Het EU-beleid kent geen streven naar schaalvergroting, zoals FTM suggereert. Wel is in het Verdrag van de EU als doel vastgelegd dat de landbouwproductiviteit moet worden verhoogd, door rationele ontwikkeling van de landbouwproductie, om zodoende een redelijke levensstandaard voor de landbouwbevolking te verzekeren, markten te stabiliseren, de voedselvoorziening veilig te stellen en redelijke prijzen voor gebruikers te verzekeren. Over schaalvergroting schreef ik al eerder.
Met regelmaat lees ik opmerkingen over schaalvergroting in de landbouw, vaak zijn die niet positief bedoeld. Het is een voor velen omstreden ontwikkeling die niet zou moeten worden gestimuleerd door ‘het beleid’. Ook zouden boeren andere keuzes moeten maken.
Ja de toeslag is gekoppeld aan grond. Iedere agrariër kan als hij is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en voldoet aan deze voorwaarden, subsidies krijgen. Daarvoor moet je wél aan een hoop voorwaarden voldoen.
De vergroeningseisen voor het groene deel van de basisbetaling zijn inderdaad een wassen neus. Maar nee, de subsidie stimuleert geen grootgrondbezit. Welke ondernemer koopt grond (van €60.000 of meer per ha) om een basissubsidie van circa 265 euro te krijgen?
De conclusie dat vooral boeren met koeien veel subsidies ontvangen is logisch: het merendeel van de grond in NL is in gebruik voor de melkveehouderij. Voor Frankrijk of Spanje zou de graanteler of de teler van olijven de grootste ontvanger zijnEen aardappelteler is spekkoper volgens het artikel, want 75% van zijn inkomen bestaat uit subsidies. Wat mij betreft geeft dat vooral aan dat de prijs die de teler krijgt veel te laag is en de marges dus dun. Zie ook draadje schaalvergroting.
De conclusie dat vooral boeren met koeien veel subsidies ontvangen is logisch: het merendeel van de grond in NL is in gebruik voor de melkveehouderij. Voor Frankrijk of Spanje zou de graanteler of de teler van olijven de grootste ontvanger zijn.
En nee, de schaalvergroting in de varkens- en pluimveehouderij heeft weinig te maken met het EU-systeem. Van oudsher krijgen deze takken geen subsidies en kon de schaal zo groot worden juist omdat ze weinig grond bezitten.
En voor de hele veehouderij geldt dan weer wel dat deze is begrensd door dierrechten (varkens - en pluimvee) en fosfaatrechten (melkvee). Dus ja de EU laat de omvang van de veestapel ongemoeid, maar de Nederlandse wetgever niet.
Conclusie: er is een hoop te melden over het gemeenschappelijk landbouwbeleid en er is een hoop te verbeteren. Maar kan het wat minder tendentieus, met iets meer oog voor de feiten en achtergronden. En zonder vooraf toe te redeneren naar: het stimuleert grootschalige veehouderij.
Deze opinie is een aangepaste versie van een twitterdraad van Petra Berkhout.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Chapeau voor de genuanceerde en heldere bijdrage van Mw. Berkhout! Hard nodig in deze barre tijden. Ga zo door, niet opgeven! #10 Kennis van het verleden is vaak hinderlijk, maar heel soms helpt het raadselachtige zaken in het heden te begrijpen. Het EU landbouwbeleid is in z'n oorsprong vooral gericht op het reguleren van de grotere grondgebonden agrarische activiteiten o.a. granen en melk vanuit de gedachte dat deze voortbrenging zich minder snel kan aanpassen aan gewijzigde marktomstandigheden. Garantieprijzen, een tariefmuur aan de buitengrens, interventies, opslagregelingen, importheffingen en exportsubsidies als instrumentarium voor de zogenaamde zware marktordeningsproducten. Om een heel aantal redenen (overschotproblematiek, WTO conformiteit, EU uitbreiding en budget) is dat stapsgewijs afgebouwd waarbij de granen 'voorop' gingen (o.a. omdat door de melkquotering sinds 1984 de overschotproblematiek was opgelost), rundvlees volgde en daarna melk. Het instrumentarium is deels intact gebleven maar op een veel lager niveau operationeel waardoor er grotendeels sprake is van vrije marktwerking met assimilatie naar de wereldmarkt. Als doekje voor het bloeden kwamen de hectaretoeslagen met stapsgewijs de verplichting tot tegenprestaties op het gebied van milieu en landschap. Die aanpassing ging aanvankelijk in de akkerbouw moeizaam, o.a. met als gevolg felle acties in 1990. Maar van een beleid gericht op een lage graanprijs ten gunste van veehouderij is inderdaad nooit sprake geweest. De snijmaïskwestie is een prachtig voorbeeld hoe door een technische ontwikkeling panelen kunnen verschuiven. Tot midden 70'er jaren was snijmaïs een echt Zuid-Europees akkerbouwgewas gericht op de productie van korrelmaïs. Sindsdien heeft de teelt een spectaculaire verschuiving ondergaan zowel geografisch als in de richting van snijmaïs. Brussel had aanvankelijk grote moeite met dit onderscheid, beleidsmakers zijn niet goed in anticiperen. Excuses voor deze grote hoeveelheid 'ouwe koek', in de hoop dat het nog eetbaar is.
Dank voor je altijd genuanceerde bijdragen hier, Petra! Dat kunnen we in deze gepolariseerde tijden goed gebruiken!
We gaan er denk ik niet uitkomen. In den beginne van het GLB was er prijssteun. Graanprijzen waren hoger dan de wereldmarktprijs. Gunstig voor de graantelers.
Sinds 1992 is er directe inkomenssteun (Mac Sharry hervorming). Belangrijk doel: versterking internationale concurrentiepositie, onder ander door omlaag brengen graanprijs. In 1992 werden ook de premies voor stieren, ossen en zoogkoeien verhoogd, als gedeeltelijke compensatie voor de verlaging van het interventieprijsniveau van rundvlees. Die interventieprijsverlaging werd beargumenteerd met: lagere graanprijzen dus lagere veevoerkosten. Voor de premies golden maxima per bedrijf en per ha.
Inderdaad gaat het meeste graan als veevoer van akkerbouwer naar veehouder. Graan is voor akkerbouwers een inkomstenbron en voor veehouders een kostenpost. Wanneer je subsidie op graan geeft, zoals in het verleden met EU subsidie per hectare graan. Dan kan de graanprijs zakken terwijl de inkomsten voor akkerbouwers per hectare graan gelijk blijft. Maar een lagere graanprijs, door het effect van subsidies ontstaan, betekend wel een lagere kostprijs voor veehouders met in potentie toename vee.
EU beleid is niets anders dan beleid voor veevoerproductie. ( In het verleden kregen veehouders ook nog steun per ha voor snijmais = ook veevoer)
#8 Sorry, ik ben het niet eens met wat je schrijft over de graanprijs. De graanprijs in de EU is in de beginjaren nu juist behoorlijk hoog gehouden (compromis tussen landbouwland Frankrijk en industrieland Duitsland). Frankrijk wilde het lager, Duitsland hoger. Als ik me goed herinner fungeerde de prijs in Rouen als een soort bodem voor de graanprijs. Rouen plus transportkosten naar Duitse tekortgebied leverde de prijs aldaar
Graan is spil tussen akkerbouw en veehouderij, vanwege de mogelijkheid inderdaad voor humaan gebruik of als veevoer. GLB in de beginjaren zette in op de grote producten (graan, melk, rundvlees), om zo de kleinere teelten ook te ondersteunen (indirect).
Het gat van Rotterdam, was een consessie tijdens de Dillon-ronde, waar was afgesproken dat invoer van graanvervangers tegen nultarief kon. Dit was een consessie in ruil voor de hoge graanprijs in de EU (in stand gehouden door een tariefmuur), die afzet van VS-graan naar EU belemmerde.