben we ook MKZ, vogelpest en blauwtong gehad. Voor varkensvlees en pluimveevlees wordt al over herkomst-etikettering gesproken.
Ook hier kan hetzelfde effect worden bereikt met voorlichting van de consument: alle runderen van 30 maanden en ouder ondergaan een BSE-test. Runderen jonger dan 30 maanden krijgen geen voer meer dat diermeel van de eigen soort bevat (de verspreidingsroute voor het BSE-prion).
Zo kan ik nog wel meer voorbeelden noemen die kostprijs verhogend werken (die uiteindelijk door de consument wordt betaald) maar niet doeltreffend zijn. Dit geld kan beter worden besteed aan het juist voorlichten van de consument.