1 min
Een normaal mens hoeft zich geen enkele zorg te maken over zout. De officiële aanbevelingen, zoals die van de WHO (minder dan een theelepel per dag) of die van het Voedingscentrum (6 gram), zijn heel laag en worden slechts door een enkeling gehaald. Een laag zoutgebruik kan juist schadelijk zijn, want we hebben voldoende natrium nodig.
Dat zijn niet heel nieuwe bevindingen, maar ze worden wel overtuigend bevestigd door een vervolgrapportage van het doorlopende PURE-onderzoek (Prospective Urban and Rural Epidemiological Study) van het Canadese Population Research Institute, PHRI.
Haaks
"Er is geen overtuigend bewijs dat personen met een gematigde of gemiddelde natriuminname die moeten verminderen om hartziekten en beroerten te voorkomen." Die stellige samenvatting tekent Science Daily op uit de mond van een medewerker aan het onderzoek. Dat staat niet alleen haaks op de officiële aanbevelingen, maar ook op de wijdverbreide opvattingen over zout in het eten.
Bloeddruk
Het meeste zout in een doorsnee voedingspatroon, tot wel 80%, komt uit kant-en-klaar voedsel. Door minder fabrieksproducten te eten kan elke consument de zoutinname gemakkelijk verminderen. Maar ook alcohol, suiker, overgewicht, roken en stress jagen de bloeddruk omhoog.
PURE-onderzoeksleider Andrew Mente heeft er zijn levenswerk van gemaakt aan te tonen dat het gangbare zoutgebruik slechts voor bepaalde personen, vooral ouderen, en onder bepaalde omstandigheden schadelijk is. Die omstandigheden zijn vooral genetische aanleg voor hoge bloeddruk en een dieet met weinig kalium uit groente en fruit. Kalium neutraliseert als het ware het effect van natrium, er dient een balans tussen beiden in het lichaam te zijn.
Afleren
In een halfuur lange lezing op YouTube betoogt Mente dat de aanbevelingen en opvattingen niet gestaafd worden door deugdelijk bewijs. Hij geeft een overzicht van alle soorten onderzoeken en statistieken van over de hele wereld. Bij extreem hoog zoutgebruik (zoals in China) loopt het risico op aandoeningen wel duidelijk op. Maar dat zijn uitzonderingen.
In een reactie bij de YouTube-lezing schrijft een toeschouwer: "Het lijkt erop dat het proces van verlichting niet alleen gaat over nieuwe dingen leren, maar ook over afleren van dingen waarvan we dachten dat ze waar waren. Eerst was er het vrijpleiten van verzadigd vet. Nu leren we dat de boeman van ons dieet, natrium, maar voor een klein deel van de bevolking de boosdoener is."
Dit artikel afdrukken
Haaks
"Er is geen overtuigend bewijs dat personen met een gematigde of gemiddelde natriuminname die moeten verminderen om hartziekten en beroerten te voorkomen." Die stellige samenvatting tekent Science Daily op uit de mond van een medewerker aan het onderzoek. Dat staat niet alleen haaks op de officiële aanbevelingen, maar ook op de wijdverbreide opvattingen over zout in het eten.
PURE-onderzoeksleider Andrew Mente heeft er zijn levenswerk van gemaakt aan te tonen dat het gangbare zoutgebruik slechts voor bepaalde personen, vooral ouderen, en onder bepaalde omstandigheden schadelijk isNederlanders zijn wereldwijd gezien gemiddelde zoutgebruikers, toch wappert de rode vlag al generaties aan de kust. Iedereen weet: keukenzout (natriumchloride) verhoogt de bloeddruk en verslechtert daardoor de gezondheid van de bloedvaten, met een groter risico op hart- en vaatziekten en beroertes tot gevolg.
Bloeddruk
Het meeste zout in een doorsnee voedingspatroon, tot wel 80%, komt uit kant-en-klaar voedsel. Door minder fabrieksproducten te eten kan elke consument de zoutinname gemakkelijk verminderen. Maar ook alcohol, suiker, overgewicht, roken en stress jagen de bloeddruk omhoog.
PURE-onderzoeksleider Andrew Mente heeft er zijn levenswerk van gemaakt aan te tonen dat het gangbare zoutgebruik slechts voor bepaalde personen, vooral ouderen, en onder bepaalde omstandigheden schadelijk is. Die omstandigheden zijn vooral genetische aanleg voor hoge bloeddruk en een dieet met weinig kalium uit groente en fruit. Kalium neutraliseert als het ware het effect van natrium, er dient een balans tussen beiden in het lichaam te zijn.
Afleren
In een halfuur lange lezing op YouTube betoogt Mente dat de aanbevelingen en opvattingen niet gestaafd worden door deugdelijk bewijs. Hij geeft een overzicht van alle soorten onderzoeken en statistieken van over de hele wereld. Bij extreem hoog zoutgebruik (zoals in China) loopt het risico op aandoeningen wel duidelijk op. Maar dat zijn uitzonderingen.
In een reactie bij de YouTube-lezing schrijft een toeschouwer: "Het lijkt erop dat het proces van verlichting niet alleen gaat over nieuwe dingen leren, maar ook over afleren van dingen waarvan we dachten dat ze waar waren. Eerst was er het vrijpleiten van verzadigd vet. Nu leren we dat de boeman van ons dieet, natrium, maar voor een klein deel van de bevolking de boosdoener is."
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik vraag me net zoals Dennis af in hoeverre het zin heeft de categorie ‘sterk bewerkt’ onder druk te zetten om veranderingen door te voeren, wat vooral tegenstribbelen van de sector tot gevolg heeft. En als ze ‘verbeterde’ producten op de markt gaan zetten is het maar net de vraag in hoeverre de consument vrolijk doorgaat met het kopen van die producten, want nu is het toch gezonder?
Voor wat geschreven wordt over algemene voedingsadviezen vs de dokter bezoeken vraag ik me vaak af in hoeverre mensen bewust supplementen (vitaminen/mineralen) slikken, terwijl ze absoluut niet weten in hoeverre dit nodig is en/of ze wel de juiste keuze hebben gemaakt. Dan lijkt me eerst een bezoek aan de dokter voor een bloedonderzoek juist toegevoegde waarde hebben.
Dennis Zeilstra er zijn tal van voorbeelden van de preventieparadox (algemene preventieve maatregelen in de bevolking die een individu weinig aantoonbaars opleveren maar de maatschappij wel). Ik denk in de gauwigheid aan:
- verkeersveiligheid (airbags, veiligheidsgordels, veiliger wegen) en de daling in dodelijke verkeersslachtoffers.
- rookontmoedingsbeleid (prijzen, verboden) waardoor de sterfte aan longkanker daalde.
- hygiënische maatregelen in steden (zoals riolering en schoon drinkwater) waardoor ziekten als cholera verdwenen.
en op voedingsgebied jodering bakkerszout (verdwijnen krop); fluoridering drinkwater (afname tandcariës); verrijking voedsel met foliumzuur (afname open ruggetjes).
Ik ben het met je eens (zie mijn posts hieronder) dat een focus op stoffen niet de beste manier is om naar risicoreductie te kijken (behalve als het eenvoudiger zaken gaat als jodiumgebrek) maar naar voedingsmiddelen. Ik denk (met Huib en vele anderen) dat verlaging van de natriuminname voor veel mensen maar een beperkte invloed zal hebben op de bloeddruk en dat andere zaken in voedsel (zoals kalium, magnesium en calcium) en stress, overgewicht en alcoholgebruik minstens zo belangrijk zijn (zie #17). Maar een vermindering van zoutrijke voedingsmiddelen (chips, snacks, pizza's) zal ook helpen. Zeker bij de grote groep van mensen die Frank van Berkum noemt waarbij overgewicht, insuline resistentie en hypertensie mensen extra gevoelig lijkt te maken voor de effecten van zout.
Wat mij wat dwars zit is dat Huib Stam herhaaldelijk schrijft dat voedingsadviezen 'iedereen als aanstaand patiënt benaderen'. Algemene preventieve leefstijladviezen zijn juist niet medicaliserend bedoeld. Maar het advies van Huib Stam om de dokter vaak te bezoeken en die uit te laten uitmaken of iemand een voedingsadvies krijgt dan wel een bloeddrukverlagend medicijn krijgt voorgeschreven lijkt me nu juist wel een voorbeeld van medicalisering. Dat is namelijk nu al het geval bij bijna 4 miljoen Nederlanders (die antihypertensiva krijgen voorgeschreven). Een groot deel daarvan zou veel meer baat hebben bij leefstijladviezen. En inderdaad gaan die verder dan alleen een advies over zoutgebruik. Daar zijn we het volgens mij allemaal over eens.
Overigens was Geoffrey Rose, de bedenker van de preventieparadox van mening dat de populatiebenadering niet de ‘hoog risico’ benadering moet vervangen maar dat ze elkaar aanvullen. Daar sluit ik me graag bij aan (het was dan ook een stelling bij mijn proefschrift in 1986).
Huib, ik vind #19 overtuigend omdat het zo lekker pragmatisch en feitelijk is. Kennelijk werkt het in de context van onze samenleving en voeren we een strijd over wat waar vs wat werkt.
Dat zie je voortdurend in dit vak: er is protest tegen low-card in Leende en zelfs tegen het omkeren van diabetes op die basis, maar ... het werkt (al klopt het niet helemaal).
Jaap Seidell #20, wat is eigenlijk de basis voor de preventieparadox? Is dat niet evengoed gestoeld op epidemiologie en rekenmodellen? Welke validatie van dergelijke modellen is er eigenlijk?
Ik zie een ongewild effect van die continue en wereldwijde nadruk op de drie-eenheid 'zout, verzadigd vet, en suiker'. Het telkens benoemen hiervan leidt naar mijn idee tot de illusie dat het verlagen van deze factoren in voedingsmiddelen zal leiden tot een flinke verbetering van de gezondheid op bevolkingsniveau. Maar het fundamentele probleem van de soort voeding verdwijnt er niet door. Ik bedoel, het zijn niet de groenteboer en slager die dit soort herformulering toe hoeven te passen, dat gebeurt juist bij producten in de categorie 'sterk bewerkt'. De vraag is of de volksgezondheid echt verbetert als deze categorie enkel wordt geherformuleerd maar als zodanig niet minder geconsumeerd gaat worden. Zolang het idee van voorgenoemde drie-eenheid blijft rondzingen, is de incentive om te komen tot een categorische verandering veel kleiner, zoals ook blijkt uit de inhoud van de akkoorden die overheid en industrie met elkaar afspreken.
Dick Veerman #21 , er komen hier twee zaken bij elkaar en dat levert kennelijk een beetje wrevel op.
Het eerste is het nieuwe onderzoeksverslag (plus YouTube-lezing) van Mente en consorten. Voor mij aanleiding om een stukje te schrijven. Ik lees de namen van een sliert hoogleraren, het is gepubliceerd in The Lancet. Geen malloten denk ik dan. Maar wel epidemiologen, dus korreltje zout misschien?
(Doen er weleens hardcore epidemiologen mee aan discussie op FL? Er is een Nederlandse Vereniging van Epidemiologen oid. Willen zij zich niet verdedigen?)
Het tweede is dat ik 100 artikelen over zout en bloeddruk voorbij heb zien komen sinds de dissertatie van hardliner Jan Jaap van Binsbergen. Het begon met: we moeten echt maar maximaal 6 gram keukenzout per dag eten met z'n allen, anders loopt de Landelijke Bloeddruk op. En het eindigt nu met: alleen risicogroepen moeten oppassen met zout, maak je als normosensitieveling geen zorgen.
Wat hier tussen zit is volgens mij een cruciale optie: maak van het merendeel van de (zoutgebruikende) Nederlanders geen patiënten. De meeste Nederlanders hebben geen enkele last van een pietsie meer zout. Wat moeten die met een aanbeveling! Ze eten trouwens ook geen twee stuks fruit. En hun kinderen ook niet.
Mijn belangrijkste actuele vraag: is het wel het zout dat de Nationale Bloeddruk tegenwoordig opjaagt? Sinds Van Binsbergen zijn onderzoek deed onder haringvissers in Brielle is er wel wat veranderd aan ons dieet. Daarna zijn we gaan vreten en zuipen en obees geworden. Factoren die dat beetje zout verreweg overtreffen als het om de bloeddruk gaat.
In weerwil van wat Jaap Seidell beweert en doceert denk ik dat het geen ene moer uitmaakt dat de bevolking gewaarschuwd wordt voor zout. Het is een marginale discussie en er zijn bigger fish to fry.