Namens het kabinet sloot minister Carola Schouten een akkoord met niet-coalitiegenoten SP en SGP. Beide partijen sleepten trofeeën uit hun deal met de minister. De SP kreeg voor elkaar dat er meer stikstofdepositie moet worden gereduceerd. De SGP bereikte dat de duizenden rechteloos geworden PAS-melders alsnog een Natuurbeschermingsvergunning krijgen. Dat de twee trofeeën haaks op elkaar staan, schijnt niemand te deren. Dat stikstofneerslag ook vanuit het buitenland binnenwaait en dus niet gereduceerd kan worden al evenmin. Er worden doelen gesteld, politieke gunsten uitgedeeld en op papier is het politieke worstbedrijf er dan uit. Het kost wel een lieve duit, valt vooral de NRC op: "Het kabinet maakt miljarden euro’s vrij om in de komende jaren natuurgebieden te versterken, boeren die willen stoppen uit te kopen en andere boeren met subsidies te stimuleren om hun bedrijven te verduurzamen. Zo moet de uitstoot afnemen, en stikstofgevoelige natuur beter tegen een stootje kunnen." Maar er is weer een juridisch kader om op korte termijn bouwvergunningen uit te kunnen delen. Daar is de hele inspanning om te doen. Het boerenvraagstuk is de facto weer op de lange baan geschoven en als de natuur er iets mee opschiet dan is dat meer toeval dan beleid.

Dat het gedefinieerde natuurherstel en de daarin gewenste doelsoorten niet alleen afhankelijk zijn van berekende stikstofdeposities, behoort niet tot het realistische besef. Nico Gerrits beschreef de papieren werkelijkheid en wensbeelden van het natuurdenken in vele afleveringen op Foodlog.

De belangrijkste punten uit deal over de stikstofwet tussen kabinet, coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie met steun van SP, SGP en 50PLUS in de Tweede en Eerste Kamer:
  • hogere ambitie voor de terugdringing van stikstofdepositie op beschermde natuur. Het kabinet wilde aanvankelijk de neerslag in de komende tien jaar met 26% terugdringen. Dat vond Johan Remkes (VVD) die de stikstofcommissie leidde onvoldoende. De SP haalde zijn wens alsnog binnen. Remkes wilde 50% reductie. Dat doel geldt nu voor 2035 in plaats van 2030. Een jaarlijkse peiling moet vaststellen of de stikstofschade afneemt. Is dat onvoldoende het geval, dan volgen extra maatregelen.

  • oplossing voor de PAS-melders zodat zeker is dat zij een vergunning krijgen; die wens haalde SGP binnen in ruil voor steun.

  • extra impuls voor woningbouw, waaronder extra geld (van €20 miljoen naar €40 miljoen) voor zorgbuurthuizen; een sociale wens van de SP.

  • opstarten van een proces waaruit een breed Landbouwakkoord tot stand moet komen dat een langjarig perspectief en zekerheid biedt voor boeren; een doekje voor het bloeden met mooie woorden voor de lange termijn.

PvdA en GroenLinks blijven verbouwereerd aan de zijlijn staan. De socialisten sloten zich aan bij de Groenen rond een alternatieve stikstofwet en hadden verwacht dat het kabinet meer over links, dan over rechts zou willen voorsorteren op de komende verkiezingen. Met het wegvallen van het Forum voor Democratie en de vermoedelijk uitstekende vooruitzichten voor de VVD koos het kabinet voor rechts met een beetje SP. Stikstofbestrijder Johan Vollenbroek van MOB noemt het plan 'een farce' en merkt op dat hij niet kan begrijpen hoe het kabinet zijn aanvankelijke ambitie denkt even te kunnen verdubbelen in de periode 2030-2035. Dat is drie à vier kabinetten verder. Van de huidige ambities trekken dan weinigen zich meer iets aan. Vollenbroek laat alvast weten niet te zullen stoppen met procedures tegen de 'farce' van het beleid en deze wet; oudere en solidere wetten waren in zijn hand eerder effectief en leidden nu juist tot de ontstane chaos waarvoor deze wet een pleister is.

Nog net als in de planfase van de wet geldt: veel geld, geen bloemen en vermoedelijk slechts huizenbouw als resultaat. Onderstaand zetten we de belangrijkste persreacties op een rij.
  1. Milieuactivist Vollenbroek laat niets heel van het nieuwe stikstofakkoord: ‘Dit is een farce’

    Trouw
  2. Weerstand tegen Kamermeerderheid voor stikstofwet: 'Dweilen met kraan open'

    NOS
  3. Stikstofwet nog lang geen gelopen race

    Boerenbusiness
  4. Gaat de nieuwe stikstofwet Nederland uit de stikstofcrisis loodsen?

    Trouw
  5. Kabinet sluit stikstofakkoord met deel oppositie

    Nieuwe Oogst
  6. Politiek akkoord over stikstofwet

    Boerderij
  7. Schouten vindt steun bij oppositie voor bekritiseerde Stikstofwet

    NOS
  8. ‘Kabinet bereikt stikstofakkoord met SP, 50PLUS en SGP’

    NRC
  9. Kabinet bereikt stikstofakkoord met SP, 50PLUS en SGP

    Het Parool
  10. Minister Schouten sluit op valreep akkoord met oppositie over stikstofaanpak

    Het Financieele Dagblad
  11. Kabinet sluit deal met SP, 50Plus en SGP over stikstofwet

    AD
  12. Kabinet bereikt stikstofakkoord: hogere ambities voor natuur

    De Telegraaf
  13. Minister Schouten sluit deal met oppositie over stikstofwet

    RTL nieuws
  14. Hoe Schouten een opmerkelijke alliantie sloot om haar stikstofwet te redden

    de Volkskrant
  15. Boerenclubs missen toezeggingen in stikstofwet

    Boerderij
  16. Onvoldoende steun voor stikstofwet GroenLinks

    Nieuwe Oogst
  17. Reductiedoelen stikstofakkoord vallen zwaar

    Nieuwe Oogst
  18. De stikstofwet van Schouten is gered, op het nippertje

    NRC
  19. Groen licht voor stikstofwet, maar wat staat er nou precies in?

    RTL nieuws
  20. SP bezorgt Schouten meerderheid stikstofwet

    BNR
  21. CDA en VVD uiten waslijst aan kritiek op stikstofwet

    Boerenbusiness
  22. Stikstofakkoord wordt met veel tegenzin geslikt

    Nieuwe Oogst
  23. Landbouwgrond is geen stikstofgevoelige natuur

    Boerenbusiness
  24. ‘De stikstofwet is goed voor het land’

    Trouw
Dit artikel afdrukken