Maar de Leipzig-top is uitgesteld. Niet alleen kwam de pandemie ertussen, ook is de relatie tussen China en Europa flink bekoeld. Tijdens een videoconferentie tussen Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Chinese premier Li Keqiang moest vandaag duidelijk worden hoe de vlag er bij hangt. De verwachtingen waren niet hoog gespannen.
De South Morning China Post berichtte na de videotop dat China net doet alsof de EU en China het best eens zijn, terwijl de EU de verschillen tussen beide blokken uitvergroot.

Anoniem door de South China Morning Post geciteerde hoge EU-vertegenwoordigers bekritiseerden China vanwege een gebrek aan betrokkenheid bij verschillende kwesties. Ze variëren van de investeringsovereenkomst tussen de EU en China tot de hervorming van de WTO-hervorming, klimaatverandering, gegevensbescherming, desinformatiecampagnes en de volgende generatie 5G-technologie.

China communiceert de resultaten van het gesprek op heel andere toon. Er zou vooruitgang zijn geboekt ten aanzien van de investeringsovereenkomst; die zou nog voor het einde van het jaar getekend moeten kunnen worden. De Chinese staatsmedia meldden dat premier Li de EU-leiders duidelijk heeft gemaakt met de EU te willen samenwerken in plaats van concurreren en dat er in het gesprek meer consensus dan verschillen te constateren waren. De Chinese premier zou hebben benadrukt dat de twee partijen samen moeten werken aan stabiele toeleveringsketens als onderdeel van hun inspanningen om de gevolgen van de coronapandemie tot een minimum te beperken.

Tijdens de coronacrisis kwamen de "rauwe geopolitieke tactieken die Beijing onder druk hanteert" nog eens extra aan het licht. Maar ook de 'binnensluipende Nieuwe Zijderoute' (de tactiek van China om zich wereldwijd te verzekeren van toeleveringslijnen), het Chinese onvermogen (of onwil) om de staatssector te hervormen en de halfbakken pogingen om met het handelsverdrag een wederzijds evenwichtige handelsrelatie op te bouwen, stuiten de EU tegen de borst.

3 rollen
De EU worstelt met de 3 rollen die China vervult. Enerzijds is Beijing een cruciale en vertrouwde handelspartner; in de Chinees-Europese handel wordt dagelijks €1,5 miljard omgezet. Daarnaast veroorzaakt Beijing 28% van de wereldwijde emissies van broeikasgassen en is daarom onmisbaar bij iedere poging om iets te doen aan klimaatverandering. Maar anderzijds is Beijing een rivaal, die de Europese waarden en normen economisch maar vooral ook politiek ondermijnt.

Europa wordt zelfbewuster
Onderwijl stelt Europa zich langzaam zelfbewuster op. Er liggen voorstellen voor Europese regels waarmee de Europese Commissie Chinese investeringen (met staatssteun) kan tegenhouden. En dat is nog belangrijker dan welk investeringsverdrag of diplomatieke top dan ook. "Het helpt lidstaten bij het nee zeggen tegen China als ze zich achter Europese regels kunnen verschuilen. Zeker als lidstaten er financieel slecht voorstaan, nemen ze het niet in hun eentje op tegen Beijing om zich een Chinese investeerder van het lijf te houden," aldus China-specialist Andrew Small van de denktank European Council on Foreign Relations in de Volkskrant.
Dit artikel afdrukken