Stoffen als lecithine, xanthaangum, polysorbaten of carrageen noemen we meestal bij hun verzamelnaam: emulgatoren. Ze helpen de textuur én de houdbaarheid van talloze voedingsmiddelen te verbeteren door stoffen die van nature niet met elkaar binden, toch bij elkaar te houden. Denk maar aan mayonaise, dat is het schoolvoorbeeld van een emulsie. Ze worden gebruikt om onder meer vetarme, vetvrije en glutenvrije producten te kunnen maken.
Uit nieuw onderzoek lijkt te komen dat juist deze veelgebruikte hulpstoffen niet onschadelijk zijn. Mogelijk spelen een tot nu toe nog niet onderkende rol in het opkomend tij aan moderne welvaartsziekten als obesitas, metabool syndroom en darmontstekingen. Die rol speelt zich af in de darmen, waar emulgatoren de werking van het microbioom verstoren.
Opkomend tij van metabool syndroom en darmontstekingen
Onderzoekers van de Georgia State University vroegen zich af waarom steeds meer mensen last krijgen van het metabool syndroom en chronische darmontstekingen. Het metabool syndroom omvat een scala aan verschijnselen. Ze variëren van obesitas, een verhoogd risico op diabetes 2 tot hart- en vaatziekten. Dat zijn allemaal gezondheidsproblemen die ook geassocieerd zijn met veranderingen in onze darmflora. Daarom gingen de wetenschappers op zoek naar omgevingsfactoren die een rol zouden kunnen spelen, met name in de 'moderne toevoegingen aan ons voedsel'. Zo kwamen ze uit bij emulgatoren.
Overeten en milde of chronische darmontstekingen
Voor hun eigen onderzoek gaven de wetenschappers muizen emulgatoren te eten, opgelost in water of voedsel. Ze gebruikten polysorbaat 80 en carboxymethylcellulose. Sommige muizen kregen de emulgatoren in lagere hoeveelheden dan voor toepassing in etenswaren zijn toegestaan, andere groepen muizen kregen een 'afspiegeling' van wat een mens binnen zou krijgen als hij of zij veel bewerkt voedsel zou eten. Muizen met een normaal immuunsysteem kregen door de emulgatoren milde darmontstekingen. Hun metabolisme raakte daardoor verstoord en ze gingen overeten, waardoor ze obees, hyperglycemisch en insulineresistent werden. Muizen met een afwijkend immuunsysteem (met een zwakker darmbioom), ontwikkelden zonder mankeren chronische darmontsteking (colitis).
'Kettingreactie'
Onderzoeksleider Andrew Gewirtz legt uit dat de ontstekingsreacties een uitwerking lijken te hebben op het verzadigingsmechanisme. Muizen met darmontstekingen gaan overeten en worden dik. "Het is een kettingreactie", zegt Gewirtz in Time. De emulgatoren verstoren zowel de normale darmflora als de slijmlaag die de darmwand beschermt. Iets in de chemische opmaak van de emulgatoren lijkt het microbioom te beïnvloeden en ook de manier waarop deze bacteriën met de ingewanden zelf interacteren. De combinatie vormt de ideale voedingsbodem voor een ontstekingsreactie.
Gewirtz wijst er meteen op dat deze hulpstoffen niet 'de enige oorzaak van de obesitasepidemie of darmontstekingsgolf zijn'. Maar ze spelen mogelijk wel een rol bij overeten. Ook zijn emulgatoren de laatste decennia "heel gebruikelijk' geworden in ons eten en dat toegenomen gebruik loopt "in grote lijnen parallel aan de opmars van deze chronische ziekten". Gewirtz en de zijnen willen hun onderzoek nu uitbreiden naar andere emulgatoren, en naar mensen. Het onderzoek is verschenen in Nature.
Fotocredits: 'oil and water', craig Cloutier
Dit artikel afdrukken
Uit nieuw onderzoek lijkt te komen dat juist deze veelgebruikte hulpstoffen niet onschadelijk zijn. Mogelijk spelen een tot nu toe nog niet onderkende rol in het opkomend tij aan moderne welvaartsziekten als obesitas, metabool syndroom en darmontstekingen. Die rol speelt zich af in de darmen, waar emulgatoren de werking van het microbioom verstoren.
Opkomend tij van metabool syndroom en darmontstekingen
Onderzoekers van de Georgia State University vroegen zich af waarom steeds meer mensen last krijgen van het metabool syndroom en chronische darmontstekingen. Het metabool syndroom omvat een scala aan verschijnselen. Ze variëren van obesitas, een verhoogd risico op diabetes 2 tot hart- en vaatziekten. Dat zijn allemaal gezondheidsproblemen die ook geassocieerd zijn met veranderingen in onze darmflora. Daarom gingen de wetenschappers op zoek naar omgevingsfactoren die een rol zouden kunnen spelen, met name in de 'moderne toevoegingen aan ons voedsel'. Zo kwamen ze uit bij emulgatoren.
Overeten en milde of chronische darmontstekingen
Voor hun eigen onderzoek gaven de wetenschappers muizen emulgatoren te eten, opgelost in water of voedsel. Ze gebruikten polysorbaat 80 en carboxymethylcellulose. Sommige muizen kregen de emulgatoren in lagere hoeveelheden dan voor toepassing in etenswaren zijn toegestaan, andere groepen muizen kregen een 'afspiegeling' van wat een mens binnen zou krijgen als hij of zij veel bewerkt voedsel zou eten. Muizen met een normaal immuunsysteem kregen door de emulgatoren milde darmontstekingen. Hun metabolisme raakte daardoor verstoord en ze gingen overeten, waardoor ze obees, hyperglycemisch en insulineresistent werden. Muizen met een afwijkend immuunsysteem (met een zwakker darmbioom), ontwikkelden zonder mankeren chronische darmontsteking (colitis).
'Kettingreactie'
Onderzoeksleider Andrew Gewirtz legt uit dat de ontstekingsreacties een uitwerking lijken te hebben op het verzadigingsmechanisme. Muizen met darmontstekingen gaan overeten en worden dik. "Het is een kettingreactie", zegt Gewirtz in Time. De emulgatoren verstoren zowel de normale darmflora als de slijmlaag die de darmwand beschermt. Iets in de chemische opmaak van de emulgatoren lijkt het microbioom te beïnvloeden en ook de manier waarop deze bacteriën met de ingewanden zelf interacteren. De combinatie vormt de ideale voedingsbodem voor een ontstekingsreactie.
Gewirtz wijst er meteen op dat deze hulpstoffen niet 'de enige oorzaak van de obesitasepidemie of darmontstekingsgolf zijn'. Maar ze spelen mogelijk wel een rol bij overeten. Ook zijn emulgatoren de laatste decennia "heel gebruikelijk' geworden in ons eten en dat toegenomen gebruik loopt "in grote lijnen parallel aan de opmars van deze chronische ziekten". Gewirtz en de zijnen willen hun onderzoek nu uitbreiden naar andere emulgatoren, en naar mensen. Het onderzoek is verschenen in Nature.
Fotocredits: 'oil and water', craig Cloutier
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Irene, eet je wel eens chocolade? Daarbij wordt volgens mij zonder uitzondering lecithine in gebruikt. Maar is dat erg? Ik denk het niet. Sterker nog, lecithine is een buitengewoon interessant mengsel en kent diverse therapeutische toepassingen.
In het hier besproken onderzoek is de hypothese dat emulgatoren het slijmvlies in de darmen "oplossen". Interessant is dan ook dat lecithine juist onderzocht wordt om het slijmvlies bij colitis ulcerosa patiënten te herstellen. Kortom, de emulgator lecithine kent toch heel andere effecten dan in dit muizen onderzoek bij twee andere emulgatoren is gevonden. Ik ben het dan ook volledig met Fred Brouns eens dat het mis-informatie is om emulgatoren allemaal over één kam te scheren. En ik vind Wouters titel prachtig!
Ik heb op een forum wel eens een bericht gelezen over een Belgische arts die coeliaken behandelt met speltbrood (van een bepaalde teler in Duitsland van een bepaald ras). Ik ben vergeten of het desembrood was. Ik heb inderdaad wel eens een bericht gelezen dat het met het soort gliadine te maken had of een coeliaak reageert. Het lijkt mij een nogal experimentele behandeling. De betreffende mevrouw beweerde dat zij en haar kind dit brood zonder problemen aten, en dat ze met coeliakie gediagnosticeerd waren. Ikzelf ga me daar beslist niet aan wagen. Zo nodig hoef ik nou ook geen brood meer te eten. De boekweitbroodjes met psyllium en mijn lang gegiste glutenvrije haver boekweitbrood met psyllium (dat 24 uur rijst) bevallen vooralsnog prima. En anders neem ik wel een soepje of een bordje havermout.
NB: we hebben de oude titel ('Emulgatoren in eten maken ons dik') aangepast op aangeven van Fred. Toch niet met het vraagteken (zie #8), maar als parafrase van wat onderzoeker Gewirtz zegt. Die maakt nl. het sprongetje van zijn muizenonderzoek naar mensen en denkt een spoor beet te hebben. De '...' legitimeren die verkort weergegeven uitspraak van de onderzoeker in de vorm van een titel.
Fred wil de stand van de wetenschap weergeven met zijn titel. Dit artikel geeft het onderzoek van Gewirtz weer én diens mening daarover.
Nee, ik eet geen vleesvervangers van de vegetarische slager. Ik vind dat een beetje ver gezocht. Het is gefermenteerde soja over het algemeen, nooit zo dol op geweest. De enigen die goed omgaan met gefermenteerde soja in hun menu zijn Japanners, die gaan er heel spaarzaam en voorzichtig mee om. En ze fermenteren ook goed. De vegetarische slager, nou nee. Maar ik geeft toe: eventueel etiket nog nooit gelezen.
Zelfde met glutenvrij brood, volgens mij raak je dan alleen maar verder van huis. Veel te ver gezocht. Je kijkt dan naar de fysisch chemische samenstelling, maar je moet juist kijken naar de fermentatie. Brood is een gefermenteerd/gegist product. En er is met geen mogelijkheid te achterhalen, met geen enkel etiket, wat het ferment is.
Maar tegenwoordig hoeven bakkers niet meer om 1.00 's nachts op, omdat het rijzen veel en veel sneller gaat. Rara, hoe kan dat. Je hoeft niet doorgepromoveerd te zijn op het laatste eiwit in brood om te bedenken dat het versnellen van rijzen invloed heeft op de samenstelling. Het brood is tijdens het fermenteren/gisten zo ongeveer ontploft, met allerlei nieuwerwetse beestjes (gisten en bacteriën). Daarna is het afgebakken, dus de beestjes zijn dood. Dus het heeft geen invloed op de darmflora meer (itt gefermenteerde zuivel, alle zure zuivel is gefermenteerd by the way), maar wel op de samenstelling van het brood. Dus de "beestjes" hebben het brood laten rijzen, en daarbij van alles uitgescheiden, en daar heb je last van.
Eet gewoon traag gefermenteerd desembrood, met een een natuurlijk desem (dus wat zou uit de lucht is komen vallen, niet uit een laboratorium). Dit brood is bijna nergens te krijgen hoor, als je doorvraagt bij de meeste bakkers, krijg je geen antwoord. Ik heb het van de Veldkeuken in Amelisweerd. Ik denk dat trage en natuurlijke fermentatie van brood bij veel mensen de glutenproblemen kan oplossen. Mark my words.
Er zitten dan ook meteen geen emulgatoren meer in. Lijkt mij ook een heel goed idee, los van dat muizen het relatief goed doen op die dingen.
#1, 11, Irene, Ik weet niet of je vleesvervangers eet van bv de Vegetarische slager, maar daar zitten ze ook gewoon in hoor, staat bijna nooit bij dat het een emulgator is.
Vind fabrikanten best wel creatief met benamingen soms.
Zelfde als verdoezelen dat mensen voor jouw product allergisch kunnen zijn, nee je zet op de verpakking wordt verwerkt in een fabriek waar ook pinda's worden verwerkt, als je dan allergisch reageert ligt het daaraan.
Ik eet morgen in elk geval gewoon aardappelen met spruitjes en een lekker pootje van een bofkip, geen emulgator te bekennen.