In aanvulling op de eerdere som van € 125 miljoen hulp voor verse groenten en fruit, stelde de EU gisteren €165 miljoen extra ter beschikking om de gevolgen van het Russische voedselembargo op te lossen.

Het geld is met name bestemd voor landen die in de afgelopen jaren in de herfst en winter hun grootste deel van hun export naar Rusland realiseerden. Het geld moet dienen om overaanbod op de Europese markt te voorkomen door product uit de markt te nemen, schrijft Der Spiegel.

Vertraagde uitkeringen
Het eerdere gereserveerde bedrag ter leniging van de schade van het embargo moet nog worden uitgekeerd. Door geconstateerde fraude bij de aanvragen zijn de uitbetalingen stopgezet. Op dit moment wordt gewerkt aan een betere verdeelsleutel om de middelen eerlijk te verdelen. Daardoor hebben noodlijdende boeren, tuinders en telers nog steeds geen geld ontvangen.

'Laks'
De Poolse minister Marek Sawicki is daar woedend over. Hij noemt de aanpak van Eurocommissaris Dacian Ciolos 'laks'. Tegen Boerderij zegt hij "de markt is compleet gedestabiliseerd. Ciolos had gelijk moeten ingrijpen. Zijn trage reactie en deze lachwekkende compensatieregeling gaan de Europese landbouwmarkt de komende maanden één, misschien twee miljard euro meer kosten."

Sawicki zegt voorts te vermoeden dat de Europese Commissie "totaal geen benul heeft" en dat de ergste klappen nog moet komen. "Door de oogsttijd komt de marktprijs nog meer onder druk te staan. En dat hebben de Europese Commissie en Ciolos op hun geweten. Dat zij pas in november met betalingen komen, is een politieke fout." Polen zou volgens de minister recht hebben op € 140 miljoen, 10% van de waarde van Poolse export naar Rusland in 2013. Voor geheel Europa heeft Brussel echter slechts € 290 miljoen beschikbaar. De Franse regering heeft dan ook reeds € 70 miljoen inkomenssteun aan zijn boeren en tuinders toegezegd vanuit Parijs zelf.

Russische embargo toont zwakte Europese landbouw
In verschillende analyses liet Foodlog afgelopen zomer zien dat de Europese landbouw niet met overaanbod om kan gaan. De beperkte reserves van boeren en met name tuinders en fruittelers zorgen ervoor dat ze zelfs enkele maanden van slechte prijsvorming nauwelijks kunnen dragen. Die zwakte is een gevolg van het feit dat de landbouw permanent op het randje van slechte prijzen door overaanbod moet werken. Het Russische embargo laat dan ook vooral de kwetsbaarheid van de Europese landbouw hardhandig voelen. De effecten zijn er niet minder om.

Nederland exporteerde een kleine 2% van de waarde van zijn landbouwproductie naar Rusland. De totale tuinbouw en varkenssector staan echter door het prijsbederf als gevolg van overaanbod onder druk. Het is realistisch te verwachten dat een groot aantal nu ernstig verzwakte bedrijven versneld zal moeten stoppen.
De redelijk renderende zuivelsector verkeerde tot voor kort in een Halleluja-stemming verkeerde omdat melkpoeder dankzij de vraag uit China niet aan te slepen zou zijn. Toch raakte ook zuivel door het geringe exportverlies in een prijsval. Zoals analisten snel na het Russische embargo al vreesden, zorgde Rusland zelfs voor een prijsval op de wereldmarkt voor melkpoeder. Inmiddels maken vooral Nederlandse en Franse melkveehouders zich zorgen over de grote investeringen die zij hebben gedaan in de uitbreiding van hun bedrijven.

Volgens LEI econoom Krijn Poppe ontbreekt het Nederland en Europa aan systeemdenken om met deze vraagstukken om te gaan.

Fotocredits: Marek Sawiki, twitter
Dit artikel afdrukken